آیا سوم نوامبر پایان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خواهد بود؟

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا پیش‌تر پیشنهاد به تعویق انداختن انتخابات را داده بود. این پیشنهاد بلافاصله از سوی قانون‌گذاران و کارشناسان حقوقی رد شد، اما چشم انداز انتخاباتی بحث برانگیز را به تصویر کشید. انتخاباتی که نتیجه آن به چالش کشیده شود و این حل چالش هفته‌‌ها و حتی ماه‌ها  طول بکشد. اما چه سناریوهایی برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ متصور می‌توان شد؟

تاخیر در اعلام نتایج

بر اساس قانون اساسی آمریکا، تنها کنگره می‌تواند تاریخ انتخابات را تغییر دهد. اما با  مجلس نمایندگانی که اکثریت آن با دموکرات‌هاست، تقریبا محال بود که انتخابات به تعویق بیفتد.

پاندمی کرونا باعث شده که در  این انتخابات بیش از هر انتخابات دیگری شهروندان آمریکایی به صورت پستی یا پیش از سوم نوامبر رای دهند. انتظار می‌رود در این انتخابات حدود  ۸۰ میلیون رای به صورت پستی اخذ شود که دو برابر تعداد آرای پستی در انتخابات ۲۰۱۶ خواهد بود.  تحویل این حجم عظیم ( ده‌ها میلیون رای) برای سیستم پستی آمریکا وظیفه دشواری است و ممکن است تاخیر قابل توجهی در اخذ رای  و شمارش آرا و اعلام نتایج پیش‌ آید. در بسیاری از ایالت‌ها ممکن است رای پستی در روزهای پس از انتخابات تحویل داده شود. هر رای پستی باید توسط مسئولان انتخابات بررسی و امضای آن‌ باید تطبیق داده شود. دموکرات‌ها نگران هستند که تاخیر، راه را برای ادعای تقلب  باز کند.

در حال حاضر اعضای ستاد انتخاباتی جو بایدن ( نامزد دموکرات‌‌ها) خود را برای «سناریوی کابوس» آماده کرده‌اند، در این سناریو ترامپ بر اساس آن که روز انتخابات رای حضوری ایالت‌های کلیدی را برده اعلام پیروزی می‌کند. اما حقیقت این است که در روزهای بعد از روز انتخابات (سوم نوامبر) رای‌های پستی از مناطق شهری پرجمعیت شمارش می‌شود، این زمانی است که ممکن است نتیجه به سمت دموکرات‌ها تغییر کند، در آن صورت پرزیدنت ترامپ ادعا خواهد کرد که نتیجه انتخابات را از او دزدیده‌اند. اعلام نتیجه قطعی انتخابات ممکن است روزها یا هفته‌‌ها پس از روز سوم نوامبر صورت گیرد.

اولین روز آغاز رای گیری (زودهنگام) در ویک فورست کارولینای شمالی – ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰ (عکس از شاتراستاک)

دادگاه

ایالت های آمریکا وقتی که پای رای غیابی و رای پستی به میان می‌اید قوانین متفاوتی دارند. هر ایالت در زمینه تطبیق امضاها، ملزومات پستی و مهلت مهر خوردن در اداره پست، مهلت پر کردن فرم ثبت‌نام قواعد و قانون خاص خود را دارد. این مساله ممکن است زمینه دعوای حقوقی چه از سوی جمهوری‌خواهان و چه از سوی دموکرات‌ها شود. 

رقابت امسال به ویژه به دلیل حجم عظیمی از رای‌ها که به صورت پستی داده می‌شوند چالش آفرین خواهد بود. دعوای حقوقی و شکایتی که در هر ایالت ثبت شود ممکن است در نهایت به دیوان‌عالی کشور ختم شود. مشابه این اتفاق سال ۲۰۰۰ هم افتاد زمانی‌که جورج بوش جمهوری‌خواه انتخابات را برد، در آن زمان اختلاف بر سر ۵۳۷ رای در ایالت فلوریدا بود. دادگاه عالی که به محافظه‌کاری متمایل بود دستور به توقف بازشماری آرا داد.

