نظر جدید پاپ؛ تابوشکنی تازه با پیامدهایی متناقض

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، با مهر تایید صریح‌تری که بر روامندی رابطه همجنس‌گرایان و حق آن‌ها در ثبت رسمی این رابطه زد تابوشکنی بزرگی را در تاریخ کلیسای کاتولیک رقم زده است. این اقدام پاپ در چارچوب تلاش‌های او برای نوسازی مبانی آموزه‌ها و مقررات واتیکان تلقی می‌شود. تلاش‌های پاپ اما مخالفان سرسختی در درون کلیسای کاتولیک دارد.

پاپ فرانسیس اغلب تغییرات و اصلاحات در مبانی عقیدتی کلیسا را با جملات حاشیه‌ای رقم می‌زند. روز چهارشنبه، ۳۰ مهر (۲۱ اکتبر) نوبت اظهاراتی از این دست در باره زندگی زوج‌های همجنسگرا بود؛ پدیده‌ای که تا کنون مخالفت با آن بخشی از اصول تغییرناپذیر کلیسا تلقی می‌شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کلیسا پیوسته خانواده را مرکب از یک زن و یک مرد تعریف کرده و هر شکل دیگری از زندگی مشترک را انحرافی غیرقابل قبول و "غیراخلاقی" توصیف کرده است. در موضع تازه پاپ نیز ازدواج کماکان منحصر به رابطه‌ای میان زن و مرد باقی مانده است و صرفا از حق همجنسگرایان در ثبت حقوقی و مدنی (و نه مذهبی) رابطه خود، دفاع شده است.

سال ۲۰۱۰ پاپ فرانسیس که هنوز صرفا مقام ارشد کاتولیک‌ها در کشورش آرژانتین بود، قانون همترازسازی حق ازدواج همجنسگرایان با ازدواج‌های متعارف را "پیشروی شیطان" توصیف کرد ولی همگان را به رواداری نسبت به این نوع زندگی میان دو جنس مشابه فراخواند.

به خصوص در آمریکای لاتین که بخش بزرگی از کاتولیک‌های جهان زندگی می‌کنند آموزه کلیسا دائر بر نفی رابطه مبتنی بر همجنس‌گرایی همچنان معتقدان سرسختی دارد و زندگی مشترک همجنسگرایان مشمول ممنوعیت و زندان است. از همین رو اظهارات تازه پاپ در به رسمیت‌شناختن حق ثبت این نوع زندگی مشترک می‌تواند به زلزله‌ای عظیم در افکار عمومی بخش‌هایی از مردم این منطقه بدل شود.

پاپ دقیقا چه گفت؟

جمله تایید‌آمیز پاپ روز چهارشنبه در یک فیلم مستند که تازه به نمایش درآمده بحث‌انگیز شد. او در این فیلم که توسط یوگنی آفیینسکی، کارگردان روسی تهیه شده فرمولی را ارائه کرد که قابل تفسیر است: «همجنس‌گرایان حق دارند که در چارچوب خانواده زندگی کنند. آن‌ها هم فرزندان خدا هستند. چیزی که ما نیاز داریم، قانونی است که یک همباشی مدنی را میان این بخش از مردم ممکن کند.» این سخن پاپ بیشتر به عنوان یک تفسیر حقوقی جدید و نه یک تحول و اصلاح مذهبی تلقی شده است، چرا که پاپ همچنان تاکید دارد که "ازدواج خواست خداوند میان زن و مرد" باید منحصر به فرد بماند و نباید هیچ‌گونه از رابطه جنسی و عشقی با آن برابری کند.

در آرژانتین زادگاه پاپ ده سال پیش انواع ازدواج ها به لحاظ قانونی همتراز شدند

با این همه، اظهارات پاپ به لحاظ سیاسی پیامدهایی دارد که کل اسقف‌ها و کشیش‌های کلیسای کاتولیک را شامل می‌شود. حالا آن‌ها با چالشی جدید روبرو شده‌اند و باید توضیح بدهند که چرا و چگونه چیزی را که همیشه لعن و نفی کرده‌اند، تایید می‌کنند.

کلیسای کاتولیک در دوران زمامداری پاپ فرانسیس آرژانتینی به گونه‌ای بی‌سابقه به سوی درک و دریافت‌های لیبرالی و چپ‌گرایانه و تمرکز بر ایده‌ها و ملاحظات زیست‌محیطی چرخیده است. این چرخش با استقبال وسیع گروه‌های مدافع حقوق بشر و سیاستمداران چپ و لیبرال روبرو شده است. همزمان ولی کلیساها برای مثال در آمریکای لاتین که شاید بتوان آن را آخرین پایگاه قدر مسیحیت کاتولیک تلقی کرد در حال خالی‌شدن هستند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بسیاری از معتقدان به کلیسای کاتولیک تاب و توان همگامی با شتاب تحولات و تغییراتی که پاپ فرانسیس در آموزه‌های کهن این شاخه از مسیحیت رقم زده است را ندارند. به خصوص کاتولیک‌های محافظه‌کار کم و بیش احساس می‌کنند که دیگر پاپ فرانسیس نماینده واقعی آن‌ها نیست. شماری از کاتولیک‌ها در آمریکای لاتین، از جمله در برزیل به سوی مسیحیت انجیلی یا اونجلیسم متمایل شده‌اند، کلیسایی تازه‌نفس در این منطقه با پشتوانه مالی میلیاردی و با عقاید سفت و سخت در مخالفت با سقط جنین و همجنسگرایی.

