سقوط تاریخی ارزش لیره: رئیس بانک مرکزی ترکیه برکنار شد

در پی سقوط کم‌سابقه ارزش لیره، رجب طیب اردوغان رئیس بانک مرکزی ترکیه را از سمت خود برکنار کرد. رئیس‌جمهوری ترکیه پیش از آن گفته بود که کشور تحت فشارِ «مثلث شیطانیِ بهره، نرخ ارز و تورم» است. ارزش لیره از ابتدای سال جاری میلادی ۳۰ درصد افت کرده است.

لیره ترکیه/ عکس از آرشیو

اوایل صبح شنبه ۷ نوامبر/ ۱۷ نوامبر خبر برکناری مراد اویسل با حکم ریاست جمهوری در روزنامه رسمی ترکیه منتشر شد. در این خبر جزییاتی درباره دلایل برکناری اویسل ذکر نشده است.

با این حال کاهش تاریخی ارزش لیره در هفته اخیر با برکناری رئیس‌بانک مرکزی همزمان شده است.

ارزش لیره در ساعات پایانی روز جمعه رکورد شکست و نرخ برابری دلار به رکورد تاریخی ۸.۵۴۴ رسید. این در حالی است که ارزش جهانی دلار به خاطر شمارش آرای انتخابات آمریکا با کاهش مواجه شده است.

مراد اویسل در ژوئیه ۲۰۱۹ با حکم اردوغان به ریاست بانک مرکزی رسیده بود. ریاست اسبق بانک مرکزی ترکیه مراد چتین‌کایا در آن زمان با انتقاد شدید رئیس‌جمهوری مواجه شده بود، مبنی بر این که نرخ بهره در کشور به اندازه کافی برای حمایت از رشد اقتصادی کاهش نیافته است.

اردوغان که خود را دشمن نرخ بهره بالا می‌داند بارها خواستار کاهش هزینه وام‌گرفتن شده است. هفته پیش، او گفت که ترکیه علیه کسانی که این کشور را تحت فشار «مثلث شیطانی بهره، نرخ ارز و تورم» قرار داده‌اند، در جنگ است.

با این حال ترکیه در خطر بحران برگشت‌ناپذیر ارز نیز هست، بحرانی که از سال ۲۰۱۸ آغاز شد. از سال ۲۰۱۸ ارزش لیره ۵۰ درصد کاهش یافته. از ابتدای سال جاری میلادی کاهش ارزش لیره معادل ۳۰ درصد بوده است.

به گزارش روزنامه‌گاردین، موسسه اقتصاد سرمایه هشدار داده‌اند که بحران ارزی ترکیه بدون پذیرش یک سیاست پولی انقباضی پابرجا خواهد ماند.

موسسه اقتصاد سرمایه توضیح داده است: «ذخایر ارز به شکلی ناپایدار پایین و در حال کاهش است. نیاز ترکیه به منابع مالی خارجی هنوز بسیار بالا است و این نتیجه مقدار عظیم بدهی‌های کوتاه‌مدت بانک‌های ترکیه به قرض‌دهندگان خارجی است.»

این موسسه افزود:

«ما هر چه بیشتر نگران هستیم که بانک مرکزی ترکیه نتواند سیاست انقباضی نتواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند.»

ناسی اقبال یکی از متحدان اردوغان که از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ وزیر دارایی ترکیه بود به سمت ریاست جدید بانک مرکزی انتخاب شد. هنوز مشخص نیست که آیا او حاضر به دخالت برای افزایش نرخ بهره خواهد بود.

روزنامه ملیت ترکیه روز پنج‌شنبه گزارش داد که برات البیرق وزیر فعلی دارایی دخالت دولت برای حمایت از ارزش لیره منتفی است و گفت که دولت با افزایش نرخ بهره به خاطر لطماتی که برای اقتصاد به بار می‌آورد مخالف است.

یک دلیل کاهش ارزش لیره به خاطر نگرانی‌ها بابت احتمال تحریم شدن ترکیه از سوی کشورهای غربی است. از جمله دلایل دیگر کاهش ذخایر ارزی، تورم بالا و دخالت سیاسی در سیاست‌های پولی است.

بحران اقتصادی ترکیه: برنامه دولت برای تزریق ۲۰ میلیارد لیره به سه بانک