تاثیر مهاجران در زبان/واژگان اسلامی، انگلیسی و آلمانی میان روس‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، در قسمت‌های پیشین از سلسله مباحث «تاثیرات فرهنگی متقابل مهاجران و جامعه روسیه» از تولیدات رایزنی فرهنگی ایران در مسکو، درباره مواجهات فرهنگی و اقتصادی روس‌ها با مهاجران سخن به میان آمد. مراکز مهم حمایت از مهاجران در این کشور معرفی و مختصری درباره تاثیرات فرهنگی متقابل میان روس‌ها و مهاجران بحث شد.

قسمت اول را از اینجا و قسمت دوم را نیز از اینجا مطالعه کنید و در ادامه با قسمت سوم همراه شوید.

تاثیر در زبان روسی

روس‌ها در تمام ادوار تاریخ، زبان رسمی این کشور را یکی از اصلی‌ترین عوامل هویتی خود شمرده‌اند. البته اینکه تا چه حد این موضوع سبب شده تا تغییرات یا ورود لغت‌های خارجی به این زبان کنترل شود مسئله‌ای است که زبان شناسان باید به آن بپردازند. برحسب تعاملات یا روندهای تاریخی مختلف لغات بسیاری از زبان‌های فرانسوی، انگلیسی و آلمانی وارد زبان روسی شده‌اند. این لغات در حوزه پوشاک، اصطلاحات ادبی و علمی، ورزش، فرهنگ غذایی و یا حتی تکه کلام‌های روزمره روسی به وضوح به کار می‌روند. بسیاری از ژانرهای این زبان‌ها نیز وارد زبان روسی شده‌اند و در عین حال در هرکدام از طبقه‌های اجتماعی نیز لغات کاربردی خاص خود را دارند.

در بین ادیان الهی که در روسیه پیروانی دارند، پیروان دین اسلام لغاتی را وارد زبان روسی کرده‌اند که شاید تا ۲۵ سال گذشته حتی مفهومی برای شهروندان این کشور نداشتند. شاید در این زمینه حتی تاثیرات آنها بیشتر از تاثیری باشد که فرهنگ روسی در پروسه سازگاری مهاجران با محیط بر روی آنها گذاشته است.

لغات اسلامی پرکاربرد در زبان روسی

بیشتر لغات آلمانی در جریان جنگ دوم جهانی وارد زبان روسی شده‌اند؛ در حین درگیری‌ها در میدان‌های جنگ و حوادث پس از آن تعاملات بین شهروندان دو کشور بیش از زمان‌های دیگر بود. در حال حاضر یک جمعیت سه و نیم میلیونی روس تبار در آلمان زندگی می‌کنند. تعداد آلمان‌های مهاجر به روسیه به سختی به ۱۱۰۰۰ نفر می‌رسد.

لغات پرکاربرد آلمانی در زبان روسی

لغات زبان انگلیسی پس از دوران اصلاحات در شوروی و در سال‌های پایانی دهه نود به تدریج وارد زبان روسی شدند. تعداد مهاجران ایالات متحده به روسیه ۳۷۰۰ نفر و مهاجران انگلستان به این کشور ۴۳۰۰ نفر است. در این بین مسلمانان که ۲۵ درصد از ساکنان روسیه را تشکیل می‌دهند تاریخچه‌ای بسیار کهن در این کشور دارند. البته در سال‌های اخیر تعداد لغات و اصطلاحات جامعه مسلمانان این کشور فراگیرتر شده و در صحبت‌ها و محاوره روزمره مردمان این کشور بسیار به کار می رود. (۱)

لغات انگلیسی پرکاربرد در زبان روسی

فرهنگ غذایی و پوشاک

شاید به طور کلی تا حدود پانزده سال پیش مهاجران و روس‌های محلی به راحتی از هم قابل تفکیک بودند. اما امروز تشخیص به راحتی سابق نیست. به طور کلی گویا مهاجران در یک دنیای موازی با دنیای روس‌ها اما در دل همان شهر زندگی می‌کنند؛ شاخصه‌های هویتی و عادات و آداب و رسوم خود را دارند. با این وجود، تمدن غنی‌ای که از آن برخاسته‌اند موجب شده تا روند همگرایی آنها با شهروندان روس تقریباً مساوی باشد و در بسیاری از موارد آنها وضعیتی جدید را رقم بزنند. چهره شهرها به خصوص در مناطقی که تعداد عبور و مرور و حضور مهاجران بیشتر است، با تصور ما از یک شهر روسیه شباهت چندانی ندارد. اگر تا چند سال قبل یک بانوی مسلمان با حجاب خود نگاه‌ها را به سمت خود جلب می‌کرد و یا مردی با کلاهی که نماد برخی کشورهای آسیای مرکزی است در شهر انگشت نما بود، امروز افراد زیادی را می‌توان با لباس ملی و علائم هویتی مذهبی خاص خود دید که آزادانه در شهر حرکت می‌کنند.

