نتیجه انتخابات آمریکا چه تاثیر بر اقتصاد فرانسه دارد؟

درحال‌حاضر، علاوه‌بر انتخابات پیش‌روی آمریکا، مسائل متعددی بر اقتصاد جهان اثرگذار هستند: همه‌گیری ویروس کرونا، افزایش نابرابری جهانی، تهدیدات موجود علیه مردم‌سالاری و سایر عوامل پیشینی مانند ساختارهای معیوب. از دید متخصصان اروپایی، به‌ویژه در فرانسه، ترجمان انتخابات آمریکا در اقتصاد، درواقع نبرد آرای راست افراطی با الهام از ایده‌های مرکانتیلیستیِ خودمحور علیه چپ افراطی با آمیزه‌ای از دیدگا‌ه‌های اقتصادی اجتماعی و لیبرال برای احراز مهم‌ترین جایگاه‌های قدرت در هژمونی روبه افول آمریکایی است.

فرانسه و سایر کشورهای اروپایی در حوزه اقتصاد تلاش دارند به‌جای نگاهی سیاسی به نتیجه انتخابات آمریکا، نگاهی راهبردی داشته باشند. ممکن است این تلاش ناکافی به‌نظر برسد، اما در بسیاری از موارد بهترین راه‌حل برای عبور از بحران‌های فعلی و همزمان حفظ نگاه به آینده است. از دید اروپایی‌ها، انتخابات آمریکا مهمترین انتخابات در تاریخ 244 سال گذشته آمریکا محسوب می‌شود. تا پیش‌ازاین، در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هرگز دو نامزد این اندازه با یکدیگر متفاوت نبوده‌اند؛ به‌نحوی‌که تعارض آرای آن‌ها به شکاف اجتماعی عمیقی در کشور و قطبی شدن جامعه دامن زده است.

اقتصاد در فرانسه، علاوه‌بر کاخ سفید نگاهی ویژه نیز به کنگره آمریکا دارد؛ کنگره‌ای متشکل از خانه نمایندگان و سنا. این‌که چه حزبی ریاست هریک از این نهادها را برعهده بگیرد، در تصمیمات و روابط آتی آمریکا با دیگر کشورها تعیین‌کننده خواهد بود و اثر مهمی بر اقتصاد بین‌الملل خواهد گذاشت. بااین‌حال، از دید فرانسه باتوجه‌به تقسیم و توازن قانونی قدرت در دست این سه نهاد، تحقق وعده‌های بایدن و ترامپ درمورد تصویب قانون‌‌هایی در حوزه اقتصاد و حتی دیگر حوزه‌ها، آن‌طور که این دو نامزد مدعی هستند، در عمل آسان نخواهد بود و نبود اکثریت قطعی، موجب بروز موانعی در فرایند قانون‌گذاری خواهد شد. باوجوداین، اگر هریک از احزاب به کاخ سفید راه یابند و موفق به احراز اکثریت در خانه نمایندگان و/یا سنا شوند، می‌توانند اثری مهم بر چشم‌انداز سیاست اقتصادیِ نه‌فقط آمریکا، بلکه اقتصاد بین‌المللی بگذارند.

چالش‌های ترامپ برای اقتصاد فرانسه

امانوئل مکرون، وزیر سابق اقتصاد فرانسه پیش از ریاست‌جمهوری، تجربه برخورد با آمریکای دموکرات اوباما را داشت و طرح‌های اقتصادی مهمی برای اروپا و فرانسه درنظر گرفته بود، به‌ویژه مخالفتی جدی با تجزیه اتحادیه اروپا و جدایی بریتانیا از اتحادیه داشت که ضرری جدی برای شرکت‌های اروپایی و فرانسوی بود و مانعی برای تحقق بسترهای جهانی‌سازی مانند ترافیک آزاد نیز محسوب می‌شد. با پیروزی ترامپ، برنامه‌های فرانسه برای حضور در بازار بکر هشتاد میلیونی ایران، توافق تجاری فراآتلانتیکی، حفظ بازارهای اروپایی از گزند اقتصاد چین و طرح اقتصاد داخلی فناوری‌محور و استارت‌آپی مکرون با شکستی جدی مواجه شد. همه این طرح‌ها نیازمند سیاست‌گذاری‌های لازم برای بسترسازی و ایجاد زیرساخت بود. این نبرد سیاسی، آثار مهم اقتصادی برای فرانسه داشت، اما تصمیمات کاملاً اقتصادی ترامپ نیز با شعار اول آمریکا به‌شدت به اقتصاد فرانسه و اتحادیه اروپا ضربه زد و آثار آن با انتخاب مجدد ترامپ پایدار خواهد شد.

