نگرانی اقلیت ارمنی استانبول از موضع تند ترکیه در قبال ارمنستان

نگرانی اقلیت ارمنی استانبول از موضع تند ترکیه در قبال ارمنستان

• ایلگین کارلیداغ
• متخصص مسایل ترکیه، بخش مانیتورینگ بی‌بی‌سی

۲ ساعت پیش

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

معترضان جمهوری آذربایجان به همراه پرچم بزرگ این کشور در استانبول

شعارهای شدیدا ضد ارمنستان در ترکیه، و حمایت بی‌شائبه این کشور از جمهوری آذربایجان در درگیری‌های مرگبار قره‌باغ، باعث نگرانی اقلیت ارمنی ساکن استانبول شده است.

وقتی جنگ روز ۲۷ سپتامبر آغاز شد، رجب طیب اردوغان اعلام کرد که آنکارا کاملا از "برادرش"حمایت می‌کند، آرمانی ملی‌گرایانه و محبوب در ترکیه.

اظهارات مقامات بلندپایه و پوشش رسانه‌ای این درگیری‌ها باعث دلواپسی ارمنی‌هایی شده است که تعدادشان ۵۰ تا ۷۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود.

• چرا ترکیه از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند؟
• آیا ترکیه به طور مستقیم وارد درگیری ارمنستان و جمهوری آذربایجان می‌شود؟
• قره باغ کجاست و چرا محل اختلاف است؟

هفته‌نامه ارمنی‌زبان آگوس، چاپ ترکیه، روز ۹ اکتبر هشدار داد که "بدگویی" از ارمنی‌ها باعث ایجاد " جو ناخوشایندی" شده و به دلواپسی‌های قابل توجه این اقلیت قومی می‌افزاید.

به گفته این روزنامه پلیس تصمیم گرفته است که از سازمان‌ها، کلیساها و مدرسه‌های ارمنی محافظت کند.

شعارهای تند

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

اکثریت عمده ارمنی‌های ترکیه در استانبول زندگی می‌کنند

بیانات رسانه‌های حامی دولت شدیدا ضد ارمنی بوده است و ما شاهد تیترهایی مانند "تهاجم مجدد ارمنستان" و "ارمنستان دارد غیرنظامیان ترک آذربایجانی را می‌کشد" بوده‌ایم. همچنین گزارش‌هایی منتشر شده است که ارمنستان را به "کشتار" ترک‌ها در طول تاریخ متهم می‌کنند.

رسانه‌های مهم، ارمنستان را به اتهام کشتار غیرنظامیان محکوم کرده‌اند، اما یا گزارش‌های مربوط به مرگ غیرنظامیان در پیشروی‌های جمهوری آذربایجان را نادیده گرفته‌اند یا کم‌اهمیت جلوه داده‌اند.

شبکه‌های اجتماعی نیز شاهد افزایش شعارهای تند و تنفر‌آمیز بوده‌اند.

در توییت‌های بسیاری به "کشتار غیرنظامیان" توسط ارمنستان و همچنین "کشتار خوجالی" در فوریه ۱۹۹۲ اشاره شده است. بعضی از این پست‌ها حاوی تصاویر تکان‌دهنده‌ای بوده‌اند.

یکی از کاربران ملی‌گرا در توییتر نوشت "با وجود گذشت سالیان زیاد، رفتار ارمنی‌های متهاجم فرقی نکرده است!"

کاربر دیگری نوشت که "ملت ترک غیرنظامیان را هدف نمی‌گیرد... اما ارمنی‌ها غیرنظامیان را با موشک می‌زنند. در خوجالی شکم زنان آبستن دریده شد و کودکان را زنده سوزاندند... خوجالی نباید تکرار شود!"

بعد از این که جمهوری آذربایجان در روز ۱۸ اکتبر اعلام کرد که ارمنستان آتش‌بس قره‌باغ را نقض کرده است، هشتگ #ermeniakillscivilians در همان روز بیش از ۱۵ هزار بار ری‌توییت شد.

یکی از کاربران توییتر به زبان انگلیسی گفت "بگذارید همه دنیا دستان خونین ارمنی‌ها را ببینند... ارمنی‌ها قاتلند. ارمنی‌ها دروغگوند. ارمنی‌ها فریبکارند."

"فتنه‌انگیزی"

وفاداری بی‌شائبه به جمهوری آذربایجان بعضا از شعار نیز فراتر رفته است.

منبع تصویر، TWITTER

توضیح تصویر،

ویدیوی این اعتراض ماشین‌ها در محوطه بیرونی خلیفه‌گری ارامنه استانبول در شبکه‌های اجتماعی پخش شد

پرچم جمهوری آذربایجان به رسم همبستگی بر فراز تعدادی از ساختمان‌های تجاری و تاریخی در سراسر ترکیه به اهتزاز در آمده است.

روز ۲۸ سپتامبر ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که کاروانی از ماشین‌های مزین به پرچم‌های ترکیه و جمهوری آذربایجان را در حال بوق زدن در برابر خلیفه‌گری ارامنه استانبول نشان می‌داد.

گارو پایلان، نماینده ارمنی‌تبار مجلس از حزب دموکراتیک خلق‌ها، گفت "اجازه برگزاری چنین تجمعی در خیابان محل خلیفه‌گری چیزی جز فتنه‌انگیزی نیست."

خود آقای پایلان روز ۲ اکتبر توسط مرکز مطالعات استراتژیک اوراسیا، نهادی ناسیونالیست، در اطلاعیه‌ای عمومی به "خیانت غیر قابل قبول" متهم شد، چرا که خواستار برقراری آتش‌بس در قره‌باغ شده بود.

این نماینده حزب دموکراتیک خلق‌ها بعد از آن اعلام کرد که از این مرکز به خاطر این "اطلاعیه تنفر‌آمیز" شکایت کرده است.

