امنیت و منافع ملی بازیچه ای برای دلواپسان و کاسبان تحریم/مردم ایران روی آرامش نخواهند دید

هر چند کشورهای اروپایی بویژه آلمان، فرانسه و انگلیس (اعضای خنثی و بی عمل اروپایی برجام) هم مطابق با موضیعگیریهایی که داشته اند هرگز نمیخواستند تحریم تسلیحاتی ایران برداشته شود، ولی ریز بینی و دقت عمل هیات مذاکره کننده ی ایران در برجام، هر گونه راه گریزی را در این خصوص به روی غربی ها بسته نگه داشت.
ترامپ زمانی تصمیم به خروج از برجام در اردیبهشت 1397 گرفت که دید در قالب برجام نمی تواند هیچ بهانه ای برای اقدام علیه ایران پیدا کند. او با خروج غیرقانونی از برجام و نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، اقدامات ضد بشری خود علیه مردم ایران را با تروریسم اقتصادی، فرهنگی و دارویی و در قالب فشار حداکثری علیه ایران آغاز کرده و پیش برد. هر چند برجام بواسطه ی اقدامات رژیم تروریستی آمریکا و بی عملی اعضای اروپایی به حالت احتضار درآمد، ولی برجام در حال احتضار هم توانست، تلاشهای مذبوحانه ی رژیم تروریستی آمریکا و اتحاد عبری-عربی را برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی و متعاقبا تبدیل تحریمهای ثانویه ی آمریکا به تحریمهای سازمان ملل مطابق با مکانیسم حل اختلاف را ناکام گذارد. در سایه ی همین برجام، آمریکا در سطح جهانی منزوی گردید و بطور بی سابقه ای از چهارده عضو دیگر شورای امنیت تنها یکی از اعضا از آن حمایت کند. بنابر قول دکتر عراقچی معاون وزارت امور خارجه، «غربی ها در بین کلماتِ قطعنامه ها، هزار نکته و ترفند تعبیه می‌کنند. پیش بینی و بستن راه همه سوء استفاده های احتمالی در آینده کار سختی است. تصادفی نبود که ترامپ هیچ راه یا بهانه ای برای بازگرداندن تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران در داخل برجام و قطعنامه 2231 نیافت و چاره ای جز خروج کامل از برجام و نقض روشن قطعنامه 2231 پیدا نکرد و اتفاقی نبود که پس از آن در جلوگیری از لغو محدودیت های تسلیحاتی ناکام ماند.»

البته برجام دستاوردهای فراوانی داشت، ولی کاسبان تحریم که منافع شخصی، جناحی و مالی را بر امنیت ملی، منافع ملی و سرنوشت مردم و کشور ترجیح می دهند، با چراغ سبزی که به دشمنان خارجی برجام نشان دادند، بسیاری از این دستاوردها را نابود کردند. قبل از آغاز مذاکرات مربوط به برجام، کاسبان تحریم با پشتیبانی و همراهی فردی که قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل را کاغذ پاره معرفی می کرد، به گونه ای عمل کردند که ایران در بدترین شرایط ممکن در صحنه ی جهانی قرار گرفت؛ شرایطی که منافع ملی، امنیت ملی، حاکمیت ملی و نهایتا یکپارچگی سرزمینی را در معرض خطر قرار می داد. بواسطه ی صدور 16 قطعنامه در آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای بین المللی گسترده ای علیه ایران تحمیل شد و با قرار گرفتن ایران ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل، یک اجماع امنیتی جهانی علیه کشورمان شکل گرفت.

در چنین شرایطی که اقتصاد کشور بکلی در کما بسر می برد، طبق نظر رهبرمعظم و صدور فرمان نرمش قهرمانانه، مذاکرات مربوط به برجام آغاز شد و در نتیجه برجام و قطع نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، تمامی ۱۶ قطعنامه فوق الذکر و تحریمهای بین المللی مرتبط با برنامه هسته ای ایران لغو شد، حق ایران در پیگیری برنامه صلح آمیز هسته ای و غنی سازی ۳.۶۷ درصدی به رسمیت شناخته شد، ایران به عنوان اولین کشور در تاریخ معاصر بدون تحمل هیچ جنگ ویرانگری از ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد خارج شد، تمامی تحریم های اقتصادی، تجاری و سیاسی مرتبط با برنامه هسته ای ایران لغو شد، اجماع امنیتی جهانی علیه ایران از بین رفت، پی ام دی (پرونده ای که می گفتند هرگز امکان بسته شدن ندارد) بسته شده و به تاریخ پیوست، شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در ایران به صف شدند، محدودیت های مالی و بانکی علیه ایران از بین رفت، سوییفت باز شد و ایران در مدت کوتاهی توانست صادرات خود را مطابق با سهمیه تعیین شده در اوپک افزایش دهد، رفت وآمدهای دیپلماتیک به اوج خود رسید و شاخص های اقتصادی رو به رشد گذاشت و در میان قاطبه مردم بارقه های امید به وجود آمد.

