عراقچی: از آمدن بایدن ذوق‌زده نمی‌شویم

سید عباس عراقچی صبح امروز در گفت‌وگو با برنامه صبح بخیر ایران که از شبکه یک سیما به صورت زنده پخش می‌شد، گفت: آقای بایدن و تیم‌شان در مانیفستی که مطرح کرده‌اند اعلام کرده است که قصد بازگشت به برجام را دارد؛ راه برای بازگشت به برجام بسته نیست آنها میز را ترک کرده‌اند و می‌توانند به این میز بازگردند البته در این مسیر چالش‌هایی وجود دارد. در طول چهار سال گذشته واقعیت‌ها و تحولاتی رخ داده است که باید مدنظر قرار گیرد به آن توجه شود در مورد آن صحبت صورت گیرد و تفاهم انجام شود. این جور نیست که برجام یک دروازه‌ای باشد که هر کس بخواهد برود و سپس به آن باز گردد. یک قواعد و شرایطی وجود دارد.

وی ادامه داد: همان طور که گفتیم راه برای بازگشت باز است اگر می‌خواهند مذاکره‌ای کنند این مذاکره در چارچوب میز 1+5 باید صورت گیرد و ما در این مسیر به منافع خود توجه داریم.

معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: ما اول باید منتظر بمانیم که آیا آقای بایدن سرکار می‌آید یا نه و بعد از آن آیا لابی‌های موجود در آمریکا از جمله لابی‌های رژیم صهیونیستی اجازه می‌دهند که آمریکا سیاست‌ خود را تغییر دهد سپس باید ببینیم که آنها چه رویکردی را در پیش می‌گیرند و ما براساس منافع خود تصمیم می‌گیریم که با تقاضای آمریکایی‌ها چگونه برخورد کنیم و همان طور که گفتم این امر نیازمند یکسری گفت‌وگو و مقدمات است. باید یکسری صحبت‌هایی صورت گیرد تا در مورد چگونگی بازگشت آمریکا به برجام به تفاهم برسیم.

این دیپلمات ارشد کشورمان در ادامه صحبت‌های خود در این برنامه تلویزیونی در ارتباط با انتخابات آمریکا و تعبیری که مقام معظم رهبری در مورد این انتخابات به کار بردند، اظهار کرد: واقعا این انتخابات تماشایی بود و در این انتخابات دیدیم که کشوری که ادعای بزرگترین دموکراسی را دارد به چه وضعیتی افتاده است و همه چیزهایی که آنها دیگران را به آن متهم می‌کردند اکنون در داخل این کشور در حال رخ دادن است. آنها طرفداران خود را به اردوکشی خیابانی دعوت می‌کنند و یکدیگر را متهم به تقلب می‌کنند. ما اکنون می‌بینیم که همه چیزهایی که آمریکایی‌ها به دیگران خرده می‌گرفتند و یا مسخره می‌کردند در داخل آمریکا و در جریان این انتخابات در حال رخ دادن است. این انتخابات هیبت دروغین دموکراسی آمریکا را نشان داد و آن را فرو ریخت و در واقع نشان داد ساختار آنها چه ضعف‌هایی دارد.

معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان همچنین به موضوع دوقطبی شدن جامعه آمریکا در پی این انتخابات اشاره کرد و گفت: اکنون می‌بینیم که تقریبا دو قطب مساوی در این کشور وجود دارد که با یکدیگر رقابت می‌کنند و نمی‌توانند همدیگر را تحمل کنند.

وی گفت: می‌بینیم که ترامپ با توجه به همه خصائلی که دارد  تقریبا 70 میلیون رای می‌آورد در واقع با  همه خبائث و رذایلی که در شخص ایشان وجود دارد و همچنین سیاست‌های قلدر مآبانه اش  و حرکت کردنش برخلاف قواعد بین‌الملل نصف جمعیت آمریکا طرفدار او هستند و این خود قابل مطالعه است و این حتی  می‌تواند یک تهدید باشد.

