نظام ارزش‌های اخلاقی نزد نیچه بر چه مبنایی استوار است؟

به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات فرزان روز چاپ نهم «اراده معطوف به قدرت: آزمایشی در دیگرگونی همه ارزش‌ها» اثر فریدریش ویلهلم نیچه و ترجمه زنده‌یاد محمدباقر هوشیار با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه، ۱۱۸ صفحه و بهای ۲۵ هزار تومان منتشر کرد.

چاپ پیشین این کتاب به سال ۹۷ با شمارگان ۷۰۰ نسخه و بهای ۱۵ هزار تومان منتشر شد و نخستین چاپ آن نشر توسط فرزان روز سال ۷۶ با شمارگان دو هزار و ۲۰۰ نسخه و بهای ۵۰۰ تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

محمدباقر هوشیار شیرازی، متولد ۱۲۸۳ و درگذشته در مرداد ۱۳۳۶ بنیان گذار رشته علوم تربیتی در نظام آکادمیک ایران بود. او در جلسات معرفتی و علمی که در باغ سید عبدالله انوار در منطقه دزاشیب تهران به محوریت سیداحمد فردید تشکیل می‌شد، نیز حضوری فعال داشت. در این جلسات کسانی دیگری چون ضیا هشترودی، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری، امیرحسین آریانپور، عبدالجواد فلاطوری، آیت‌الله سیدجلال الدین آشتیانی، حسینعلی راشد و محمدمهدی فولادوند نیز حضور داشتند.

زنده‌یاد هوشیار به تاسی از فردید و با استفاده از برابرواژگان‌های او برخی مکتوبات فلسفی فیلسوفان آلمانی را به فارسی ترجمه کرد. نام هوشیار هم‌اینک به عنوان یکی از نخستین مترجمانی که به معرفی و ترجمه آثار فریدریش ویلهلم نیچه در ایران اقدام کرد، در تاریخ فلسفه معاصر ایران ثبت شده است. مشهورترین ترجمه او از آثار نیچه همین کتاب «اراده معطوف به قدرت؛ آزمایشی در دیگرگونی همه ارزش‌ها» است. هوشیار همچنین کتاب «نیست انگاری اروپایی» نیچه را نیز به فارسی ترجمه کرد.

نیچه اراده آدمی را، اراده‌ای معطوف به قدرت می‌داند. به همین دلیل نیز بنیان ساختار هستی شناسانه نیچه بر محور همین اراده معطوف به قدرت پایه‌ریزی می‌شود. به همین معنا نیچه تمام مفاهیم ارزشی همچون اخلاق، حقیقت و... را متناسب با اراده معطوف به قدرت در آدمی درک می‌کند. نگاه نسبیت انگارانه او به مفاهیم اخلاقی نیز در این راستا فهم می‌شود.

نیچه بر این باور است که اخلاق سنتی را فرومایگانی که از شکوفا کردن اراده معطوف به قدرت خود ناتوان بودند، بازآفرینی کردند تا اراده دیگران را بدین وسیله به مهار قدرت خویش درآورند. به همین دلیل هم او سخت به مسیحیت، که وارث ارزش‌های اخلاقی بود تاخت و آن را مایه ننگ بشر غربی برشمرد. پس در این راستا تنها حقیقت مطلق نزد نیچه اراده معطوف به قدرت است و چون این گونه اراده‌ها فراوان و تاویل‌های آنها نیز متعدد است پس حقیقت را نیز باید «حقیقت‌ها» دانست. از این منظر ارزش‌ها نیز به تاویل‌های آدمیان از اراده قدرت‌شان وابسته است.