فرانسه در دروه چهار‌ساله ریاست‌جمهوری ترامپ برخوردهایی جدی در حوزه اقتصاد با آمریکا داشت و حتی تا پای جنگی اقتصادی با آمریکا پیش رفت. آمریکا تعرفه‌های 25 درصدی بر کالاهای فرانسوی تحمیل کرد که ارزش آن‌ها به حدود 1.1 میلیارد یورو می‌رسید. تهدیدهای ترامپ علیه مالیات دیجیتالی بر فرانسه به موضوعی داغ تبدیل شد. ضمن این‌که فرانسه درمورد سوءمدیریت آمریکایی در گروه هفت، تحریم ایران، جنگ تجاری با چین بدون درنظر گرفتن هم‌پیمانان، تلاش برای تحقق برگزیت و نادیده گرفتن حقوق شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی فرانسوی و مجازات آن‌ها در موارد نقض تحریم هنوز بسیار شاکی است. پاریس در جریان تعرفه‌های آمریکایی، واشینگتن را تهدید کرد که موضوع را به سازمان تجارت جهانی خواهد کشاند. در حوزه اقتصاد، ملی‌گرایی جزم‌گرایانه ترامپ اثری از هم‌پیمانی دو کشور باقی نگذاشته است. بنابراین، بدیهی است نه‌فقط به‌لحاظ سیاسی که ازنظر اقتصادی نیز ترجیح امانوئل مکرون پیروزی بایدن است.

در چشم‌اندازی در سطح جهانی، مشکل فرانسه با نتیجه‌ای انتخاباتی به‌نفع ترامپ، بحث حکمرانی جهانی است که در بحران کرونا حداقل ازحیث وابستگی متقابل و لزوم چندجانبه‌گرایی پررنگ‌تر شد. به گفته تی‌یری دومونبریل، بنیان‌گذار و مدیر اندیشکده ایفری فرانسه، تأکید بر حکمرانی جهانی تنها راه مدیریت سلامت عمومی بود، اما انزواجویی آمریکایی با گرایش به جهانی‌سازی‌زدایی و تضعیف چندجانبه‌گرایی آن را زیر سؤال برد. به گفته دومونبریل، افول چندجانبه‌گرایی با ایده غربی حکمرانی و ظرفیت‌سازی برای حکمرانان جهت هدایت سیاست عمومی منسجم و مؤثر در تناقض است. از دید فرانسوی‌ها که اندیشه‌ورزی سیاسی را به عملگرایی اقتصادی آلمانی ترجیح می‌دهند، ترامپ مانع مهمی در برخورداری از خیر عمومی هژمون در نظم لیبرال است. آمریکا عاملی است که نقش مهمی در سیاست جهانی دارد، اما بدیهیاتی در حکمرانی جهانی را که به‌نظر می‌رسید یکی از مهم‌ترین آن‌ها همکاری و اعتماد در جهانی به‌هم‌پیوسته بود زیر سؤال می‌برد.

آمادگی فرانسوی‌ها برای هر نتیجه انتخاباتی

از دید توماس پیکتی، امانوئل سائزو گابریل زکمن اقتصاددانان فرانسوی، نتیجه انتخابات آمریکا به دیدگاه رأی‌دهندگان این کشور درمورد نابرابری بستگی دارد. آن‌ها با مطالعه داده‌های مالیاتی عنوان کرده‌اند که نابرابری در آمریکا بسیار وخیم‌تر از آن‌چیزی است که به‌نظر می‌رسد و هر دو نامزد باید اقدامی جدی به‌ویژه با بروز شرایط کرونا اتخاذ کنند. بنابراین، اقدامات اقتصادی تمرکز داخلی جدی خواهد داشت و صنایع آمریکایی با این نوع جهت‌گیری وارد رقابت جهانی خواهند شد. پیکتی تأکید دارد اروپا در طولانی‌مدت، خواهان مشارکت عادی با آمریکا درمقابل بحران‌های سلامت جهانی و تغییرات آب‌وهوایی است و این مسئله را به‌لحاظ سیاسی و اقتصادی در انتخابات آمریکا دنبال می‌کند. از دید اروپای هنجارمحور این موضوعات نه‌فقط برای اروپا، بلکه برای سایر نقاط جهان نیز اهمیت دارند.

