اظهارنظر جنجالی یک منتقد درباره حافظ: شاعری درباری بود

عبدالعلی دست‌غیب، منتقد ادبی پیشکسوت، نخستین راوی ویژه برنامه «هفته کتاب» بود که شامگاه شنبه ۲۴ آبان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس برگزار شد. این برنامه تا هفته آینده ادامه خواهد داشت و هر شب یک نویسنده درباره ضرورت توجه به کتاب‌خوانی ملی سخن خواهد گفت.
  
نویسنده «نقد ادبی و نوعیت متن» در بخشی از صحبت‌های خود به تحقیقات صورت‌گرفته درباره حافظ اشاره کرد و افزود: «اصولاً ما ۳ نوع تحقیق درباره شاعران خود از جمله حافظ داریم که شامل گردآوری اطلاعات، که بهترین اثر آن «حافظ شیرین‌سخن» اثر محمد معین است، تاریخچه‌ای درباره اطلاعات زمانیِ زیست حافظ و پادشاهان هم‌عصر او که قاسم غنی در این‌باره یادداشت‌ها و ملاحظاتی نوشته است و تاریخ عصر حافظ که عبدالحسین زرین‌کوب کتاب «از کوچه رندان» را در این‌باره نوشته است.»

عبدالعلی دست‌غیب در ادامه با بیان این‌که شغل حافظ همچون فرخی سیستانی، شاعریِ دربار بوده است، افزود: «سعدی برخلاف حافظ از شاعریِ دربار فارغ بود.»
به گفته این منتقد، حافظ به‌جز دوره ۵ ساله امیر مبارزالدین، در ادامه زندگی خود جزو شاعران دربار بوده است.

مترجم «شامگاه بت‌ها» سپس با اشاره به آثار محققانی همچون داریوش آشوری که درباره حافظ به چاپ رسانده‌اند، بیان کرد: «کار این افراد پرداختن به حافظ نبوده است؛ چراکه فردی همچون آشوری اطلاعی از ادبیات ندارد.»

عبدالعلی دست‌غیب با بیان اینکه عمده این محققان با ذکر اقوالی از متفکرانی مثل نیچه و آثاری همچون «کشف‌الاسرار» به حافظ پرداخته‌اند، یادآور شد: «متاسفانه این آثار امروز حتی به عنوان منابع حافظ‌شناسی معرفی و در دسترس قرار گرفته‌اند، حال آنکه مضمون این آثار، مُهمل و بی‌فایده است.»

دست‌غیب در پایان با اشاره به خاطره‌ای از خود با مسعود فرزاد (نویسنده و حافظ‌پژوه)، گفت: «روزی از فرزاد پرسیدم: چه مقامی برای حافظ قائل هستی؟ پاسخ داد: شکوهمندترین پدیده فرهنگی ایران؛ حال آن‌که من معتقدم چنین گزاره‌ای درباره حافظ صحیح نیست و بیشتر به یک تعارف شبیه است.»

۶۴۵۷