کالج الکترال 

برنده انتخابات آمریکا لزوما نامزدی نیست که بیشترین رای عمومی را آورده، بلکه نامزدی است که بیشترین رای الکترال را کسب کرده است. تعداد آرای الکترال هر ایالت ( بر اساس جمعیت آن ایالت) متفاوت است. نامزدی که اکثریت آرای هر ایالت را ببرد تمامی آرای الکترال را از آن خود می‌کند. در مجموع ۵۰ ایالت آمریکا ۵۳۸ رای الکترال دارند و برنده انتخابات باید دستکم ۲۷۰ رای الکترال را برده باشد.

یک سناریوی احتمالی در مورد انتخابات ۲۰۲۰ احتمال اختلاف بر سر آرای الکترال می‌تواند باشد. فرمانده هر ایالت رای الکترال را تایید می‌کند. امسال این تاریخ ۱۴ دسامبر تعیین شده و سپس برای تایید در کنگره آن را به کنگره می‌فرستد. وضعیت وقتی پیچیده می‌شود که در ایالت‌های چرخشی همچون میشیگان، ویسکانسین یا پنسیلوانیا که رقابت معمولا بسیار تنگاتنگ است هر دو طرف اعلام پیروزی کنند و کار به الکتورهایی که باید رای را رسمی ثبت کنند بکشد و آنها  حاضر به ثبت رای بر اساس اکثریت آرای ایالت نباشند. در برخی ایالت‌‌‌ها مجازات‌‌هایی برای  این الکتورهای «عهدشکن» وجود دارد، اما بیش از ۱۰ ایالت هیچ قانونی علیه الکتورهای عهد شکن ندارند. در این شرایط کار به کنگره کشیده می شود و کنگره لزوما همیشه بر سر راه حل به آسانی توافق نمی‌کند.

ساختمان کنگره آمریکا- واشنگتن دی‌سی

اگر کار به کنگره کشیده شود

اگر تعداد آرای الکترال مساوی شود یعنی هر یک از دو نامزد ۲۶۹ رای الکترال بدست آورند، تصمیم گیری به مجلس نمایندگان آمریکا محول خواهد شد.

این سناریو بسیار نا محتمل است و از سال ۱۸۲۴ تا کنون اتفاق نیفتاده است. در آن سال ۴ نامزد در انتخابات شرکت داشتند و نتیجه به بن بست رسید و نهایتا مجلس نمایندگان آمریکا جان کوئینسی آدامز را به عنوان ششمین رییس جمهوری آمریکا انتخاب کرد. این اتفاق دیگر در تاریخ آمریکا تکرار نشد.

جان کوئینسی آدامز، ششمین رییس جمهور آمریکا که در انتخابات سال ۱۸۲۴ که نتیجه آن به بن بست رسیده بود، در نهایت توسط کنگره انتخاب شد

 اما سال ۲۰۲۰ تا کنون سرشار از شگفتی و نا محتمل‌ها بوده است.

ترامپ پیشتر گفته است که از چنین سناریویی اصلا راضی نخواهد بود. ترامپ در جریان یک گردهمایی تبلیغاتی در پنسیلوانیا اواخر سپتامبر گفته بود: « من نمی‌خواهم کار به دیوا‌ن‌عالی کشیده شود و نمی‌خواهم به کنگره کشیده شود، هرچند که ما (در هر دو) دست‌بالا را داریم.»

بر اساس اصلاحیه ۱۲ قانون اساسی آمریکا، اگر هیچ یک از نامزدها اکثریت آرا را کسب نکنند، مجلس نمایندگان می‌تواند رییس جمهور بعدی و سنا می تواند معاون رئیس جمهور بعدی را انتخاب کند. 

بر اساس قانون، ایالت‌ها تا روز هشتم دسامبر باید نتایج قطعی را تایید و ارائه کنند.

اگر سناریوی آرای الکترالِ مساوی پیش آید  و کار به کنگره کشیده شود، دیگر تعداد آرای الکترال یا عمومی مطرح نخواهد بود . در این حالت هر ایالت تنها یک رای خواهد داشت.