در کوتاه‌مدت، شرایط ایده‌آل برای اروپا و فرانسه عبور از نوسانات در بازاهای بورس و صنایع مهم است. تا بیستم ژانویه سال 2021 که در این تاریخ دولت جدید آمریکا به‌طور رسمی اوضاع را به‌دست خواهد گرفت، احتمال دارد جهت‌گیری‌های مهمی در اقتصادهای داخلی و بین‌المللی متأثر از بحران کرونا آغاز شده باشد. بدیهی است تا بیستم ژانویه نوساناتی در بازارهای مختلف دیده خواهد شد، اما درصورت بروز غافلگیری که احتمال دارد اعتراض ترامپ به نتیجه رأی یا نوع رأی‌دهی باشد، احتمال تشدید نوسانات یا طولانی‌تر شدن بازه این نوسانات وجود دارد. در کنار انتخابات آمریکا، عوامل دیگری نیز مانند برگزیت، امنیت داخلی و انتخابات ریاست‌جمهوری آتی فرانسه وجود دارند که هریک به‌نوبه خود بر اقتصاد این کشور اثرگذار خواهند بود.

روند روابط تجاری کماکان نیازمند دیپلماسی و سیاست‌گذاری است که در سطح اتحادیه چالش مهم آن برگزیت است، اما خارج از اتحادیه نوعی تجمیع نیرو برای مقابله‌با احتمال انتخاب ترامپ و ازسرگیری جنگ تجاری آمریکا و چین دیده می‌شود. فعالان در بازارهای بورس اروپایی و صنایع مهم، به‌ویژه در فرانسه، تلاش دارند از شرایط پُر استرس حاکم دوری گزیده و بی‌طرفی را که به‌زعم آنان، بزرگترین دارایی سرمایه‌گذار در موقعیت‌هایی با خطر افزایش نوسانات بازار است حفظ کنند. سبد متنوع سرمایه‌گذاری و حفظ ذهنیت بی‌طرفانه از تاکتیک‌های فعلی در بازار بورس اروپایی برای ممانعت از اثرپذیری از عدم قطعیت و پیش‌بینی‌ناپذیری نتیجه انتخابات آمریکا بوده است.

کدام نتیجه انتخابات آمریکا برای اقتصاد فرانسه

بدیهی است بازارهای مطمئن آمریکایی باتوجه‌به مزیت ارز بین‌المللی دلار و ثبات شاخص‌های این اقتصاد در سال‌های گذشته، نظر بسیاری از سرمایه‌گذاران با خاستگاه فرانسوی و اروپایی را به‌خود جلب کرده است. اروپایی‌ها در بسیاری از بازارهای آمریکایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و همین سرمایه‌گذاری، بخشی از بدهی‌های امروز آمریکا محسوب می‌شوند. ازمنظر سرمایه‌گذاری داخلی در آمریکا، بسته به پیروزی بایدن یا ترامپ و رویکرد دولت‌های این دو نامزد در اختصاص بودجه و هزینه، مالیات و تنظیمات دیگر، برخی صنایع منتفع و برخی دیگر متضرر خواهند شد.

بازارهای مالی، سلامت و فناوری‌های سطح بالا، بخش‌هایی هستند که درمعرض تغییرات احتمالیِ خوب یا بد قرار دارند. بایدن و ترامپ هریک به دلایل مختلفی تلاش دارند تنظیمات و مقررات شرکت‌های فناوری مانند فیس‌بوک و توییتر را تغییر دهند؛ هر دوی آنان به بیمه سلامتِ مقرون‌به‌صرفه و قیمت دارو تأکید داشته‌اند. سلامت و درمان، یکی از موضوعات اساسی برای نامزدهای انتخاباتی آمریکا، یکی از بخش‌های مهم سرمایه‌گذاری اروپایی محسوب می‌شود و از دید اروپا این بخش آینده‌ای امیدوارکننده خواهد داشت. به‌ نظرِ سرمایه‌گذاران اروپایی، اتخاذ راهبردهای طولانی‌مدت بهترین راه‌حل در برخورد با عدم قطعیت اقتصادی موجود است. در بدترین حالت سرمایه‌گذاران در بازارهای داخلی آمریکا می‌توانند برای پانزده سال انتخاب سرمایه‌گذاری موفقی داشته باشند، درحالی‌که دوام احزاب سیاسی در رأس قدرت فقط چهار یا پنج سال خواهد بود.

