هیولای اقلیمی شمالگان بیدار شد

برگرفته از تریبون زمانه *  

هیولای متان، خفته در شمالگان بیدار شده است. آنطور که گاردین گزارش می‌دهد، این نتیجه بررسی گروهی بین‌المللی از دانشمندان است که با یک کشتی روسی به شمالگان رفته‌اند تا کف اقیانوس را مطالعه کنند.  آنها شواهدی از رها شدن متان از ذخایر متان یخ‌زده در کف اقیانوس سابقا منجمد شمالی پیدا کرده‌اند.

اثر گلخانه‌ای متان ۸۰برابر کربن‌دی‌اکسید است و متان در عمر ۲۰ساله‌اش در جو، می‌تواند به شدت دمای سیاره را افزایش دهد. آغاز انتشار گسترده متان از شمالگان یکی از ماشه‌های انفجار گرمایش‌جهانی است که دانشمندان همواره نگران آن بوده‌اند. نتایج بررسی‌های این تیم بین‌المللی نشان می‌دهد که شره‌های متان از کف اقیانوس به سمت بالا در جریان است. این گروه هنوز تخمین دقیقی از میزان متان آزاد شده ندارند و باید با بررسی داده‌های جمع‌آوری شده میزان متانی که در اقیانوس رها می‌شود را محاسبه کنند. اما برای مثال در عمق دریای لاپتف غلظت متان را ۱۲۰۰نانومول اندازه‌گیری کرده‌اند که ۴۰۰برابر بیش از آن چیزی است که باید باشد.

همچنین در بخش‌های شرقی دریای لاپتف دهانه‌های بزرگی کف اقیانوس پیدا کرده‌اند که با رها شدن متان ایجاد شده‌اند و رشته حباب‌های متان به طور پیوسته به سمت سطح آب جاری‌اند. چنین حباب‌هایی پیشتر هم گه‌گاه از کف اقیانوس آزاد می‌شدند اما میزان انتشار آنها در دو سال اخیر صدها برابر چیزی است که در گذشته رخ می‌داد.

یکی از دهانه‌هایی که آزاد شدن ناگهانی متان در سیبری ایجاد کرده استدهانه‌های ایجاد شده در بست دریای بارنتز بر اثر انتشار متان

غول بیدار شده متان کف اقیانوس شمالگان، ممکن است همین امروز اثر چندانی بر وضعیت گرمایش جهانی نداشته باشد اما نشانه‌ای بسیار خطرناک از چرخش اوضاع به سمت یک بحران غیرقابل جلوگیری است. انتشار وسیع متان از شمالگان وخامت اوضاع را چنان بالا خواهد برد که دانشمندان حتی دیگر نخواهند توانست پیش‌بینی کنند در آینده، اقلیم سیاره چگونه تغییر می‌کند. این یعنی نخواهیم توانست ایده‌ای از آینده ممکن داشته باشیم تا حتی بتوانیم برای مقابله با آن برنامه‌ریزی کنیم.

با گرمتر شدن زمین، اقیانوس‌ها که مقدار زیادی از گرما را در خود محبوس می‌کنند، این گرما را با جریان‌های آبی به شمالگان منتقل کرده‌اند تا در سازوکاری سیاره‌ای دمای شمالگان در ۵۰سال اخیر ۳/۵درجه گرمتر بیشتر شده باشد. در مناطق دیگر مثل سیبری این افزایش دما به ۵درجه بیش از دوران پیشاصنعتی هم می‌رسد. این افزایش دمای شمالگان به آتش‌سوزی‌های وسیع در سیبری و ذوب شدن خاک یخ‌زده یا پرمافراست دامن زده است. خاکی که برای صدها و حتی هزاران سال یخ‌زده بود و در خود ذخایر عظیمی از متان را جای داده است. حالا این متان محبوس شده دارد با سرعت آزاد می‌شود و این اتفاق تنها در کف اقیانوس نمی‌افتد بلکه در تمامی گستره خشکی‌های شمالگان هم در جریان است.

افزایش دمای زمین نسبت به میانگین دمای ۱۹۵۰تا۱۹۸۰میلادی

تصور کنید کسی تفنگ به دست از فاصله‌ایی نه چندان دور به سمت‌تان شلیک کرده است. یکی دو ثانیه زمان می‌برد تا گلوله به جمجمه‌تان برسد و شما در این حین بهت زده، حتی از فکر کردن به انجام هر عکس‌العملی هم ناتوان هستید. بیدار شدن هیولای متان اقیانوس شمالگان ماشه‌ای است از همان گلوله‌ای که دیگر سر ایستادن ندارد.

در حالی که همه‌گیری کرونا نشانمان داده که بر خلاف لاف‌هایی که از قدرت و توانایی تمدن بشری می‌زنیم، چقدر آسیب‌پذیریم، گرمایش جهانی غیرقابل کنترل سطح کاملا متفاوتی از این واقعیت را نشانمان خواهد داد که ادامه سازوکار اقتصادی و سیاسی فعلی در جهان، تنها و تنها به کشتار میلیون‌ها و رنج و عذاب میلیاردها انسان منتهی خواهد شد. سیاستمداران و دولت‌ها هم به عنوان بازوهای اعمال قدرت ثروتمندان و آنها که از این سازوکار نفع می‌برد، نشان داده‌اند که برای جان مردمی که دیگر دارند به طور مستقیم از گرما هم می‌میرند، ارزشی قایل نیستند. شاید تنها بتوان امیدوار بود که همه‌گیری کرونا – با همه رنجی که به همراه داشته – چشم عموم مردم را به روی این واقعیت باز کرده باشد و پای آنها را برای تضمین آینده خود و نسل‌های بعد به میدان بکشد تا در برابر منطق کور مصرف، تولید و رشد ابدی بایستند. منطقی که هم امروز به فقر و رنج بسیاری دامن می‌زند و هم آینده‌مان را به آتش می‌کشد.

لینک این مطلب در تریبون زمانه

منبع: میدان