تدوین و رونمایی از پیش‌نویس سند حمایت از بزه دیدگان فضای مجازی در یزد

ایسنا/یزد رئیس کل دادگستری استان یزد از استعداد بالای بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای سایبر خبر داد و با تاکید بر اهمیت بی دفاع نماندن آسیب دیدگان این فضا، گفت: رونمایی از پیش نویس سند حمایت از بزه دیدگان فضای مجازی از دستاوردهای همایش یزد است.

«غلامعلی دهشیری» امروز چهارشنبه ۲۱ آبانماه در آغاز بکار نخستین همایش ملی پیشگیری از بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای مجازی که با مشارکت دادگستری کل استان یزد به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی یزد و به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: امیدواریم که این همایش در ادامه نشست ها و پیش همایش های برگزار شده بتواند خروجی مناسبی برای دادگستری ، پلیس و سایر نهادهایی که با بزه دیدگان به طور مستقیم در ارتباطند داشته باشد.

وی افزود: از ابتدای دهه ۹۰ در ایران فضای مجازی با سرعتی بیشتر از گذشته بر تمامی مناسبات و شئون زندگی سایه انداخت و در دو سال اخیر شبکه های اجتماعی گسترش غیرقابل انتظاری یافته است و بحران کرونا نیز مزید بر علت شد تا روند مجازی شدن امور و ارتباطات، سرعتی بیشتر بگیرد.

دهشیری در ادامه خاطرنشان کرد: جرایم و آسیب‌های حوزه فضای مجازی ویژگی های منحصر به فردی دارد به طوری که طبیعت فرامرزی آن، سرعت در وقوع، صعوبت در شناسایی بزهکار و عدم رغبت بزه دیده در پیگیری از مهمترین ویژگی های آن است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر شکستن مرزهای حریم خصوصی و دسترسی به اطلاعات دیگران در این حوزه منشأ بسیاری از جرایم است و شناسایی جرم،  مجرم، واکنش مناسب علیه آن، شناخت قربانیان و حمایت از آنها به مراتب مشکل‌تر از جرایم عادی است.

به گفته‌ی رئیس کل دادگستری استان، با این وصف بدیهی است که  امروز محققین علوم جنایی بدون پرداختن به بزهکاری در فضای سایبر نمی‌توانند ادعای همراهی با تحولات اجتماعی را داشته باشند و در واقع پرداختن به مقوله جرایم سایبر چه از منظر علت شناختی، چه از منظر قربانی شناسی و چه از منظر حمایت از بزه دیدگان فضای سایبر مساله حائز اهمیتی است که در ادبیات علوم جنایی ایران نیز کمتر بدان پرداخته شده است.

وی گفت: اما سیر تحولات این حوزه چنان گسترده و سریع است که همه فعالین این حوزه از اساتید و دانشجویان و نویسندگان گرفته تا کنشگرانی چون وکلا، پلیس و قضات را به ناچار وادار به تمرکز بیشتر بر آن خواهد کرد.

وی افزود: در این میان، مساله بزه دیدگی و پیشگیری از آن و حمایت از بزه دیدگان بیشتر باید مورد توجه باشد چرا که اولاً علت شناسی جرایم یا شناسایی و کشف و پیشگیری از ارتکاب چندان آسان نیست و خاصیت این فضا گمنامی و سرعت در ارتکاب و تغییر مکرر شیوه ها و شگردهاست و بهتر است تمرکز بر پیشگیری وضعی که نوعی پیشگیری از بزه دیدگی است باشد تا پیشگیری از بزهکاری.

دهشیری ادامه داد: ثانیاً حمایت از بزه دیدگانی که بنا به اقتضائات اجتماعی و سرعت تحولات بدون آگاهی و هوشمندی لازم وارد این فضای پرمساله شده‌اند، تکلیف حاکمیت است و از طرفی میان طیف های مختلفی که ممکن است آماج این بزه ها باشند، بدون تردید زنان و کودکان بیشتر نیازمند توجه و حمایت هستند.