ازنظر سرمایه‌گذاری جهانی، نتیجه انتخابات بر دیپلماسی، به‌ویژه بر روابط بین چین و آمریکا اثرگذار خواهد بود. دراین‌میان، اروپا با دو واقعیت بسیار متفاوت درصورت پیروزی بایدن یا ترامپ مواجه خواهد شد. سرمایه‌گذاران تلاش دارند با درنظر گرفتن چشم‌اندازی وسیع‌تر فرصت‌های جدید درحال ظهور را درصورت انتخاب هریک از این دو کشف کنند. ازنظر کارشناسان فرانسوی و اروپایی این‌که نتیجه انتخابات چگونه بر کشورهای سراسر آسیا‌پاسیفیک، ازجمله صادرکنندگان سنگین‌وزنی مانند ژاپن، کره‌جنوبی، سنگاپور و تایوان تأثیر خواهد گذاشت بسیار مهم است. تحولات حول فناوری، تجارت و زنجیره تأمین برای سراسر این منطقه بسیار مهم خواهد بود. ادامه واکنش شدید آمریکا علیه چین بر دیگر کشورهای این منطقه نیز اثرگذار خواهد بود. درنتیجه، در تحلیل آینده اقتصاد بین‌الملل، به‌ویژه با بروز بحران کرونا، چهارساله ریاست‌جمهوری آتی آمریکا باتوجه‌به اثری که این مهم بر روابط چین و آمریکا دارد درنظر گرفته می‌شود.

پس از سال‌ها عملکرد عالی سهام آمریکا و ترمیم چشم‌گیر سهام فانگ (FAANG: Facebook, Amazon, Apple, Netflix and Alphabet ) از ماه مارس، این دیدگاه مطرح می‌شود که احتمال دارد چرخشی به‌نفع سهام اروپا به تأخیر بیفتد. عدم قطعیت موجود درمورد نتیجه انتخابات آمریکا موجب شده است برخی سرمایه‌گذاران بین‌المللی جایی برای سود و تنوع سهام اروپایی و آسیایی بگذارند. بااین‌حال، پس از دو سال بیرون‌ریزی شدید، اوراق قرضه اروپایی در تابستان گذشته درون‌ریزی خالصی را تجربه کرد. همچنین سرمایه‌گذاران اروپایی در جایگاه خوبی برای مواجه با تغییرات احتمالی ناشی از نتیجه انتخابات هستند.

در دیگر بازارهای جهانی، مهم‌ترین تغییر احتمالی در حوزه نفتی خواهد بود. قیمت امروز نفت در بازارها پس از بروز بحران کرونا، به مدیریت تأمین ازطرف سازمان کشورهای صادرکننده نفت و هم‌پیمانان آن‌ها (اوپک‌پلاس) بستگی دارد. قیمت نفت ممکن است با انتخاب بایدن و کنگره‌ای که بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها تقسیم شده اثر بگذارد. علت آن‌جاست که هرگونه عادی‌سازی روابط ایران و آمریکا می‌تواند روزانه 1.5 میلیون بشکه از تولید ایرانی به بازار بیفزاید. احتمال دارد این مسئله اوپک‌پلاس را بی‌ثبات کرده و قیمت‌ها را افزایش دهد. خطر افزایش تنظیمات صنعت شیل آمریکا تحت ریاست حزب دموکرات، با افزایش تولید در دیگر نقاط جهان جبران خواهد شد. درنتیجه، ترتیبات نفت شیل آمریکا در هر احتمال ممکن برای نتیجه انتخابات آمریکا، تأثیر چندانی بر قیمت‌ نفت نخواهد گذاشت.

سخن پایانی

به‌نظر می‌رسد نتیجه انتخابات آمریکا اثر مهمی بر سرنوشت سرمایه‌گذاران فرانسوی و اروپایی ندارد و هنوز ضرب‌المثل پول پول می‌آورد برای آن‌ها مصداق دارد. باوجوداین، در چهارچوب جهانی، حضور بایدن در رأس قدرت به اقتصادهای تحت فشار اروپایی کمک خواهد کرد تا در روندی آرام بتوانند سیاست‌گذاری‌های بهتری برای برخورد اجتناب‌ناپذیر آمریکا و چین اتخاذ کنند و از فرصتی حتی کوتاه برای بازیابی خود بهره‌مند شوند. درصورت انتخاب ترامپ، تغییرات شدید و آنی خواهند بود و اقتصادهای اروپایی ممکن است به‌شدت از قطار جهانی عقب بمانند. احتمال این‌که کشورهای اروپایی وارد جنگ اقتصادی چین و آمریکا یا بازیچه آن شوند بسیار است. درصورت انتخاب مجدد مکرون و ترامپ که ادامه وضعیت موجود خواهد بود، اقتصاد فرانسه با ماهیت شبکه‌ای‌اش، درنبود حمایت‌های دیپلماتیک مرکل به‌شدت ضربه خواهد خورد و به‌طور کلی، انتظار رهبری اروپایی محور بروکسلی دیگر دور از ذهن خواهد بود. در پایان، به جدول سناریوهای آتی اقتصادی توجه کنید.