برجام، یک آزمون برای اجماع ملی بود که کاسبان تحریم با بی توجهی تمام به منافع و امنیت ملی، هرگز نمره ی قبولی را نیاوردند. به کلامی دیگر، برجام نشان داد که زمانی میتوان از دستاوردهای توافقات بین المللی بهره مند گردید که نگاهی فراجناحی در قبال امنیت و منافع ملی وجود داشته باشد. برجام تصمیم نظام بود ولی هرگز رنگ اجماع ملی را به خود ندید و سیاست زدگی و جناح زدگی مفرط در کشور، آن را حتی قبل از خروج آمریکا، دچار حاشیه های ویرانگر نمود. حاشیه های داخلی و متعاقبا خروج ترامپ از برجام با تحریک اتحاد عبری-عربی اجازه نداد ارزش های استراتژیک برجام برای کشور، دیده، شناخته و به کار گرفته شود. برجام آفرینان بجای قدردانی، شاهد انواع و اقسام توهین، تهمت، فحاشی و تهدید بوده و هستند. بسختی می توان در جهان کشوری چون ایران یافت که خادمان کشور اینگونه مورد بی مهری قرار می گیرند. البته در تاریخ ایران همیشه از این نوع برخوردها وجود داشته و خادمینی چون قائم مقام فراهانی، امیر کبیر، ستارخان، مصدق و ... بجای قدردانی، مجازات شده اند.  

ظاهرا برای برخی از شخصیتها باید امنیت، منافع و حاکمیت ملی و اهمیت همدلی و اجماع داخلی در مقابل بیگانگان را بازتعریف کرد و روشن ساخت که چه رفتار و حرکتهایی در راستای اهداف دشمنان پلیدی چون ترامپ و اتحاد عبری- عربی است. ظاهرا بر اقدامات مخرب آنها پایانی نیست و رسالت آنها زمانی به پایان می رسد که علاوه بر کفن و دفن برجام، دست اندرکاران آن را نیز سر به نیست کرده و کشور را به فروپاشی برسانند. امروز شخصی بر کرسی ریاست کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی تکیه زده است که بیشتر از ترامپ خواهان نابودی برجام بوده و بدترین توهینها و تهدیدها را علیه دست اندرکاران برجام نثار کرده است. افرادی نمایندگی مردم ایران را یدک می کشند که در همان روز پایان تحریم تسلیحاتی ایران و در ادامه ی بازخواست همیشگی از رئیس دستگاه دیپلماسی و فحاشی علیه او، با طرح 8 سوالی که بارها پاسخ آن را دریافت کرده اند، صف آرایی جدیدی کرده اند. شاید نگرانی آنها از این بوده است که با رفع تحریمهای تسلیحاتی، تبسمی هر چند ضعیف روی لبان مردم خسته از بازیهای سیاسی و جناح گرایی، نقش ببندد.  

باید گوشزد نمود که اگر برتری منافع شخصی و جناحی بر منافع و امنیت ملی تداوم یابد، هرگز مردم ایران روی آرامش نخواهند دید و موفقیتها در سیاست خارجی یا داخلی، دوام نخواهند یافت. موفقیت در سیاست خارجی موکول به اجماع داخلی و وفاق ملی است. قربانی کردن موفقیت ها و دستاوردهای سیاست خارجی در پای منافع کوتاه مدتِ فروملی، پایمال کردن غرور ملی و تزریق حس شکست و درماندگی به جامعه با نادیده گرفتن یا کوچک شمردن داشته های ملی به نفع هیچ کس حتی کاسبان تحریم و دلواپسان نخواهد بود.

*کارشناس روابط بین الملل

310 310