رهبری جامعه در زمان غیبت امام زمان (عج) به عهده چه کسی است؟

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، انتظار ظهور یک مصلح بزرگ آسمانى و امید به آینده و استقرار صلح و عدل جاویدان، امرى فطرى و طبیعى است که با ذات و وجود آدمى سر و کار دارد و با آفرینش هر انسانى همراه است و زمان و مکان نمى‌شناسد و به هیچ قوم و ملتى نیز اختصاص ندارد. ازاین‌رو، همگان براساس فطرت ذاتى خود مایلند روزى فرارسد که جهان در پرتو ظهور رهبرى الهى و آسمانى و با تأیید عنایت پروردگار، از ستم ستمگران نجات یابد و انسان‌ها از فلاکت موجود و نابسامانى و ناامنى و تیره‌روزى رها شوند و سرانجام به کمال مطلوب و زندگى شرافتمندانه‌اى دست یابند.

اندیشه مهدویت در مذهب تشیع، به‌دلیل مسأله امامت و جایگاه اعتقادى آن، که در فرهنگ شیعه، تداوم رسالت است، جایگاه رفیعى دارد از این‌رو، شیعیان منتظرند در دولت کریمه آن حضرت، جامعه اخلاقى را در جهان تجربه کنند و بى‌عدالتى وجود نداشته نباشد و همه‌چیز بر پایه عدالت و اخلاق، سامان یابد.

با بهره‌گیرى از آیات و روایات، قیام مهدى موعود (عج)، آخرین حلقه مبارزات حق و باطل است که از آغاز جهان برپا بوده است. پیامبران الهى براى برقرارى ارتباط درست میان بنده و خالق و روابط حسنه میان بشر، براساس عدالت و صلح و صفا و خدمت برانگیخته شده‌اند، بنابراین، برقرارى عدالت، هدف اصلى و عمومى انبیا (ع) بوده است و آرزو و خیال نیست، بلکه واقعیتى است که دنیا به‌سوى آن پیش مى‌رود؛ یک سنت الهى است و خدا در نهایت، عدالت را بر دنیا حاکم خواهد کرد.

معتمد عباسى، امام حسن عسکرى (ع) را در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ه. ق، به شهادت رساند و امامت مهدى موعود که رهبرى و ولایتش را پیامبر اکرم (ص) و معصومین پس از ایشان وعده داده بودند، آغاز شد.

امامت حضرت مهدى (عج) در شرایطى روى داد که امام یازدهم نیز مانند دیگر ائمه، زمینه ولایت را براى فرزند خود آماده کرده بود. شب پیش از شهادت، ایشان به‌دور از چشم مأموران خلیفه، نامه‌هاى بسیارى درباره این مسأله مهم به شهرهاى گوناگون فرستاد.

حکومت عباسى از مدت‌ها پیش، بر اساس سخن رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) مبنى بر این‌که مهدى فرزند امام حسن عسکرى (ع) است، امام یازدهم شیعیان را زیر نظر داشتند و مراقب بودند فرزندى از ایشان باقى نماند. با تولد حضرت مهدى (عج) در ۱۵ شعبان سال ۲۵۵ ه ق در سامرا، امام حسن عسکرى (ع) با پنهان نگاه داشتن خبر ولادت فرزند خویش، این نقشه را باطل کرد.

پس از شهادت امام حسن عسکرى (ع)، خبر شهادت ایشان در سراسر سامرا پیچید و مردم در سوگ آن امام همام، عزادارى کردند و حضرت مهدى (عج) بر پیکر مطهر پدر بزرگوارشان نماز خواندند. پس از شهادت امام، حضرت حجت (عج) که در آن زمان ۵ سال داشتند، به امامت رسید و کم‌کم خبر وجود فرزندى از سلاله پاک امامت پخش شد که تلاش خلیفه عباسى براى یافتن ایشان بى‌فایده بود.

امامت حضرت حجت (عج) در این دوران را غیبت صغری مى‌خواندند. این غیبت از زمان شهادت پدر بزرگوارشان در سال ۲۶۰ ه ق، شروع و تا سال ۳۲۹ ه ق به طول انجامید. چهار نایب خاص، امر وساطت میان امام (عج) و شیعیان را به‌عهده داشتند و احکام دین را از ایشان دریافت و در اختیار شیعیان قرار مى‌دادند. این چهار نفر، عثمان‌بن سعید، محمد‌بن عثمان، حسین‌بن روح و على‌بن محمد سمرى بودند. این غیبت، ۶۹ سال به طول انجامید. پس از غیبت صغری، غیبت کبری آغاز شد.