عراقچی خاطر نشان کرد: ترامپ چه برود و چه نرود ولی تفکر ترامپیسم که خود را برتر از همه دنیا می‌داند و قائل به همکاری و تعاملات بین‌المللی نیست در جامعه آمریکا طرفدارانی دارد و این نشان می‌دهد که رهبران آمریکا غیر از خودشان جامعه آمریکا را نیز به سمت یک انحطاط سیاسی نیز پیش برده‌اند و دنیا دارد با نگرانی به این موضوع توجه می‌کند.

معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که تحلیل‌هایی در ارتباط با رفتار دونالد ترامپ در دو ماه آینده وجود دارد و نظر وی در مورد این تحلیل‌ها از جمله افزایش فشار به ایران چیست، اظهار کرد: این روزها در این ارتباط گمانه‌زنی‌ها و حرف‌هایی مطرح می‌شود که ممکن است دونالد ترامپ در دو ماه آینده چه کارهایی را در سطح بین‌المللی و هم در مورد ایران انجام دهد. آقای ترامپ نشان داده که به هیچ چیز پایبند نیست و هر کاری را ممکن است انجام دهد.

عراقچی ادامه داد: البته نکته‌ی مهم این است که او هر کاری هم انجام دهد نتیجه‌ای نمی‌گیرد چرا که هر کاری که توانسته در این مورد انجام داده است.

وی با اشاره به اظهارات برخی از مقامات آمریکایی مبنی بر این‌که دونالد ترامپ قرار است سیلاب تخریب در این دوماه علیه ایران اجرا کند، تصریح کرد: به نظرم آنها با اینگونه صحبت‌ها می‌خواهند با فضای روانی مردم ما بازی کنند و مردم را نسبت به آینده ناامید و نگران کنند و اینها همه در ادامه فشار حداکثری آمریکا علیه ایران است. آمریکایی‌ها در راستای فشار حداکثری تلاش کردند که از نظر روانی و ذهنی مردم ایران را در طی این مدت بشکنند ولی در این راستا موفق نبودند و اکنون دنیا قبول دارد که سیاست فشار حداکثری آمریکا شکست خورده است.

معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان خاطر نشان کرد: البته این فشار حداکثری برای ما هزینه‌ها و سختی‌هایی داشته است و سیاست ما مقاومت بوده است.

وی با بیان این که این احتمال وجود دارد که در دو ماه آینده آمریکا تلاش کند که به ابعاد این فشار اضافه کند، خاطر نشان کرد: برخی می‌گویند ترامپ می‌خواهد زمین سوخته تحویل دولت بعدی بدهد.

عراقچی ادامه داد: من معتقدم که دولت دونالد ترامپ نمی‌تواند کاری بیش از این‌که تاکنون انجام داده انجام دهد. آنها تلاش می‌کنند که روی روان مردم ایران تاثیر بگذارند ما باید در این زمینه مراقبتهای لازم را داشته باشیم.

وی با تاکید بر این‌که در برابر فشار حداکثری آمریکا چاره‌ای جز ایستادگی و مقاومت نداریم، ادامه داد: ایران با توجه به شرایط در راستای حفظ منافع ملی خود رفتار می‌کند و تصمیم می‌گیرد.

معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در ادامه گفت وگوی خود در ارتباط با اهداف سفر ظریف به سه کشور آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، کوبا و بولیوی، گفت: هدف اصلی این سفر شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید بولیوی بود که سپس سفر به ونزوئلا و کوبا نیز به این سفر منطقه ای اضافه شد.

وی با بیان اینکه این سه کشور از جمله دوستان ما در آمریکای لاتین هستند و مراودات خاص سیاسی و اقتصادی با آنها داریم، گفت: زمان آن بود که یک مروری بر روابط خود با این کشورها داشته باشیم و از طرف دیگر به جهت تلاقی این سفر با انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا این پیام را در خود داشت که آنچه که برای ما مهم است و اهمیت دارد دوستانمان است و اینگونه نیست که ما نشسته باشیم در تهران و ببینیم که چه اتفاقی رخ می دهد.

