مذاکرات جدید در ژنو برای برقراری آتش‌بس در قره‌باغ

وزیران امور خارجه ارمنستان و آذربایجان در چارچوب تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به مناقشه قره‌باغ با میانجی‌گری گروه مینسک در ژنو دیدار کردند. این تلاش‌ها تاکنون سه بار ناموفق بوده است. عباس عراقچی، نماینده ایران هم به سفر خود به منطقه برای ارائه طرح پیشنهادی ایران ادامه می‌دهد.

یک خودرو زره‌پوش با پرچم «جمهوری آرتساخ» یا همان «جمهوری ناگورنو قره‌باغ» ــ عکس:‌ Shutterstock

رویترز به‌نقل از یک دیپلمات حاضر در سوئیس خبر داد دو وزیر خارجه آذربایجانی و ارمنی که جمعه ۳۰ اکتبر / ۹ آبان حضور آن‌ها در ژنو از سوی کشورهای متبوع آن‌ها تأیید شد با فرستادگانی از فرانسه، روسیه و آمریکا، سه کشور رئیس گروه مینسک دیدار کردند.

تاکنون سه بار تلاش‌ برای برقراری آتش‌بس در قره‌باغ بی‌نتیجه مانده است. دو بار زیر نظارت روسیه و یک بار با هدایت آمریکا. این در حالی است که روز جمعه نیز درگیری‌ها در این منطقه به‌شکل پراکنده ادامه داشت.

الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان روز جمعه در توئیتر اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور ۹ موضع دیگر را در بخش جنوبی منطقه درگیری، نزدیک مرز با ایران به تصرف خود در آورده‌اند.

وزارت دفاع آذربایجان نیز از حملاتی به مواضع و تأسیسات نظامی در مناطق آغدره، خوجاوند و قبادلی خبر داد.

از سوی دیگر مقامات قره‌باغ که از سوی جامعه بین‌الملل به‌رسمیت شناخته نمی‌شوند، ادعا کردند که حملات نیروهای آذربایجان را خنثی کرده‌اند. آن‌ها آذربایجان را به از سرگیری بمباران مناطق مسکونی در این منطقه متهم کردند و گفتند یک جنگجوی سوری را اسیر کرده‌اند.

روز جمعه سازمان‌های حقوق بشری عفو ​​بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر پس از تأیید استفاده از بمب‌های خوشه‌ای در درگیری‌های قره‌باغ در جریان حملات ارمنستان به شهر برده آذربایجان در چهارشنبه گذشته، خواستار توقف فوری استفاده از این مهمات ممنوعه از سوی هر دو طرف درگیری‌ها شدند.

افزون بر حملات روز چهارشنبه، گزارش جداگانه دیده‌بان حقوق بشر به تاریخ ۲۳ اکتبر حاکی از آن است که آذربایجان نیز با پشتیبانی ترکیه دست‌کم چهار بار از مهمات خوشه‌ای استفاده کرده است.

ادامه سفر عراقچی به منطقه

سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و فرستاده وِیژه حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی روز چهارشنبه سفر خود به آذربایجان، روسیه، ارمنستان و ترکیه را با هدف ارائه طرح پیشنهادی ایران برای حل مناقشه قره‌باغ آغاز کرد. او ابتدا در باکو با الهام علی‌اف و جیهوان بایرام‌اف، وزیر امور خارجه آذربایجان و تنی چند از مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.

عراقچی سپس روز پنج‌شنبه به مسکو رفت و سه ساعت با آندری رودنکو، نماینده ویژه روسیه در امور قره‌باغ و سرگئی ریابکوف، همتای روسی خود گفت‌وگو کرد. او در بدو ورود به مسکو از گروه مینسک انتقاد کرد و گفت:

«اعضای گروه مینسک در طول ۳۰ سال گذشته‌ نتوانستند کاری برای حل اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام دهند.(…) برخی کشورهای این گروه اصلاً در منطقه نیستند و اصولاً ارتباطی با این بحران ندارند و ناکارایی این گروه در عمل ثابت شده است.»

او در توضیح طرح پیشنهادی ایران گفت:

«ما رویکرد منطقه‌ای را از کشورهایی که نقش آن‌ها کلیدی است پیشنهاد داده‌ایم و فکر می‌کنیم در این مورد روسیه از کشورهای مهم منطقه باشد.»

عراقچی پس از دیدار پشت درهای بسته با مقامات روسی در توئیتی نوشت:

«ایران و روسیه رویکردهای مشترکی در خصوص مناقشه قره‌باغ دارند.»

عباس عراقچی پنج‌شنبه شب وارد ایروان شد تا با مقامات ارمنستان گفت‌وگو کند. او در هنگام ورود به ایروان با بیان این‌که «مذاکرات بسیار فشرده و مفیدی» در باکو و مسکو داشت، در مورد مناقشه قره‌باغ گفت ابتکار جمهوری اسلامی «یک صلح پایدار در منطقه را هدف قرار می‌دهد».

عراقچی قبل از سفر خود درباره طرح جمهوری اسلامی برای حل مناقشه قره‌باغ گفته بود این طرح چند مرحله دارد که موضوع «پایان دادن به اشغال اراضی جمهوری آذربایجان عنصری مهم آن را تشکیل می‌دهد». معاون وزیر خارجه ایران همچنین «حقوق اقلیت‌ها و حقوق بشردوستانه» و «ترک مخاصمه و شروع گفت‌وگو‌ها با کمک کشور‌های تأثیرگذار، کمک‌کننده و تضمین‌کننده صلح» را از دیگر عناصر این طرح عنوان کرده و گفته بود «امنیت مرزنشینان محور پیام ایران به این کشورها است».

درگیری‌های جدید در قره‌باغ از ۲۷ سپتامبر / ۶ مهر میان آذربایجان و ارمنستان آغاز شد. این درگیری‌ها تاکنون صدها کشته و زخمی برجای گذاشته است که در میان آن‌ها غیرنظامیان بسیاری دیده می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

آذربایجان ارمنستان را به کشتن ۲۱ غیرنظامی متهم کرد