غوغای مرغان مهاجر در سکوت خلوت کرونایی بوشهر

استان بوشهر با ۹۳۷ کیلومتر ساحل و مرز دریایی باخلیج فارس، جزایر و تالاب‌ها و آبگیرها هر سال بیش از ۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان‌گذر را میزبانی می‌کند که از کشورهای شمال ایران و منطقه سیبری به  مناطق جنوبی‌تر کوچ می‌کنند.

سواحل، تالاب حله، مناطق حفاظت شده مند، پارک ملی دریایی نایبند، دیر- نخیلو، خارگو و پناهگاه حیات وحش خارگ مقصد فصلی مرغان مهاجری است که زمستان‌ها از استان بوشهر می‌گذرند.

سفر این پرندگان کوچ رو به بوشهر از میانه آبان‌ماه آغاز می‌شود و حضور و پراکندگی آنها در دی ماه به اوج می‌سد طوریکه در سواحل و جزایر خلیج فارس و مناطق تالابی بوشهر هیاهویی وصف ناشدنی به پا می‌کنند، هرچند حضور آنها تا اوایل فروردین ماه نیز در این استان ادامه داد.

بوشهر؛ میزبان ۶۰ هزار قطعه پرنده مهاجر

به گفته رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش  اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر این مهاجران پاییز و زمستان‌های بوشهر از ۲۰ خانواده پرندگان بزرگ و کوچک هستند که حضور آنها در پایش‌های گذشته به ثبت رسیده است. فلامینگو، پلیکان، بابلان، غاز، سلیم خرچنگ خوار،  اردک‌ها، لک لک، باکلان، کاکایی، حواصیل، درنا و آبچلیک از میهمانانی هستند که به هوای اقلیم معتدل زمستان‌های بوشهر به این استان می‌آیند.

خسرو درویشی گفت: براساس سرشماری‌هایی که دی ماه هر سال از پرندگان مهاجر استان صورت می‌گیرد، در سال‌های اخیر بین ۵۰ تا ۶۰ هزار قطعه پرنده به بوشهر مهاجرت کرده‌اند که شمار بابلان‌ها و کاکایی‌ها بیش از دیگر گونه‌ها است.

اکنون چند روزی است که در سواحل بوشهر برخی از انواع مرغان مهاجر مانند کاکایی‌ها، خوتکا، فلامینگو و انواع اردک دیده می‌شود اما رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش  اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر معتقد است با آغاز بارش‌های پاییزی و آبگیری مناسب آبگیرها تعداد و پراکندگی پرندگان در سطح این استان بیشتر می‌شود.

گشت‌های روزانه محیط بانی، ناجی مرغان مهاجر

درکنار همه زیبایی‌ها و نشاطی که این پرندگان با خود به شهر و روستا می‌آورند، شکار غیر مجاز این گونه‌ها برای رسیدن به سود نیز از نقاط تاریک در طبیعت این روزهای بوشهر است، تخلفی که نسل چندین نوع از این پرندگان را در خطر انقراض قرار داده‌است یا بیش از پیش تهدید می‌کند و محیط بانان محیط زیست را به گشت مداوم روزانه برای مبارزه با آن وا می‌دارد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان بوشهر، از آغاز گشت‌های مداوم و روزانه محیط بانان در واحدهای شهرستانی خبر داد که همه هم خود را در این فصل برای حفاظت از مهمانان مهاجر بوشهر و پیشگیری از شکار غیرمجاز بکار می‌گیرند.

سید احسان موسوی توضیح داد که چگونه شکارچیان غیر مجاز با مکر و حیله برای این پرندگان آبزی و کنار آبزی دام می‌گسترانند.

وی گفت: شکارچیان در حاشیه آبگیرها کومه می‌زنند و با پارچه یا پلاستیک اقدام به شبیه سازی و با دستگاهی صدای پرنده را که از قبل ضبط کرده‌اند پخش و با این اقدامات پرندگان را به سمت کومه جذب و اقدام به شکار آنها می‌کنند.

به گفته فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان بوشهر در چند سال گذشته به تعداد کمی مجوز شکار در مکان‌هایی خاص صادر شده بود اما امسال هیچگونه مجوز شکار صادر نشده‌است و هر گونه شکار پرنده مهاجر در این استان غیر مجاز است و شکارچی جریمه می‌شود.

میزان جریمه برای شکار غیر قانونی پرندگانی که زندگی بخش سواحل و آبگیرهای بوشهر در نیمه دوم سال هستند، براساس میزان خطری مصوب شده‌است که برای تهدید و انقراض آنها دارد.

