قرقیزستان در تدارک انتخابات جدید پارلمانی و ریاست جمهوری

به گزارش ایرنا به نقل از آسوشیتدپرس، سورونبای جینبکوف رئیس جمهوری قرقیزستان روز پنجشنبه  ۲۴ مهر ماه در پی ناآرامی‌های پس از انتخابات پارلمانی یکشنبه ۱۳ مهر (چهارم اکتبر) از مقام خود کناره گیری کرد. در پی استعفای جینبکوف، "سدیر ژاپاروف" (Sadyr Zhaparov) نخست وزیر قرقیزستان که خود بتازگی عهده‌دار مسئولیت نخست‌وزیری شده بود کفالت ریاست جمهوری را هم بر عهده گرفت.

طرفداران ژاپاروف روز جمعه در شهر بیشکک در حمایت از او تظاهرات و تهدید به اشغال ساختمان‌های دولتی کردند و در نهایت رئیس جمهوری مجبور به استعفا شد.

مطابق قانون اساسی می‌بایست رئیس پارلمان کفالت ریاست جمهوری را بر عهده می‌گرفت اما او تحت فشار تظاهرکنندگان از پذیرش این کار خودداری کرد و در نهایت نخست وزیر جدید بطور موقت مسئولیت ریاست جمهوری را بر عهده گرفت. 

با این تحولات سریع در کشور قرقیزستان در آسیای مرکزی در واقع سومین مرتبه در مدت ۱۵ سال گذشته است که رئیس دولت در این کشور با قیام مردمی مجبور به کناره‌گیری می‌شود.

ناآرامی سیاسی در این کشور ۶.۵ میلیون نفری پس از انتخابات پارلمانی ۱۳ مهرماه آغاز شد که احزاب طرفدار دولت پیروز آن اعلام شدند. بر اساس این نتایج احزاب "بیریمدیک" Birimdik  با کسب ۲۴.۵۴ درصد آراء معادل ۴۶ کرسی، "مکنیم قرقیزستان"  Mekenim K.با کسب ۲۳.۹ درصد آراء معادل ۴۵ کرسی، حزب قرقیزستان با کسب ۸.۷۴ درصد آراء معادل ۱۶ کرسی و حزب "بوتون قرقیزستان" Butun K. با کسب ۷.۰۹ درصد آراء معادل ۱۳ کرسی موفق به ورود به پارلمان شده‌اند. سایر احزاب حاضر در انتخابات حد نصاب ۷ درصد آراء برای ورود به پارلمان را کسب نکرده‌اند.

حامیان گروه‌ها و احزاب مخالف دولت نتایج انتخابات را رد کردند و مدعی برخی تخلفات از جمله خرید و فروش رای شدند. معترضان به ساختمان‌های دولت حمله کردند و برخی چهره‌های مخالف از جمله ژاپاروف را در حال سپری کردن حکم زندان ۱۱ ساله خود بود را آزاد کردند.

کمیسون مرکزی انتخابات قرقیزستان دو روز پس از برگزاری انتخابات پارلمانی نتایج انتخابات را باطل کرد و در این فضای ملتهب سیاسی قبایل منطقه‌ای رقیب شروع به رقابت برای کسب قدرت کردند و حامیان آنها در بیشکک با یکدیگر درگیر شدند.

جینبکوف که شرایط  فوق‌العاده اعلام کرده بود در ابتدا در برابر درخواست‌ها برای کناره‌گیری مقاومت می‌کرد اما سرانجام روز پنجشنبه گذشته اعلام کرد که برای جلوگیری از خونریزی در کشور استعفا می‌کند.

حامیان ژاپاروف به سرعت پارلمان را محاصره کردند تا "کانات عیسایف" رئیس پارلمان را از تصدی کفالت ریاست جمهوری منصرف سازند. عیسایف در جلسه روز جمعه پارلمان رسما اعلام کرد که این سمت را قبول نخواهد کرد و راه برای تصدی موقت ریاست جمهوری از سوی نخست وزیر جدید فراهم شد.