این دیپلمات ارشد کشورمان تاکید کرد: سیاست خارجی ما سیاست خارجی پویا و فعالی است و ارتباط خوبی با طیفی از کشورهای مختلف در نقاط مختلف جهان داریم.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در مورد آخرین تلاش های صورت گرفته برای آزادسازی پول های بلوکه شده ایران در کشورهایی همچون عراق، ژاپن و کره جنوبی تصریح کرد: رایزنی های ما با این کشورها مستمر است. به صورت خاص رایزنی هایی هر روزه با عراق، کره جنوبی و ژاپن در مورد این مسائل داریم.

وی با اشاره به موانعی که در ارتباط با آزادسازی پول های بلوکه شده ایران وجود دارد، افزود: برخی از این موانع واقعی است. از جمله تحریم های غیر قانونی آمریکا و تهدید آنها مبنی بر اینکه اگر این کشورها پول های ایران را آزاد کنند با مجازات و تنبیه آمریکا روبرو می شوند. البته این تهدیدها غیرقانونی است ولی از طرف دیگر شاهد تسلط آمریکا بر بازار مالی جهان هستیم.

عراقچی ادامه داد: از طرف دیگر مقداری شاهد بهانه جویی از سوی کشورهایی هستیم که پول های ایران در آنها بلوکه شده است. آنها بعضا از این وضعیت سوءاستفاده می کنند. بعضا می بینیم که راه هایی باز می شود که آنها می توانند پول های ایران را از طریق این راه ها بازگردانند ولی به بهانه تحریم ها از انجام این موضوع خودداری می کنند.

عراقچی تاکید کرد: رایزنی های ما به صورت مستمر با این کشورها ادامه دارد. بخشی از پول ها در قالب یک سری مکانیزم های خلاقانه ای که توانسته ایم ابداع کنیم به کشور بازگشته است و در مورد مابقی نیز در حال رایزنی و کار کردن هستیم.

این دیپلمات ارشد کشورمان در مورد آخرین وضعیت سند راهبردی 25 ساله بین ایران و چین گفت: دو سه بار تا کنون این سند بین ما و چینی ها رد و بدل شده است. ما مدتی است که آخرین دیدگاه های خود را در ارتباط با این موضوع به طرف چینی منتقل کرده ایم و منتظر پاسخ آنها هستیم و امیدواریم در آینده نه خیلی دور یعنی نزدیک بتوانیم به تفاهم مشترک برسیم و این سند امضا شود. این سند مسیر همکاری های اقتصادی ایران و چین را در طی 25 سال آینده مشخص می کند. چینی ها با دقت در حال بررسی این سند هستند.

وی ادامه داد: البته باید توجه داشت که اینطور نیست که اگر این سند به امضا برسد بلافاصله معجزه اقتصادی رخ می دهد. بلکه روند موجود در قالب بهتری پیگیری می شود.

عراقچی با تاکید بر این که موضع جمهوری اسلامی ایران از روز اول درگیری‌ها مخالفت با اشغال بوده در موضوع قره باغ گفت: بحران قره باغ در مرزهای شمالی ایران موجبات نگرانی‌های بسیاری را برای ما فراهم کرده بود. ما هم با آذربایجان و هم با ارمنستان روابط دوستانه تاریخی گرمی را داشته و داریم. البته با آذربایجان به خاطر هموطنان آذری زبان خود ارتباطات یک مقدار عمیق‌تر بوده و با ارمنستان هم باز به خاطر هموطنان ارمنی خود ارتباطات خوبی داشتیم.