موسوی گفت: به عنوان مثال هوبره که در معرض انقراض است جریمه ۳۰ میلیون تومانی برای شکار و حتی تخریب تخم این پرنده تعیین شده‌است، شکارچیان غاز و پلیکان ۱۵ میلیون جریمه می‌شوند و شکار هر اردک جریمه ۶ میلیون تومانی را برای این افراد به همراه دارد.

بوشهری‌ها، چشم به راه غاز پیشانی سفید

هر چند این پرندگان یک به یک از راه رسیده‌اند و در سواحل به چشم می‌خورد اما پایش رسمی آنها هنوز آغاز نشده‌است.

موسوی می‌گوید غاز پیشانی سفید از غایبان تالاب حله است که چند سالی است حضور آن در بوشهر به ثبت نرسیده‌است اما پایش ادامه می‌یابد و امیدواریم دی و بهمن ماه امسال موردی از حضور این پرنده در این استان به ثبت برسد.

او گفت: در این سرشماری‌ها تعداد گونه‌ها و جمعیت آنها در هر نقطه از استان بوشهر رصد می‌شود و در صورتی که گونه جدیدی دیده شود، به ثبت می‌رسد.

میزبانان مهربان با میهمانان غوغاسالار

جنوبی‌هایی که به میهمان‌نوازی و خونگرمی در کشور شهره‌اند در این مورد نه با همنوع که با دیگر آفریدگان خداوند مواجه هستند و هرساله این خصلت شایسته خود را در میزبانی از مرغان مهاجر آبزی و کنار آبزی به اثبات می‌رسانند.

طوریکه دوست‌داران محیط زیست و حیوانات و اعضای سازمان‌ های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست و بسیاری از گردشگران در سال‌های گذشته با تهیه غذا و حضور در کنار ساحل خلیج فارس در بندر بوشهر به این پرندگان غذا می‌دادند و صحنه‌های دیدنی از مهربانی انسان با طبیعت را در صبحگاه پاییزی و زمستانی به نمایش می‌گذاشتند.

همچنین رقابت غوغا سالارانه این پرندگان با صداهای بلند بر سر به دست آوردن تکه‌ای غذا که از دست انسانی مهربان به روی زمین یا سطح دریا پرت می‌شد، سکوت صبحگاهی ساحل بوشهر را می‌شکست و باعث شور و نشاط برای نظاره‌گران می‌شد، اما امسال با شیوع ویروس کرونا و ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اجرای محدودیت‌های تجمع، مسافرت و تردد بویژه در ساحل شاید 

این منظره‌های رویایی کمتر خلق شود.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر  گفت: ما میزبان پرندگانی هستیم که برخی از آنها در خطر انقراض هستند، بنابراین مردم در جوامع محلی برای حفاظت از این گونه‌ها با اداره حفاظت از محیط زیست بوشهر همکاری و مشارکت کنند.

درویشی به بوشهری‌ها توصیه کرد: غذا دهی به این پرندگان ضابطه‌مند و به گونه‌ای باشد که خوی وحشی این پرندگان از بین نرود و به پرندگان دست‌آموز تبدیل نشوند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان بوشهر  نیز گفت: پرندگان مهاجر از مسافت‌های دوری به بوشهر می‌آیند و مهمان ما هستند بنابراین از مردم فهیم استان می‌خواهیم که میزبان خوبی برای این پرندگان باشند.

 موسوی از مردم خواست که اگر پرنده‌ای را در جایی زخمی، ضعیف و مصدوم دیدند، با تلفن ۱۵۴۰ تماس بگیرند تا بموقع رسیدگی و تیمار آن صورت گیرد و اگر به تخلفی در راستای شکار پرندگان برخوردند در تماس با همین شماره یا مراجعه به پاسگاه‌های محیط بانی گزارش دهند تا پیگیری شود.

پرندگان زمستان گذر با جلوه‌آفرینی‌های منحصر به فرد خود، در کنار هوای مطبوع پاییزی و زمستانی بوشهر، هر سال ایرانگردان بسیاری را برای نظاره به این استان و کرانه خلیج فارس می‌کشاندند و ظرفیت بالایی برای اکوتوریسم ایجاد می‌کردند.

هر چند امسال شیوع کرونا این امکان را کاهش داده‌است اما بوشهر در پاییز و زمستانی دیگر میزبانی این پرندگانی است که از منطقه سیبری می‌آیند و لذت از تماشای منظره پرواز ۱۰۰ گونه پرندگان و حفاظتی از نسل این گونه‌ها سهم بوشهر از این کوچ خواهد بود.