وی با بیان این که هم مطالعات و پژوهش‌های علمی و هم تجربیات پلیسی و قضایی حاکی از استعداد بالای بزه دیدگی  زنان و کودکان در فضای سایبر است، عنوان کرد: بخش قابل توجهی از پرونده‌های قضایی تشکیل شده در مراجع قضایی را پرونده‌هایی تشکیل می‌دهد که کودکان و نوجوانان یا بانوان در معرض آسیب‌های ناشی از این فضا قرار گرفته‌اند و استان یزد نیز از این مساله مستثنی نیست خصوصاً این که از حیث ضریب نفوذ اینترنت استان یزد وضعیت مناسبی دارد.

وی افزود: گسترش استفاده دانش آموزان از شبکه های اجتماعی در پی گسترش آموزش‌های آنلاین، دانش آموزان را بیش از پیش نیازمند آشنایی با الزامات این فضا و حمایت قرار داده است تا چنانچه قربانی انبوه آسیب‌های این فضا شدند، بی دفاع رها نشوند. به ویژه این که کودکان و نوجوانان ممکن است به جهت پرهیز از برچسب خوردن خود، بزه‌دیدگی خود را از والدین و اولیای مدارس پنهان کنند و همین مساله موجبات بزه دیدگی مکرر آنها را فراهم آورد. 

این مقام قضایی با تاکید بر این که بانوان نیز به جهت برخی آسیب‌های اخلاقی متاثر از این فضا نیازمند حمایت هستند، ابراز کرد: خصوصا آنجا که بزه دیده در دام بزهکار گرفتار شود و به خاطر نگرانی از افشای ارتباطات خود با بزهکار تن به خواسته های او دهد. در واقع در اینجا با بزه دیده‌ای مواجه‌ایم که از یک طرف بر خلاف میل باطنی آزارها و مزاحمت های بزهکار در فضای مجازی را تحمل میکند و از سویی دیگر از نحوه مواجهه پلیس و دادگستری با خود بی اطلاع و بلکه نگران است، چه برسد که بخواهد دادخواهی کرده و ازآنها استمداد بطلبد.

دهشیری گفت: این مشکل زمانی حادتر می‌شود که مقررات موجود و خصوصا آیین دادرسی بدون شکایت بزه دیده پلیس را از ورود به بسیاری از پرونده‌ها منع کرده و حال آن که الزامات حمایت از بزه دیدگان ایجاب می‌کند در برخی از این پرونده‌ها پلیس منفعل نباشد و فعالانه از بزه دیده حمایت کند.

وی با اشاره به این که ایده برگزاری این همایش و پیش همایش‌های قبل، از آن جا مطرح شد که تجربیات قضایی همکاران حاکی از آن بود که اولاً آسیب‌های این دو قشر یعنی زنان و کودکان در فضای مجازی بسیار بیشتر و متنوع تر از آن است که در پرونده های قضایی به چشم می آید که به دلایل مختلف به ویژه انگاره حفظ آبرو این دو قشر متمایل به پیگیری بزه دیدگی از طریق مراجع رسمی خصوصاً دستگاه قضایی نیستند و این دو عامل خود موجب آسیب‌های بیشتر به بعضاً سوء استفاده مکرر بزهکاران است.

به گفته دهشیری، ایجاد حساسیت در نهادهای مختلف نسبت به این موضوع و ایجاد فضای گفتگو و تبادل نظر میان وکلا پلیس قضات و مدیران و مشاوران مدارس به عنوان نزدیک ترین و اصلی ترین قشر درگیر با این حوزه از یک سو و بهره گیری از دیدگاه‌های اساتید فن به کارشناسان کارشناسان از سوی دیگر بستری شد تا ۱۰ پیش همایش و قریب به ۱۰ جلسه تخصصی پیرامون این نشست تشکیل شود که حداقل دستاورد این جلسات و پیش همایش‌ها، طرح این موضوع به عنوان یک مسئله مهم برای مسئولین و کارشناسان بود؛ چیزی که آمارهای رسمی هرگز نمی‌توانست آن را باعث شود و این برنامه‌ها تا به امروز منجر به اعلام آمادگی نهادهای مذکور برای ارائه راه انداختن طرحی نو در این حوزه است.

