گسترش اعتراضات علیه فرانسه در کشورهای مسلمان‌نشین

موضوع «توهین به پیامبر اسلام» کشورهای مسلمان‌نشین بیشتری را علیه فرانسه برانگیخته است. در پی واکنش‌های تند ترکیه، در بنگلادش تظاهرات اعتراضی برپا شد و ایران و عربستان سعودی نیز فرانسه را محکوم کردند.

پوستر پاره‌شده امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه – عکس از shutterstock

قتل ساموئل پاتی، معلم فرانسوی به‌دست یک اسلام‌گرای افراطی و دفاع امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه از آزادی بیان در این کشور و هشدار او درباره «جدایی‌طلبی اسلام‌گرایانه»، موجب شده است تا کشورهای مسلمان‌نشین بیشتری علیه فرانسه موضع‌گیری کنند.

اعتراض مقامات ایران

در پی اظهارات تند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه علیه مکرون و سپس اعلام بایکوت کالاهای فرانسوی از سوی اردوغان و چند کشور عربی، وزارت امور خارجه ایران سه‌شنبه ۶ آبان اعلام کرد که در اعتراض به «اصرار مقامات فرانسوی به حمایت از انتشار کاریکاتورهای اهانت‌آمیز» درباره پیامبر اسلام، شامگاه دوشنبه فلوران ایدالو، کاردار موقت سفارت فرانسه در تهران را در غیاب سفیر این کشور به وزارت خارجه احضار کرده است.

در جریان این دیدار محسن بهاروند، معاون مدیر کل اروپای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی «هرگونه اهانت و بی‌احترامی ‌به پیامبر اسلام از سوی هر فرد و هر مقامی» و «دامن زدن به اسلام‌هراسی و نفرت‌پراکنی به نام آزادی بیان» را محکوم کرد.

سپاه پاسداران نیز روز دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای امانوئل مکرون را به حمایت از اسلام‌ستیزی متهم کرد و او را رئیس جمهوری «بی‌خرد و ماجراجو» نامید.

ارتش جمهوری اسلامی هم روز سه‌شنبه بیانیه‌ای در این‌باره منتشر کرد و قتل معلم فرانسوی را «حرکت انفرادی یک دانش‌آموز» عنوان کرد و انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام در فرانسه را «جاهلیت مدرن غربی» نامید.

احمد جنتی، رئیس مجلس خبرگان نیز از سوی این مجلس بیانیه‌ای منتشر کرد و از عموم مسلمانان خواست تا در این‌باره سکوت نکنند و «آرام نگیرند».

اعتراضات در کشورهای مسلمان‌نشین

عربستان سعودی روز سه‌شنبه انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام در فرانسه و «هرگونه تلاش برای پیوند زدن اسلام و تروریسم» را محکوم کرد.

یک نماینده وزارت امور خارجه عربستان سعودی بدون اشاره مستقیم به قتل فجیع معلم فرانسوی به‌دست یک اسلام‌گرای افراطی، در بیانیه‌ای با بیان این‌که این کشور همه اقدامات تروریستی را محکوم می‌کند، گفت:

«طرد اعمال و اقداماتی که باعث ایجاد نفرت، خشونت و افراط گرایی می‌شود مغایر با همزیستی است.»

در عربستان سعودی نیز فراخوان‌ها برای تحریم فروشگاه‌های زنجیره‌ای کَرفور فرانسه منتشر شد اما چندان مورد پشتیبانی قرار نگرفت.

روز سه‌شنبه در داکا، پایتخت بنگلادش هزاران نفر در اعتراض به «توهین به پیامبر اسلام» در فرانسه دست به تظاهرات زدند.

تظاهرات‌کنندگان خواستار تحریم کالاهای فرانسوی شده و تصاویر امانوئل مکرون و پرچم فرانسه را به آتش کشیدند.

در غزه برای دومین روز متوالی ده‌ها تظاهرکننده علیه فرانسه شعارهایی سر دادند و تصویر مکرون را که بر روی آن ضربدر سرخی کشیده بودند به دیوار «انستیتو فرانسه» چسباندند.

در روزهای اخیر چندین گردهمایی اعتراضی در تونس و یا چند منطقه از سوریه برپا شد اگرچه شمار شرکت‌کنندگان در آن‌ها کم بود.

در سنگال هم که بیشتر جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند فراخوان بایکوت محصولات فرانسوی صادر شد.

