خیز کشور‌های آسیایی برای توسعه پتروپالایشگاه‌ها

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری دانشجو، محمدعلی قدیری کارشناس نفت و انرژی در گفتگویی با اشاره به ضرورت توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور گفت: نسل جدید پالایشگاه‌های نفت در دنیا پتروپالایشگاه نامیده می‌شوند که بخشی از نفت را به مواد شیمیایی تبدیل می‌کنند. وجود واحد‌های آروماتیک و اولفین در پتروپالایشگاه‌ها موجب می‌شود که بخشی از مواد سوختی به مواد با ارزشی مثل اتیلن، پروپیلن، زایلن، بنزن و ... تبدیل شود که مواد بالادست واحد‌های شیمیایی و پلیمری هستند.

وی افزود: بنابراین یکی از مزایای پتروپالایشگاه‌ها این است که می‌تواند واحد مادر یک پارک شیمیایی باشد. از دیگر مزایای پتروپالایشگاه‌ها افزایش حاشیه سود نسبت به پالایشگاه‌ها و همچنین امنیت تامین خوراک واحد‌های پتروشیمیایی است.

قدیری گفت: امروزه اگر به پروژه‌های پالایشی که در منطقه آسیا تعریف شده است نگاه کنیم همه آن‌ها به صورت پتروپالایشگاه تعریف شده است. کشور‌هایی مثل چین، عربستان، کویت، امارات، مالزی و عمان کشور‌هایی هستند که سرمایه‌گذاری‌هایی کلانی برای ساخت پتروپالایشگاه‌ها انجام داده‌اند. در این میان عربستان و چین دید بلندمدت‌تری داشته و با احداث پارک‌های شیمیایی رابغ و آرامکو/سابیک در عربستان و همچنین پارک‌های چوسان و شانگ‌های در چین درصدد تکمیل زنجیره ارزش ذیل طرح‌های پتروپالایشی هستند که ایده‌ای کاملاً اقتصادی است.

این کارشناس انرژی گفت: ما در کشورمان هیچ پتروپالایشگاهی نداریم. هرچند به عنوان مثال در اصفهان و اراک مجتمع‌های پالایشی و پتروشیمیایی در کنار هم احداث شده‌اند، اما این‌ها هیچکدام پتروپالایشگاه نیستند، زیرا این‌ها دارای مدیریت واحد نیستند و تبادل جریان بسیار کمی بین واحد‌های پالایشی و پتروشیمی هست، درصد کمی از محصولات شیمیایی هستند و حجم تولید فرآورده‌های سنگین مثل نفت کوره بالاست. از طرف دیگر پتروشیمی‌های ذیل پالایشگاه‌ها امنیت تامین خوراک از پالایشگاه‌ها ندارند.

وی گفت: برخی ایراد می‌گیرند که صنعت پالایش نفت رو به افول است که به نظر بنده حرف غلطی است. براساس مطالعات انجام شده موسسه EIA تا سال ۲۰۳۰ نرخ رشد فراورده‌های نفتی حدود ۱۰ درصد افزایش پیدا می‌کند که از این مقدار بیشترین حجم مربوط به افزایش تقاضای مواد پتروشیمیایی است که بیش از ۳۰ درصد است. علاوه بر این ایران در منطقه‌ای واقع شده‌است که اغلب کشور‌ها درحال توسعه هستند، بنابراین نرخ مصرف مواد سوختی و شیمیایی بالاست که از این مقدار سهم مواد شیمیایی بسیار بیشتر است.

* تنفس خوراک یک بازی برد-برد بین صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذاران پتروپالایشگاه

قدیری اظهار داشت: سال گذشته مجلس یک قانون راهبردی را تصویب کرد که در آن موانع مهم توسعه ظرفیت پالایشی در ایران حل شده است. ایده اصلی این طرح مبتنی بر تنفس خوراک بوده است. تنفس خوراک یعنی اینکه پتروپالایشگاه در سال اول بهره‌برداری به ازای هزینه سرمایه‌ای که برای ساخت آن انجام شده خوراک نفت رایگان دریافت کند. این دوره دریافت خوراک رایگان بسته به هزینه سرمایه پتروپالایشگاه حدود یک سال طول می‌کشد و پس از آن این مبلغ را به‌صورت یک وام ۸ ساله به صندوق توسعه ملی برمی‌گرداند.