به عبارتی، تلاش پاپ فرانسیس برای روادارتر کردن آموزه‌های کلیسای کاتولیک و تطبیق‌دادن آن‌ها با مقتضیات و تغییرات زمانه با این "خطر" هم همراه است که بخشی از معتقدان محافظه‌کار همراهی نکنند، جدا شوند و به راه دیگری بروند. پاپ فرانسیس اما نشان داده که برای آینده‌مندکردن کلیسا و تضمین حیات آن راه دیگری جز این اصلاحات نمی‌شناسد، ولو که شکاف و ریزشی شدید را هم در آن دامن بزند.

  

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  با اینکه تنها ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت ۵۱ میلیون نفری میانمار کاتولیک هستند، پاپ فرانسیس در میان استقبال هزاران نفر وارد یانگون، پایتخت پیشین و بزرگ‌ترین شهر میانمار شد. جمعیت زیادی از هواداران پاپ در مقابل فرودگاه جمع شده بودند تا به او خوشامد بگویند.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  یکی از رهبران جامعه کاتولیک میانمار که ۱۸۰۰ مسیحی را از جنوب و غرب کشور جمع کرده و با خود به یانگون آورده، به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما اینجا برای دیدن پدر مقدس آمده‌ایم. این اتفاق یکبار در هر چند صد سال رخ می‌دهد.»

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، در میان خوشامدگویی اقلیت‌های قومی که لباس‌های محلی خود را به تن داشتند، بازدیدش از یانگون را آغاز کرد. حدود ۸۸ درصد از مردم میانمار پیرو آیین بودا هستند.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  سفر پاپ به میانمار در دورانی انجام می‌شود که دولت این کشور از سوی سازمان‌های حقوق بشری به "پاکسازی قومی" مسلمانان روهینگیا متهم شده است. ارتش میانمار اتهام‌‌های وارده از جمله تجاوز جنسی، کشتار، اخراج و شکنجه مردم اقلیت مسلمان روهینگیا را رد کرده است. پاپ قرار است با پناهجویان روهینگیایی در یانگون دیدار کند.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  پاپ فرانسیس همچنین در سفر خود به میانمار با رییس ارتش میانمار دیدار و گفتگو کرد. پاپ فرانسیس به دلیل سخنرانی‌های خبرسازش در دفاع از حقوق بشر عملکردی متفاوت نسبت به پاپ‌های پیشین داشته است. دفتر ریاست ارتش میانمار در یک پست فیس‌بوکی اظهار داشته که رییس ارتش در دیدارش با پاپ خاطرنشان کرده که میانمار "هیچ‌گونه تبعیضی در زمینه مذهب قائل نمی‌شود."

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  پاپ پس از میانمار به بنگلادش سفر خواهد کرد. بعد از آغاز ناآرامی‌ها در ایالت راخین میانمار، بیش از ۶۲۰ هزار نفر از مردم اقلیت روهینگیا به بنگلادش پناه بردند. برخی از منابع آگاه در واتیکان گفته‌اند که برنامه‌ریزی برای سفر پاپ به میانمار بلافاصله پس از دیدار آنگ سان سوچی، رهبر میانمار از واتیکان در ماه مه صورت گرفت.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  سازمان عفو بین‌الملل چند روز پیش از سفر پاپ به میانمار اعلام کرد که ایالت راخین "صحنه یک جنایت" بوده و محدودیت‌های روا داشته از سوی دولت میانمار علیه مردم روهینگیا را هم‌تراز با دوران "آپارتاید" توصیف کرد.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  پاپ فرانسیس پس از آغاز خشونت‌ها علیه مردم اقلیت روهینگیا از آنان با عنوان "برادران و خواهران" یاد کرد. اظهارات پاپ با انتقاد شدید ناسیونالیست‌های بودایی روبرو شد. بسیاری از ناظران سیاسی منتظرند که ببینند آیا پاپ در این سفر واژه "روهینگیا" را بکار خواهد برد یا خیر.

• استقبال از پاپ در میانمار؛ سفری پرحاشیه به کشوری خبرساز

  دولت میانمار با استفاده از نام "روهینگیا" به شدت مخالف است و برای اشاره به اقلیت روهینگیا از واژه "بنگالی" استفاده می‌کند و اعتقاد دارد که این افراد بومی نبوده و از بنگلادش به طور غیرقانونی وارد میانمار شده‌اند. پاپ پیش از آغاز سفر خود به میانمار گفته بود که به عنوان "سفیر آشتی، بخشایش و صلح" به این کشور سفر می‌کند.