آیا پای ارتش به میان می‌آید؟

یک سناریو این است که بایدن انتخابات را ببرد و ترامپ حاضر به قبول شکست نشود. برخی از کارشناسان از این‌که چنین حالتی ممکن است به هنجارهای دموکراتیک ضربه بزند ابراز نگرانی کرده‌اند.

انتقال قدرت و جانشینی به شیوه صلح آمیز نشانی است از دموکراسی آمریکایی. جو بایدن اشاره کرده که اگر ترامپ انتخابات را ببازد ، اما حاضر به خروج از کاخ سفید نباشد، برای «اسکورت» کردن ترامپ از کاخ سفید ممکن است به ارتش نیاز باشد. هر کسی که در روز بیستم ژانویه در مراسم تحلیف سوگند (ریاست جمهوری) یاد کند، فرماندهی تمامی نیروهای مسلح و آژانس‌های امنیتی قوه مجریه  از جمله اداره امنیت را بر عهده خواهد گرفت. 

از سوی دیگر سخنرانی‌های ترامپ مبنی بر تقلب ممکن است طرفدارانش را متقاعد کند که تقلبی رخ داده و منجر به ناآرامی و تنش در سطح جامعه شود.

آیا ترامپ نتیجه را می‌پذیرد؟

ترامپ در موارد متعددی حاضر نشده که به صراحت بگوید نتیجه انتخابات را هر چه باشد می‌پذیرد. یکی از نمونه های آن مصاحبه او با کریس والاس مجری شبکه خبری فاکس در ژوئیه ۲۰۲۰ بود. ترامپ در پاسخ به سوال مستقیم والاس که در صورت باخت به بایدن آیا نتیجه را قبول می‌کند گفت: « باید ببینم. نمی‌گویم بله. نمی‌گویم نه.»

برخی از منتقدان ترامپ می‌گویند که ترامپ تحت هیچ شرایطی حاضر به تسلیم شدن و کوتاه آمدن نیست. 

ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری دوره پیش (۲۰۱۶) نیز با همین سوال روبرو شده بود  و آن زمان هم مانند امروز پاسخ صریحی نداده بود. او در یکی از گردهمایی های انتخاباتی در روزهای نزدیک به انتخابات در شهر دلاور ایالت اوهایو رو به طرفدارانش گفته بود:« خانم‌ها و آقایان، من می‌خواهم مساله مهمی را امروز اعلام کنم. من می‌خواهم قول دهم و به تمام رای دهدگان و طرفدارانم متعهد شوم  که من کاملا نتیجه این انتخابات بزرگ و تاریخی را می پذیرم ….(مکث) … اگر من برنده شوم» 

البته این تنها یک مسئله فرضی نیست، در انتخابات ۲۰۱۶ که ترامپ با کسب اکثریت  رای الکترال پیروز شده ، اما نتوانسته بود اکثریت مطلق را بدست بیاورد و به اصطلاح رای عمومی را  با اختلاف ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار رای به رقیبش واگذار کرده بود، بدون آن‌که شواهدی ارائه دهد آمار تایید شده را رد کرده . ترامپ مدعی شده بود که دستکم ۳ میلیون مهاجر غیر قانونی با تقلب در انتخابات شرکت و به هیلاری کلینتون رای داده‌اند.

با در نظر گرفتن سوابق، برخی ناظران بعید می‌دانند که در صورت پیروزی بایدن ترامپ نتیجه را به سادگی پذیرفته و به او تبریک بگوید. او پیش از این بارها و با عبارات مختلف گفته است که امکان ندارد در انتخابات شکست بخورد.  تابستان امسال و در گردهمایی جمهوری‌خواهان در ماه اوت ترامپ گفت:« تنها راهی که آن‌ها می توانند این انتخابات را از ما ببرند این است که در انتخابات تقلب شود.»

کارشناسان حقوقی و ناظران انتخابات آمریکا می‌گویند تنها راهی که پیش روست تا آمریکا وارد دعوای حقوقی یا ناآرامی نشود،  این است که بایدن با اختلاف زیاد ( و نه حتی نزدیک) انتخابات نوامبر را ببرد.

در همین زمینه:

انتخابات آمریکا: همه چیز درباره رأی پستی