وی ادامه داد: این درگیری‌ها در مرزهای ما باعث نگرانی‌هایی شد، حتی در بعضی مواقع خساراتی را در مرزهای ما به بار آورد. اقتضا می‌کرد این درگیری سریع‌تر خاتمه یابد و جنگ بین دو همسایه ما قطعا امر ناپسندی بود البته ریشه جنگ در یک درگیری و مشکل تاریخی است که از قدیم بین ارامنه و آذری‌ها وجود داشته است.

به گفته وی، اقتضا می‌کرد جمهوری اسلامی ایران نقش خود را در کاهش این درگیری و حتی الامکان خاتمه درگیری ایفا کند. ما یک طرح پیشنهادی را با مشورتها با همه طرف ها آماده کردیم و قرار شد من این طرح را در سفر به منطقه معرفی و تلاش کنیم درباره حصول این طرح اجماعی به وجود بیاید و هم نگرانی‌های ایران را به این کشورها منتقل کنیم که بدانند جمهوری اسلامی ایران در چه حوزه‌هایی نگرانی دارد.

عراقچی ادامه داد: خوشبختانه اصولی که معرفی کردیم و چارچوبی که برای آتش بس و شروع مذاکرات معرفی کردیم جای خود را به خوبی باز کرد و توافقی که نهایتا دو شب گذشته بین ارمنستان و آذربایجان و با وساطت روسیه صورت گرفت در نهایت در همان چارچوبی که طرح ایران بود و براساس همان اصول بود. 

معاون وزیر خارجه گفت: مهمترین اصل آن آزادسازی مناطق اشغالی آذربایجان است. موضع جمهوری اسلامی ایران از روز اول این درگیری‌ها مخالفت با اشغال بوده است و از اوایل دهه ۹۰ میلادی موضع اصولی ایران بوده و ما خواهان آزادسازی مناطق اشغالی آذربایجان توسط ارمنستان همواره بوده‌ایم و این موضع را حفظ کرده‌ایم و در طول ۳۰ سال گذشته تلاش کردیم این را حفظ کنیم.

عراقچی خاطرنشان کرد: ارمنستان و جمهوری آذربایجان خودشان ترجیح دادند که امور از طریق گروه مینسک دنبال شود و پیشنهادهایی که قبل از این داشتیم و طرح‌هایی که ارائه دادیم دو کشور ترجیح دادند در قالب گروه مینسک دنبال شود. اما این گروه هم در ۳۰ سال گذشته نتوانست این بحران را حل و فصل کند و نهایتاً به درگیری منجر شد.

وی افزود: همین باعث شد ایران با طرح خودش مجددا وارد میدان شود و البته این بار بیش از گذشته جای خود را باز کرد. الان آتش بسی برقرار شده و براساس پیشنهادی که ما دادیم بر اساس جدول زمانی ارمنستان از سرزمین‌های اشغالی خارج و حقوق ارامنه و امنیت آنها باید تضمین شود و بازگشت آوارگان و تبادل اسرا و اجساد همه اینها پیش‌بینی شده بود.

وی با بیان این که بر اساس یک سری اصول و مبانی بین‌الملل که از نظر ما تغییرناپذیر هستند، گفت:  مهمترین آنها حفظ تمامیت ارضی همه کشورهای منطقه و احترام به حاکمیت کشورها، تغییرناپذیری مرزهای بین‌المللی و حفظ ژئوپلتیک سیاسی منطقه است، ‌اینها نگرانی‌های بود که ما منتقل کردیم.

معاون وزیر خارجه ادامه داد: یکسری نگرانی‌های دیگر داشتیم که خیلی صریح به همه طرف‌های درگیر منتقل کردیم، حضور نیروهای تکفیری قطعاً خطراتی برای آینده امنیت منطقه به دنبال خواهد داشت و حضورشان در این بحران غیر ضروری بوده و الان که آتش‌بس رسیدیم حتماً باید از منطقه خارج شوند و ما حضور اینها را در مرزهای خود به هیچ وجه تحمل نخواهیم کرد و هر اقدامی که لازم باشد صورت خواهیم داد.