در فرانسه نیز هکرهای اسلام‌گرا به چندین وب‌سایت شرکت‌ها، انجمن‌ها و دفاتر حمله کرده و پیام‌های اسلام‌گرایان مانند «پیروز باد اسلام و مرگ بر فرانسه» را بر روی این وب سایت‌ها قرار دادند. آن‌ها همچنین تصاویر مونتاژشده رئیس جمهوری فرانسه را به‌شکل یک خوک منتشر کردند.

حملات اردوغان به مکرون و رهبران اروپا

پس‌زمینه این رویدادها سخنان اخیر امانوئل مکرون است. مکرون چهارشنبه گذشته از منتشرکنندگان کاریکاتور پیامبر اسلام دفاع کرد و در مراسم بزرگداشت ساموئل پاتی گفت فرانسه «هرگز از حمایت کاریکاتور و طراحان آن دست نخواهد کشید حتی اگر دیگران بخواهند از آن چشم‌پوشی کنند.» او تأکید کرد که راه ساموئل پتی برای گسترش آزادی بیان، «ادامه خواهد یافت».

ساموئل پاتی، معلم تاریخ در مدرسه‌ای در حومه پاریس ۱۶اکتبر / ۲۵ مهر به دلیل نشان دادن کاریکاتور‌های پیامبر اسلام و صحبت درباره آزادی بیان، توسط یک مهاجم جوان ۱۸ ساله چچنی‌تبار به قتل رسید و پلیس نیز فرد مهاجم را از پا در آورد. از آن روز تاکنون چندین نفر در ارتباط با این قتل بازداشت شده‌اند و موضوع انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام بار دیگر برجسته شد.

مکرون در سخنرانی ۴ سپتامبر، به مناسبت ۱۵۰ سالگی تشکیل جمهوری فرانسه نیز به مسلمانان فرانسه هشدار داده بود که از «جدایی‌طلبی اسلام‌گرایانه» دست بردارند: «شما نمی‌توانید فقط یک بخش فرانسه را انتخاب کنید. شما فرانسه را باید انتخاب کنید. جمهوری هرگز اجازه ماجراجویی‌های جدایی‌طلبانه را نخواهد داد.» شماری از فعالان حقوق بشر فرانسه پس از این سخنان نسبت به فشار بر مسلمانان هشدار دادند.

در پی این رویدادها رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه چند بار علیه مکرون حرف زد و او را «گمراه» خواند و گفت مکرون باید «به دلیل نوع برخوردش با میلیون‌ها نفر معتقد از مذهبی دیگر معاینه روانی شود». در اعتراض کاخ الیزه سفیر فرانسه در آنکارا را به پاریس فراخواند.

در ادامه این تنش‌ها اردوغان شامگاه دوشنبه ضمن حمله دوباره به مکرون و «روانی» خطاب کردن او، از مردم ترکیه خواست که کالاهای فرانسوی نخرند. او به رهبران اروپا نیز تاخت و گفت:

«دشمنی با اسلام و مسلمانان به سیاست مورد حمایت رهبران برخی کشورهای اروپایی تبدیل شده است. (…) اروپایی‌ها هرگز با دشمنی با اسلام چیزی عایدشان نخواهد شد.»

پیش از این نیز در اردن، قطر و کویت برخی از سوپرمارکت‌ها کالاهای فرانسوی از جمله لوازم آرایشی و بهداشتی را از قفسه‌های خود پایین آوردند و دانشگاه پرنفوذ الازهر در قاهره نسبت به «کارزار علیه اسلام» هشدار داد.

همبستگی کشورهای اروپایی با فرانسه

در سوی مقابل جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه به سخنان اردوغان واکنش نشان داد و آن «غیرقابل قبول» خواند و گفت ترکیه باید «این تقابل خطرناک را متوقف کند».

آلمان نیز از فرانسه پشتیبانی کرد و چنین واکنش‌هایی را «کاملاً غیرقابل قبول» دانست. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان «افترا» علیه مکرون را محکوم کرد و جوزپه کونته، نخست‌وزیر ایتالیا نیز سخنان اردوغان علیه همتای فرانسوی خود را محکوم کرد.

مارک روته، نخست‌وزیر هلند هم در توییتر اعلام کرد که «هلند قاطعانه در کنار فرانسه از ارزش‌های مشترک اتحادیه اروپا دفاع می‌کند. برای آزادی بیان و در برابر افراط‌گرایی و رادیکالیسم».

بیشتر بخوانید:

فراخوان به بایکوت کالاهای فرانسوی در چند کشور عربی