سناریوهای اقتصادی برای آینده انتخابات آمریکا

از دید فرانسه و اروپا

از بیشترین احتمال وقوع تا کمترین

رئیس‌جمهور منتخب

خانه نمایندگان

سنا

اقتصاد کلان

اقتصاد خُرد (داخلی آمریکا)

سرمایه‌گذاری توصیه شده برای بورس

1

ترامپ (موج قرمز: اکثریت جمهوری‌خواه)

جمهوری‌خواه

جمهوری‌خواه

- ادامه مقررات‌زدایی

- تمدید کاهش مالیاتی که در دور اول جریان داشت

- ادامه جنگ تجاری با جهان و در رأس آن چین

- تنش ژئوپلیتیکی به‌ویژه با ادامه تعرفه‌هایی بر کالاهای چینی و عوارضی برای واردات اروپایی

- افزایش سهام

- ثابت ماندن اوراق قرضه

- ثابت ماندن دلار

- ثابت ماندن نفت

- وضعیت خوب برای بازارهای مالی و انرژی

- عدم قطعیت برای بازارهای فناوری و سلامت

2

ترامپ (وضعیت فعلی)

دموکرات

جمهوری‌خواه

- تغییر مالیاتی بعید خواهد بود

- محدودیت سرمایه‌گذاری بر ابتکارات

- عدم قطعیت درمورد روابط تجاری

- تنش ژئوپلیتیکی به‌ویژه با ادامه تعرفه‌هایی بر کالاهای چینی و عوارضی برای واردات اروپایی

- ثابت ماندن سهام

- ثابت ماندن اوراق قرضه

- ثابت ماندن دلار

- ثابت ماندن نفت

- وضعیت خوب برای مصرف‌کنندگان مواد خام

- وضعیت بینابینی برای سهام صنعتی و مواد

- خطر جنگ تجاری

3

بایدن (وضعیت فعلی کنگره)

دموکرات

جمهوری‌خواه

- تغییر مالیاتی بعید خواهد بود

- محدودیت سرمایه‌گذاری بر ابتکارات

- عدم قطعیت درمورد روابط تجاری

- برخی عادی‌سازی‌ها برای رفع تنش‌های ژئوپلیتیکی انجام خواهد شد

- گفتگو با ایران

- کاهش نسبی تعرفه‌ علیه چین

- افزایش سهام

- کاهش اوراق قرضه

- کاهش دلار

- کاهش نفت (ورود تولیدات ایرانی احتمالاً اوپک‌پلاس را بی‌ثبات خواهد ساخت)

- وضعیت خوب برای مصرف‌کنندگان مواد خام

- وضعیت بینابینی برای سهام صنعتی و مواد

- خطر جنگ تجاری

4

بایدن (موج آبی: اکثریت دموکرات)

دموکرات

دموکرات

- مالیات‌های بالا برای متعادل‌کننده‌ها (آفست‌ها)

- هزینه برای سلامت عمومی، زیرساخت و تغییرات آب‌وهوایی

- برخی عادی‌سازی‌ها برای رفع تنش‌های ژئوپلیتیکی انجام خواهد شد

- گفتگو با ایران

- کاهش نسبی تعرفه‌ علیه چین

- کاهش سهام

- افزایش اوراق قرضه

- کاهش دلار

- ثابت ماندن نفت

- صرف هزینه برای اصلاح نظام سلامت و درمان و توسعه آن

- اجرای برنامه مشاغل سبز که برنامه‌ای برای تغییرات آب‌وهوایی و عدالت محیط‌زیستی است

- اختصاص بودجه برای مراقبت از کودکان و سالمندان

- وضعیت خوب برای صنعت و مواد

- وضعیت بینابینی برای بازار سلامت

- عدم قطعیت برای فناوری و مالی

 

*کارشناس مسائل اروپا

310 310