فراموشی لباس اقوام/ پوشش سنتی‌ای که در انبار خاک می‌خورد

به گزارش خبرنگار مهر، قوچان، قومیت کرد کرمانج، نام بزرگی از کردها است که به گویش کرمانجی سخن می‌گویند. مکان اصلی سکونت این قوم در استان‌های خراسان رضوی و خراسان شمالی است. شهرهای قوچان، شیروان، بجنورد، اسفراین، جناران، کلات و درگز از مهم‌ترین شهرهای سکونت کرمانج‌ها است.

گروهی از کرمانج‌ها در رودبار، گیلان، خلخال، ارومیه، خوی، سلماس، ماکو و دماوند سکونت دارند همچنین در کشورهای ترکیه، ترکمنستان، عراق و سوریه هم گروهی از کرمانج‌ها زندگی می‌کنند. در برخی از منابع تاریخی، مردم کردتبار منطقه خراسان نوادگان کردهایی هستند که در زمان شاه عباس از منطقه باختری دریاچه ارومیه برای نگاه‌داری از مرزهای ایران به خراسان کوچ کردند و بنا به روایتی دیگر شاه عباس آنان را به خاطر تضعیف سرکشی خان‌های کرمانجی و به کار بردن آنان در مقابله با حملات بی‌امان ازبکان، مغول و ترکمن به خراسان بزرگ کوچ کردند.

لباس کرمانج‌ها رنگ طبیعی است و شلیته یا همان دامن پرچین و جلیقه که از جنس مخمل که روی آن را سکه‌دوزی کرده‌اند، سربند برای محکم نگه داشتن روسری استفاده می‌شود و گراس، پیراهن چین‌داری است که بر تن می‌کنند. یکی از موارد مهمی که در پوشش لباس کرمانج‌ها وجود دارد این است که اگر قطره‌ای آب بر روی لباس‌ها بچکد دیگر هیچ زمان نمی‌توانند از آن استفاده کنند و آن را بد می‌دانند.

کرمانج‌ها لباس‌هایشان را چون از جنس طبیعت است قادر به شستن آن نیستند بلکه برای از بین رفتن بو لباس را در آفتاب و مهتاب پهن می‌کنند. آنان به حدی بر روی پوشش سنتی‌شان تعصب دارند که در فصل‌های گرم هم آن را بر تن دارند که البته از آن‌ها سوال پرسیدند که پوشیدن آن در فصل گرم، سخت نیست؟ که آن‌ها در جواب گفتند: «ما کُردیم». به حدی آنان سخت‌پوش هستند و این لباس‌ها برایشان عزیز است که حتی حاضرند در هر شرایطی سخت آن را بر تن کنند.

من به‌عنوان طراح و فردی که در این زمینه بسیار تلاش کردم و تحقیق و پژوهش‌هایی که داشتم، آن لباس‌های سنتی که در راستای لباس اقوام طراحی کرده‌ام در انبار هستند و خاک می‌خورند

«مهپاره اکبری» از اساتید حوزه مد و لباس، طراح و کارشناس است، از او در این باره که ایران در حوزه لباس اقوام و سنتی بسیار غنی است اما متأسفانه در جامعه مد و لباس به‌خوبی شناسایی نشده و در اختیار مخاطبان قرار نگرفته است! می‌پرسیم که باید چه راه‌حلی را مدنظر قرار داد تا بتوانیم در جامعه فرهنگ پوشش اقوام و لباس سنتی را جا انداخت تا هم اطلاعات مردم در این زمینه بیشتر شود و هم از آن استفاده و بهره‌مندی کاربردی داشته باشند، او به خبرنگار مهر می‌گوید: به اعتقاد من لباس‌اقوام در حوزه مُد کامل و بی‌نقص است و می‌توان در این زمینه کار کرد. من در این راه تحقیقات و پژوهش‌های زیادی انجام داده‌ام تا لباس‌های اقوام را به عنوان میراث فرهنگی کشورم حفظ کنم که البته این لباس‌ها و پوشش‌ها در استان‌های مختلف وجود دارد و باید سعی کنیم تا این فرهنگ کمرنگ نشود و برای حفظ آن تمام تلاشمان را داشته باشیم.

باید در نظر بگیریم که لباس‌های اقوام و پوشش سنتی جامعه ما جزئی از فرهنگ و به نوعی هویت فرهنگی اجتماعی ما به حساب می‌آیند و باید این لباس‌ها به جوانان معرفی و انتقال داده شود. این سنت معمولاً در روستاها همچنان ماندگار هستند اما در شهرستان‌ها کاملاً به دست فراموشی سپرده شده‌اند برای فرهنگ‌سازی در این حوزه باید برنامه‌ریزی‌های مناسب و به‌موقعی صورت بگیرد. سازوکارهایی در این حوزه برقرار شود تا به‌عنوان متولی فعالیت‌ها گسترده و ثمربخشی داشته باشد، البته جشنواره‌ها و فستیوال‌ها و نمایشگاه‌هایی که در این زمینه برگزار می‌شود معمولاً گذرا بوده و فراموش می‌شوند. اکبری درباره برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه معتقد است، به اعتقاد من تماماً برگزاری این جشنواره‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه پول خرج کردن صرف است و هیچ‌گونه خاصیتی ندارد و تأثیرگذار نیستند.

او ادامه می‌دهد: اما هر ساله می‌بینیم که همایش‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود و ما تأثیراتی که باید بگذارند را شاهد نیستیم و در برگزاری آن‌ها موفق عمل نکرده‌اند. من به‌عنوان طراح و فردی که در این زمینه بسیار تلاش کردم و تحقیق و پژوهش‌هایی که داشتم، آن لباس‌های سنتی که در راستای لباس اقوام طراحی کرده‌ام در انبار هستند و خاک می‌خورند و می‌بینیم کسی برای توسعه این لباس‌های اقدامی نمی‌کند. باید متولیان این امر به‌جای برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌ها گذرا فعالیت‌های داشته باشند که لباس‌های اقوام و پوشش سنتی را به‌عنوان لباس ملی به مردمانمان معرفی کنند.