آقای پایلان روز ۱۰ اکتبر گفت "فضای تنفر‌آمیز فعلی باعث وحشت اقلیت ارمنی ترکیه شده است... جامعه ارمنی‌های ترکیه و ارمنستانی‌هایی که در ترکیه زندگی و کار می‌کنند دیگر احساس امنیت ندارند."

او در مصاحبه‌ای به تاریخ ۱۹ اکتبر اضافه کرد که "من برای ارمنی‌های ترکیه احساس نگرانی می‌کنم... حس ارمنی‌ها، به قول هرانت دینک، ماند عمیقترین بی‌قراری‌های یک کبوتر است."

هرانت دینک خبرنگاری ارمنی‌تبار بود که به خاطر بیاناتش هدف کارزاری رسانه‌ای قرار گرفت و در سال ۲۰۰۷ ترور شد.

واکنش ارمنی‌ها

ارمنی‌های ترکیه از قدیم شاهد برخوردهای منفی بوده‌اند. این مساله هر بار که یکی از کشورهای دنیا کشتار ۱۹۱۵ ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت می‌شناسد اوج می‌گیرد.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

حضور گارو پایلان در تجمعی که به یاد هرانت دینک در برابر دفتر هفته‌نامه آگوس برگزار شد

بنیاد هرانت دینک گزارشی در سال ۲۰۱۹ منتشر کرد که می‌گفت اقلیت ارمنی بیش از هر گروه دیگری محور بیانات تنفرآمیز در رسانه‌های ترکیه است.

مراد مهجی، نماینده سابق حزب دموکراتیک خلق‌ها که خود ارمنی‌تبار است، روز ۲۷ سپتامبر گفت که "شکی نیست که این دوره سختی برای ارمنی‌های ترکیه است. تهدید و سخنان تنفرآمیز در تمام سطوح به گوش می‌رسد. فردا... قدم زدن در خیابان یا رفتن به محل کار اصلا راحت نخواهد بود."

ژاکلین جلیک، نویسنده ارمنی، روز ۱ اکتبر به وبسایت مستقل بیانت گفت "دخالت ترکیه به عنوان آتش بیار معرکه واقعا ترسناک است. در این کشور، دولت هر وقت برادری برای حمایت پیدا می‌کند، باعث می‌شود که ارمنی‌ها تبدیل به هدف شوند."

اوهانس کیلیجداگی، ستون‌نویس هفته‌نامه آگوس، روز ۱۶ اکتبر گفت "ارمنی‌ها همیشه زیر فشار و تنفر دولت و جامعه زندگی کرده‌اند. این که مرتب از شما متنفر باشند و شما هم آن را حس کنید یک بار روانی بسیار سنگین است... انرژی شما را می‌گیرد، شما را خسته می‌کند، شما را افسرده و عصبی می‌کند."

هشدارهای رسمی

بعضی از مقامات و رسانه‌ها نسبت به هدف قرار دادن ارمنی‌ها در ترکیه هشدار داده‌اند.

عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه، روز ۲۸ سپتامبر در توییتر نوشت که "تهدید و آزار" شهروندان ارمنی‌تبار ترکیه در شبکه‌های اجتماعی و دیگر فضاها "مجاز قلمداد نخواهد شد".

متین متینر، نماینده سابق این حزب در مجلس، روز ۳۰ سپتامبر به سی‌ان‌ان ترک گفت "شهروندان ارمنی این کشور شهروند ترکیه محسوب می‌شوند و برادر و خواهر ما به شمار می‌روند... وطن ما یکی است."

برخی از ناظران حامی دولت نظیر سویلای یلمان، نویسنده وبسایت خبرترک، و ندیم سنر، نویسنده روزنامه حریت، در اقدامی مشابه نسبت به "اهریمن‌نمایی" اقلیت ارمنی این کشور هشدار داده‌اند.

آقای اردوغان از زمان شروع درگیری‌ها در قره‌باغ شدیدا از جمهوری آذربایجان حمایت کرده است، اما عملا چیزی خطاب به جامعه ارمنی‌های ترکیه نگفته است.

البته او در سال ۲۰۱۴، هنگامی که داشت از رقیبانش به خاطر بحث بر سر قومیتش انتقاد می‌کرد، به شبکه خبری ان‌تی‌وی گفت: "آن‌ها چیزهای زیادی درباره من گفته‌اند. یکی از آن‌ها گفت که فلانی گرجی است. شخص دیگری، خیلی عذر می‌خواهم، حرف خیلی زشت‌تری زد و گفت او ارمنی است."

همسایه؟

در ژانویه ۲۰۱۹، دانشگاه قادر هاس استانبول نتایج پژوهشی را منتشر کرد که نشان می‌داد ۳۳.۵ درصد پاسخ‌دهندگان در ترکیه "علاقه‌ای به داشتن همسایه ارمنی" ندارند. این رقم در سال قبل از آن ۳۷.۷ درصد بود.

طبق همین گزارش، ارمنستان بعد از ایالات متحده و اسرائیل سومین کشور تهدیدآمیز برای ترکیه به شمار می‌رفت.

به نظر می‌رسد که با ادامه درگیری‌ها در قره‌باغ، وضعیت مخاطره‌آمیز اقلیت ارمنی ترکیه نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

روبر کوپتاش، ناشر ارمنی‌تبار، روز ۱ اکتبر به وبسایت بیانت گفت که "ارمنی‌های ترکیه دهه‌ها است که با ترسی درونی زندگی کرده‌اند و این ترس در دوران تنش چند برابر می‌شود. این ترس از روی توهم نیست، بلکه ریشه در تجربه‌های ملموس تاریخی و جاری دارد."

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید