جلسه بررسی سوره های مکی برگزار شد

به گزارش خبرنگار مهر، جلسه بررسی سوره های مکی، در ادامه سلسله جلسات حکمرانی در قرآن با ارائه حجت الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

در ابتدای جلسه لک‌زایی با اشاره به اینکه آیات و سوره‌های مکی و مدنی مورد توجه زیادی قرار گرفته است و نظرات مختلفی درباره ترتیب نزول آنها وجود دارد گفت:مبنایی که در این جلسه در نظر گرفته شده است روایتی از امام صادق (ع) است که به ترتیب سوره‌ها اشاره شده است.

لک‌زایی افزود: در قرآن در موارد متعددی اشاره شده است که پیامبر خواندن و نوشتن را نمی دانسته است. پیامبر در سوره مزمل امر به عبادت و قیام در شب می‌شود در حالی که در سوره مدثر امر به انذار می‌شود. بنابراین قبل از انذار پیامبر امر به عبادت خداست و اجرا و فرمانبری از پیامبر خداوند مورد توجه است. پس از سوره مدثر سوره فاتحه نازل شده است که جریان شناسی کاملی است. در بخش دوم سوره درخواست هدایت به صراط مستقیم است.

وی تصریح کرد: صراط کلمه‌ای است غیر عربی که دو قول درباره ریشه آن شده است، استریت یعنی خیابان یا استراتژس یونانی. در سوره حمد بر داشتن استراتژی (اهداف، امکانات و روش‌های رسیدن به اهداف) تاکید می‌شود.هدایت در مقابل ضلالت است به معنای ایصال الی الطریق است. پس آیه اهدنا الصراط المستقیم کلیدی است. مغضوب کسی است که حق را می‌داند و پا روی حق می‌گذارد. ضالین کسانی که خارج از راه قرار دارند و خودشان فکر می‌کنند در را حق هستند.

لک‌زایی افزود: در هر سوره با مفاهیم جدیدی روبرو هستیم هرچند ممکن است مفاهیم قبلی مورد تاکید قرار بگیرد. در سوره مدثر آیه ۸ تا ۱۰ از قیامت بحث شده است ولی در سوره تکویر بحث قیامت بسط داده شده است. عذاب کافران برای اولین بار مطرح می‌شود. در سوره اعلی تسبیح رب، آفرینش، مجدداً بحث فلاح، بحث دنیا و آخرت مطرح می‌شود. عمدتاً مفاهیم راهبردی ابعادش بیشتر ترسیم می‌شود که دنیا را مقدمه آخرت بیان می‌کند..

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) گفت: سوره بعدی سوره لیل است که در آن دو جریان بیشتر توضیح داده می‌شود. یکی که تقوا پیشه کرده و کسی که بخل و دروغگویی پیشه کرده است. اولین آیاتی است که در آن مباحث اقتصادی مطرح می‌شود. سوره بعدی فجر است برای اولین بار نمونه‌های تاریخی اشاره شده است. مفاهیم این سوره عذاب، هلاکت در همین دنیا است. بحث فساد مطرح می‌شود. مباحث اقتصادی بیشتر و بحث یتیمان که یتیم را باید تکریم کرد نه به او رسیدگی کرد و سخن از مسکینان آورده شده است. سوره بعدی ضحی است «ما ودعک و ماقلی…» سوره بعدی انشراح است «ان مع العسر یسری» دنیا همراه با سختی است هر چند لطف خداوند هم شامل مؤمنین است. سوره تبت، سوره عصر، سوره عادیات سوره‌های بعدی هستند.

لک‌زایی افزود: در سوره‌های مکی اذن جهاد داده نشده است. سوره تکاثر در نفی افتخارت قبیلگی سوره بعدی نزول است. سوره ماعون به لحاظ حکمرانی مهم و مورد توجه است. ابوسفیان گوسفندانی را ذبح می‌کرد، ولی فقرا را طرد می‌کرد و به آنها بخششی نداشت. مباحث اقتصادی همچنان در این سوره پررنگ ظاهر شده است. سوره علق، سوره نجم از سوره‌های بعدی نزول هستند. در سوره نجم خدا از پیامبر (ص) دفاع می‌کند. بر اخلاص، صدق و امانتداری وحی پیامبر (ص) تأکید می‌نماید و برای اولین بار بت‌های مهم مشرکان نام برده شده و نفی شده است.