البته طبق عادت دهه نود گه گاهی پلیس آنها را به بهانه کنترل مدارک متوقف می‌کند. یکی از مکان‌هایی که به خوبی می‌توان این موضوع را در آن مشاهده کرد رستوران‌ها و کافه‌ها و مکان‌هایی است که در خیابان به پخت و پز غذا مشغول بوده و سپس آن را عرضه می‌کنند. رستوران‌های بسیاری را می توان یافت که از کوره‌های معمول در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی برای نان طبخ می‌کنند یا اینکه در منوی غذایی خود انواع کباب‌ها، چاشنی‌ها، دسرها و حتی نوشیدنی‌های سرد و گرم این مناطق را عرضه می‌کنند. همین تنوع غذایی در حال حاضر وارد آشپزخانه روسی نیز شده است.

خوراک‌ها و کباب‌های مناطق قفقاز یکی از عامه پسندترین منوهای شهرهای مختلف هستند. کباب‌های ترکی و پلوهای رنگارنگ آسیای مرکزی در کنار چای و دیگر نوشیدنی‌های چینی امروزه در قالب رستوران‌های زنجیره‌ای متعدد در کنار یکدیگر به مشتری عرضه می‌شود. همین گستردگی اکنون در کنار غذاهای روسی سفره میزبان را در اقصی نقاط این کشور تزیین می‌کند. مسئله دیگر ادویه‌هایی است که از دنیای شرق به این کشور وارد شده و اکنون در سبد خرید خانواده‌های روس نیز مشاهده می‌شوند. شاید این مسئله را بتوان به عنوان ملموس‌ترین روند تعامل جامعه روسیه با مردمانی دانست که از کشورهای دیگر این منطقه از جهان را برای سکونت انتخاب کرده‌اند. همچنین در مناطق مختلف اکنون لباس‌های محلی و مذهبی (۲) مختلف را می‌توان به وفور پیدا کرد و حتی سالانه شاهد جشنواره‌ها و کنفرانس‌های متنوع در زمینه غذا و البسه کشورهای مختلف هستیم که برخی از آنها حتی به عنوان برندهای جهانی این محصولات شناخته شده‌اند و حتی شانس اعطای گواهینامه‌های رسمی بین المللی را نیز برای خود رقم زده‌اند. (۳)

ادامه دارد...

پی‌نوشت‌ها

۱. آمار مهاجرتی در دسترس واحد مرزبانی سرویس امنیت فدرال روسیه.

۲. شرکت‌های مختلفی به تولید البسه اسلامی در این کشور مشغول هستند و محصولات خود را به جامعه هدف عرضه می‌کنند. برخلاف محدودیت‌های پنهان و آشکار سال‌های گذشته امروزه می‌توان به راحتی و با کیفیت و تنوع مناسبی از البسه سنتی و مذهبی مختلف در این کشور استفاده کرد. در مواردی حتی این محصولات به رقابت با کشورهای دارنده این نوع منسوجات مشغول هستند و به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کرده اند. در این بین شهرهای حاشیه رودخانه ولگا، منطقه اوفا، جمهوری‌های چچن، داغستان و اینگوشتیای و جمهوری خودمختار تاتارستان روسیه را می‌توان به عنوان مناطق پیش رو از حیث تولید البسه اسلامی به شمار آورد.

۳. در حال حاضر برندهای حلال آلمان، هلند، انگلستان، عربستان سعودی، ایران، مالزی به عنوان اصلی‌ترین برندهای محصولات حلال در جهان شناخته‌اند. هرکدام از این کشورها یک انیستیتوی رسمی مستقل برای ثبت محصولات و رتبه بندی آن بر طبق سنت حلال دارند. از یک رو تمامی این محصولات برای تمامی پیروان آخرین دین الهی قابل استفاده است ولی از نظر کارشناسی هرکدام شاخصه‌های تخصصی خود را دارند.