این کارشناس انرژی گفت: تنفس خوراک یک بازی دو سربرد بین صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذاران پتروپالایشگاه است. صندوق توسعه ملی قرار نیست تا حدود ۴ سالی که طول می‌کشد پتروپالایشگاه ساخته شود هیچ تسهیلاتی پرداخت کند و حتی پس از آن ساخت پتروپالایشگاه نیز تسهیلات نقدی پرداخت نمی‌کند بلکه نفت تحریم شده و بلااستفاده در مخازن نفتی را به قیمت بین المللی فوب به پتروپالایشگاه‌ها می‌دهد. به عبارت دیگر یک منبع پایدار فروش نفت را پیدا می‌کند.

وی افزود: از دید سرمایه‌گذاران تنفس خوراک موجب جذابیت سرمایه‌گذاری می‌شود به این صورت که دوره بازگشت سرمایه از حدود ۸ سال به یکسال کاهش پیدا می‌کند و طبق محاسباتی که ما کردیم تنفس خوراک تا ۱۰ درصد IRR یا همان نرخ بازده داخلی پتروپالایشگاه‌ها را زیاد می‌کند.

قدیری گفت: اجازه صادرات فرآورده‌های پتروپالایشگاهی برای طرح‌های موضوع این قانون نیز از جمله مفاد مهم و نقاط قوت قانون است که برای اولین بار در کشور رخ داده است. همچنین طبق ماده ۱۱ آیین‌نامه اجرایی این قانون طرح پتروپالایشی وزارت نفت تا ۲۰ سال وظیفه تامین پایدار خوراک نفت را دارد.

این کارشناس انرژی گفت: یکی از دلایل حاشیه سود پالایشگاه‌های داخلی حجم بالای تولید فراورده‌های سنگین در آن‌ها است. به موجب این قانون تمام محصولات سنگین پالایشی که قیمت آن‌ها کمتر از نفت خوراک باشد باید کمتر از ۱۰% وزنی کل فراورده‌های تولیدی طرح باشد. همچنین در این قانون برای کمک به تامین مالی طرح‌ها از طریق تقویت ابزار‌های سهام و اوراق در تامین سرمایه و تامین تجهیزات تمهیداتی اندیشیده شده است که جذابیت برای جذب سرمایه‌های مردمی ایجاد شود.

* ۸ طرح بزرگ پتروپالایشی معطل یک مصوبه حسابداری

وی گفت: جذابیت‌های یادشده موجب اقبال سرمایه‌گذاران برای دریافت مجوز‌های احداث پتروپالایشگاه شد. همانطور که می‌دانید ۸ طرح بزرگ به ظرفیت یک میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه از وزارت نفت مجوز دریافت تنفس خوراک گرفتند. طبق براورد‌هایی که انجام شده شروع به کار این پروژه‌ها حدود ۳۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد می‌کند و موجب رونق صنایع مرتب پالایشی می‌شود.

قدیری در پایان تاکید کرد: شروع به کار رسمی و همچنین مجوز تامین مالی طرح‌ها از بازار سرمایه معطل صندوق توسعه ملی برای تصویب تنفس خوراک آن‌ها است. همانطور که گفته شد قرار نیست صندوق توسعه تسهیلات نقدی پرداخت کند و تنها برای دوره به بهره‌برداری رسیدن طرح‌ها باید جدول زمان‌بندی ارائه دهد. این در حالی است که طبق ماده ۱۶ آیین‌نامه اجرایی هیات امنای صندوق توسعه تا پایان اسفند ۹۸ می‌بایستی در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کردند.

منبع: فارس