آیت‌الله احمد شیخ‌بهایی استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان با بیان اینکه امامت امامان ما یک جنبه اللهی و یک جنبه خاکی دارد اظهار داشت: امامان ما قبل از خلقت آدم و عالم این امامت الهی را دار هستند.

وی با اشاره به جنبه خاکی و زمینی امامت و ولایت امامان گفت: باید زمان این ولایت آن‌ها فرا برسد و هر یک از امامان تا زمانی که امام ما قبل آن‌ها زنده است جزو مامومین آن امام محسوب می‌شوند.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان با بیان اینکه همه امامان از جنبه الهی با هم ولایت دارند افزود:، اما از نظر ولایت در زمین و رهبری و هدایت مردم در هر زمان تنها یک نفر مسئولیت داشته و دیگران تحت امر او مسئولیت دارند.

وی با اشاره به اینکه هر امامی که از دنیا می‌رود امام بعدی مسئولیت امامت جامعه را به عهده می‌گیرد گفت: امامت و ولایت امامان تنها یک مسئولیت دنیایی نیست و با رسیدن به امامت حالت خضوع و خشوع و توجه به خدا در آن‌ها بیشتر می‌شود.

آیت‌الله شیخ‌بهایی با بیان اینکه رسیدن به مقام امامت در جنبه معنوی آن‌ها هم تاثیر دارد افزود: به همین دلیل با شهادت هر امام برخی اصحاب به امام بعدی هم تسلیت گفته و هم تبریک می‌گویند.

وی با بیان اینکه ما هم به محضر امام زمان (عج) شهادت پدر بزرگوارشان را تسلیت گفته و آغاز امامت ایشان را تبریک می‌گوییم ادامه داد: آغاز امامت امام زمان (عج) با بقیه امامان تفاوت دارد.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان با بیان اینکه دیگر امامان در بین مردم حضور داشتند و حداقل خواص و علمای شیعه به محضر این امامان مشرف می‌شدند، سوالات را مطرح کرده و به دیگران اعلام می‌کنند افزود:، اما راجع به امام زمان (عج) آغاز امامت ایشان با غیبت همراه بود.

وی با بیان اینکه حتی ولادت امام زمان (عج) هم مخفی بود و حضرت امام عسکری (عج) فرزند بزرگوارشان را تنها به برخی از خواص شیعه نشان دادند گفت: بعد از شهادت امام عسکری (ع) و در وقت نماز بر پیکر مطهر ایشان بود که پرده کنار رفت امام زمان (عج) بر پیکر پدر بزرگوارشان نماز خواندند.

آیت‌الله شیخ‌بهایی با بیان اینکه وقتی همه آماده بودند تا بر پیکر امام حسن عسکری (عج) نماز بخوانند همه حاضران دیدند که وجود مقدس امام زمان (عج) به صورت کودکی نورس حاضر شده و گفتند عمو کنار بایست تا من نماز بخوانم افزود: وقتی امام زمان (عج) نماز را بر پیکر مطهر پدر بزرگوارشان ادا کردند دوباره وارد اتاق شده و پشت پرده رفتند.

وی با اشاره به اینکه مأموران منتظر بودند تا هر کس را که بر پیکر امام عسکری (ع) نماز خواند را بازداشت کنند گفت: مأموران وقتی به خود آمدند دیگر حضرت را ندیدند و غیبت صغری امام زمان (عج) آغاز شد.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان با بیان اینکه شیعیان از قبل و از زمان امام رضا (ع) به بعد در حصر بوده و دسترسی به آن‌ها امکان پذیر نبود افزود: این آمادگی در شیعیان پیدا شده بود که حتما نباید امامان را ببینند و از وکلای حضرت مسائل را دریافت می‌کردند، سوالات خود را می‌پرسیدند و این وکلا رهبری جامعه را به عهده داشتند.

وی با اشاره به اینکه بعد از شهادت امام عسکری (ع) مردم به سراغ علما آمدند و تا سال‌ها نواب خاص حضرت در بین مردم بودند و پس از آن غیبت کبری حضرت آغاز شد گفت: ما در غیبت کبری امام زمان (عج) هستیم در این زمان ما و رهبری شیعیان را به علمای عادل و فق‌های دین ارجاع دادند که در جامعه امروز ما این مسئولیت در مرجعیت تقلید و ولایت فقیه تجلی پیدا کرده است.