وی با بیان این که نقش مشکوک و توطئه آمیز رژیم‌صهیونیستی در این درگیری هم کاملاً مشهود است و این باز نگرانی‌هایی را برای آینده منطقه ایجاد می‌کند، گفت: این هم نکته ای بود که در این سفر به همه طرف‌هایی که به نوعی درگیر بودند، تذکر و هشدار دادیم که نباید اجازه دهند این رژیم بتواند در منطقه جای پایی را به دست بیاورد که نقطه‌ای برای تنش و بحران دائمی در منطقه ایجاد کند. آنها قطعاً هیچ نیت خیری در کمک به هیچ کشوری در منطقه ندارند الا پیگیری سیاست‌های خباثت آمیز خودشان و این نگرانی‌ها منتقل شد.  این سفر هم به لحاظ کمک به خاتمه درگیری‌ و هم انتقال  نگرانی‌ها و هم اشتراکات فکری در منطقه بسیار مفید و لازم بود.

عراقچی ادامه داد: حضور نیروهای تکفیری در این منطقه هیچ توجیهی نداشت، هیچ توجیهی برای حضور این افراد وجود ندارد. همه باید بدانند که حضور این‌ها در نزدیکی مرزهای ما به هیچ وجه تحمل نخواهد شد و هر اقدامی که لازم شد ولو به صورت مستقل انجام خواهیم داد. این نگرانی را منتقل کردیم و الحمدالله در حال رفع شدن است و کشورهای منطقه به ما اطمینان دادند که حضور این افراد موقتی خواهد بود و آنها به زودی خارج خواهند شد.
وی با بیان این که خوشبختانه ما تلفات انسانی نداشتیم. خساراتی که به بعضی از روستاها و منازل وارد شده بود، خیلی گسترده نبود، گفت: ما همه اینها را در زمان خودش ثبت کرده و طی یادداشتی به طرف‌های ارمنی و آذری تذکر دادیم. در بعضی از مواقع مجبور شدیم که هشدار بدهیم که حتماً از مرزهای ما فاصله بگیرند و در تیراندازی‌ها و شلیک‌ها دقت کنند. همه اینها ثبت شده و به موقع خود اعتراض شده و الان هم از ستاد کل و وزارت کشور خواستیم که جمع‌بندی خسارات را به ما بدهند که ما اینها را برای طلب خسارات وارده از دو کشور پیگیری کنیم.

معاون وزیر خارجه با بیان این که یکسری خسارت‌ هم به خاطر استمرار درگیری‌ها در ۳۰ سال گذشته بوده است، افزود:  به عنوان مثال سد خداآفرین با هزینه جمهوری اسلامی ایران و در توافق مشترک با آذربایجان توسط ایران ساخته شده است در حالی که منطقه این سد تحت اشغال ارمنستان بود ولی ما با آذربایجان توافق کردیم و سد را خودمان ساختیم و هزینه آن را هم پرداخت کردیم. قریب ۱۰ سال است که این سد آماده بهره‌برداری است ولی به دلیل همین درگیری‌ها، اشغال و عدم امکان حضور طرف آذری در سد و ساخت نیروگاهی که در طرف آنها بود، به بهره‌برداری کامل نرسید. چنین خساراتی به ما وارد شده است.

وی خاطرنشان کرد: امیدواریم با بازگشت سرزمین‌های اشغال شده به آذربایجان و صلحی که در منطقه برقرار می‌شود، هم مناطق مرزی ما از این به بعد در آرامش بیشتری باشد و هم امکان بهره برداری از سد فراهم شود و هم امکان از سرگیری تعاملات اقتصادی در دو طرف مرز ایجاد خواهد شد و در تعاملات اقتصادی و تجاری مرزی وضعیت متفاوت خواهد شد و فرصت‌هایی است که خاتمه درگیری‌ها برای ما به وجود آورده که باید از اینها استفاده کنیم.