وی خاطرنشان کرد: اگر چه دستگاه‌های مختلف در این زمینه مسئولیت دارند اما به نظر می رسد پنج ضلعی دادگستری، پلیس، وکلا، سمن ها و مدارس باید بیشتر برای رفع مشکلات موجود چاره اندیشی کرده و برنامه های مشترک داشته باشند.

وی گفت: این همایش با نگاه به چالش‌های فوق و با همین هدف برگزار می‌شود و نشست هایی که تاکنون با عنوان پیش همایش برگزار شد نیز مبتنی بر نقش این پنج رکن تاثیرگذار بوده است و برنامه‌ریزی پنل ها و مقالات نیز با همین رویکرد صورت گرفته است و علاوه بر مخاطبین عام، این پنج گروه به طور ویژه مخاطب نشست‌های امروز هستند و بنا هست تا با تبادل نظر میان مخاطبین فوق و  بهره گیری از مقالات موجود و شنیدن نقطه نظرات قضات و کارشناسان پلیس به فهم مشترک بیشتری از موضوع برسیم.

وی از تلاش برای آگاهی بخشی در مورد موانع پیش روی برای پیشگیری از بزه دیدگی و بازگو کردن زمینه‌های موجود در قوانین برای حمایت از بزه دیده خبر داد و افزود: باید از رویه های مثبت ایجاد شده صحبت و آن را نظام مند کنیم و آسیب های احتمالی آن را نیز پیش بینی کنیم و انشالله فضایی ایجاد شود تا ارتباط این پنج گروه برای حمایت از بزه دیدگان فضای مجازی بیشتر و نظام مند شود.

این مقام قضایی با ابراز امیدواری نسبت به این که چند اقدام مثبت و سازنده به عنوان خروجی این همایش به زودی انجام خواهد شد، تصریح کرد: تدوین پیش نویس سند حمایت از بزه دیدگان فضای مجازی که پس از همایش رونمایی خواهد شد، تهیه و تدوین نظام نامه اجرایی شرح وظایف حمایتی دستگاه‌های مرتبط مانند پلیس، دستگاه قضایی، وکلا،  آموزش و پرورش و سمنها، افتتاح دفتر حمایت از بزه دیدگان در فضای مجازی  در فرهنگسرای خانواده شهرداری تا بزه دیدگانی که تمایل به حضور در پلیس و مراجع قضایی ندارند بتوانند با حضور در این دفتر از مشاوره های حقوقی و پلیسی برخوردار شوند و چنانچه نیاز بود قاضی و پلیس نیز با حضور در این دفتر اظهارات آنها را استماع کنند، شامل این خروجی‌هاست. 

دهشیری در پایان تاکید کرد: دادگستری استان یزد در راستای اجرای سیاست های ریاست محترم قوه خصوصاً اجرایی شدن دستورالعمل مشارکت سازمان های مردم نهاد از همه نخبگان و فضلا و کارشناسان برای ارتباط و تعامل بیشتر جهت شناخت بهتر مسائل جامعه از دل پرونده های قضایی و ارائه راهکارهای اجرایی استقبال می‌کند.

این همایش دو روزه همراه با برگزاری شش نشست تخصصی با سه محور ظرفیت های نظام قضایی و نهاد وکالت در پیشگیری از بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای مجازی، آموزش و پرورش و پیشگیری از بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای مجازی و پیشگیری انتظامی از بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای مجازی است و در روز دوم همایش به صورت تخصصی با حضور مقام های علمی و صاحبان مقاله های ارسالی به تدوین نظام نامه و سند پیشگیری از بزه دیدگی زنان و کودکان در فضای مجازی اختصاص خواهد یافت.

انتهای پیام