تلاش برای پاکسازی سیاسی و اصلاح قانون اساسی 

بنا به گزارش پایگاه "خبر قرقیز" ، ژاپاروف در حاشیه جلسه روز جمعه پارلمان در گفت وگو با خبرنگاران تاکید کرد که پاکسازی سیاسی در این کشور قطعا انجام خواهد شد. او گفت که معیارهای زیادی وجود دارد اما جزئیات را بعدا اعلام خواهد کرد. 

ژاپاروف اعلام کرده که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی جدید باید به‌سرعت برگزار شوند اما هنوز تاریخ دقیقی برای این کار مشخص نشده است.

کمیسیون انتخابات روز جمعه در جلسه‌ای فوق‌العاده و بنا بر تصمیمات اولیه اعلام کرد که تکرار انتخابات پارلمانی مطابق برنامه‌ریزی قرار است روز ۲۰ دسامبر (یکشنبه ۳۰ آذر) برگزار شود و لازم است که نتایج انتخابات تا پیش از پایان سال میلادی نهایی شود.

 رئیس کمیسیون انتخابات افزود که از این رو انتخابات فوق‌العاده ریاست جمهوری هم ممکن است روز ۱۷ ژانویه (یکشنبه ۲۸ دی) برگزار شود.

وی همچنین گفت که انتخابات پارلمان بر اساس نظام حزبی برگزار می‌شود و پیشنهادی برای کاهش حدنصاب رای احزاب برای ورود به پارلمان به  ۳ درصد وجود دارد اما از نظر شخص او ۳ درصد خیلی کم است و احزاب باید حداقل ۵ درصد آرا را برای ورود به پارلمان کسب کنند. او همچنین گفت که رقم تعهد مالی احزاب هم باید کاهش یابد. وی تاکید کرد: پس از تشکیل پارلمان می‌توانیم برای اصلاح قانون اساسی اقدام کنیم.

پارلمان قرقیزستان روز جمعه همچنین وضعیت فوق‌العاده در کشور را لغو کرد . رئیس جمهوری مستعفی قرقیزستان روز جمعه هفته گذشته با اعلام وضع اضطراری شهربیشکک پایتخت، از ارتش خواسته بود به ناآرامی‌های انتخاباتی و درگیری خیابانی هواداران احزاب سیاسی پایان دهد. اما اکنون نگرانی‌ها از تشدید خشونت‌ها کاهش یافته و اوضاع تا حد زیادی آرامش یافته و همچنین فروشگاه‌ها و بانک‌ها که هفته گذشته تعطیل شده بودند بازگشایی شده‌اند.

رایزنی وزیر خارجه قرقیزستان با سفیر آمریکا

در همین حال بنا به گزارش رسانه‌های قرقیزستان، "روسلان کازاکبایف" (Ruslan Kazakbaev) وزیر خارجه این کشور نیز روز جمعه در یک جلسه ویدئوکنفرانس با "دونالد لو" سفیر آمریکا در بیشکک شرکت کرد.

بنا به گزارش "قرقیز ۲۴" در این دیدار مجازی توافقی برای همکاری و کمک به قرقیزستان برای غلبه بر اوضاع دشوار اقتصادی حاصل شده است. دو طرف در خصوص همکاری در موضوعاتی مانند امنیت غذایی و مبارزه با فساد هم توافق کردند. بر اساس این گزارش، دو طرف همچنین در خصوص کمک‌های فنی آمریکا برای آماده‌سازی برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری توافق کردند.

همانند قیام‌هایی که در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰ منجر به برکناری روسای جمهوری شده بود، ناآرامی تازه در قرقیزستان نیز ناشی از رقابت‌های قبیله‌ای است که بر عرصه سیاسی این کشور حاکم است.

قرقیزستان یکی از فقیرترین کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی، از اعضای اتحادهای اقتصادی و امنیتی تحت تسلط مسکو و میزبان یک پایگاه هوایی روسیه است.

این کشور همچنین به حمایت‌های اقتصادی روسیه وابسته است. این کشور در گذشته همچنین میزبان یک پایگاه هوایی آمریکایی بود که در جنگ افغانستان مورد استفاده قرار گرفت.