جزیره‌ای عمل‌کردن زیبنده نهادهای فرهنگی نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست امضای تفاهم‌نامه همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران و اداره کل اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران، دیروز یکشنبه ۲۵ آبان با حضور ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، حسین صفری معاون اقتصاد و فرهنگ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و رحیم نریمانی مدیرکل اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران در سرای اهل قلم برگزار شد.

در ابتدای این‌نشست دهقانکار گفت: ماموریت اصلی ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداختن به حوزه فرهنگ و تقویت و گسترش مصادیق فرهنگ است. در آموزه‌ها و فرهنگ ایرانی و اسلامی مصداق فرهنگی بارزتر و بهتر از ایثار سراغ نداریم، وقتی می‌گوییم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید کاری صورت بگیرد، یکی از عالی‌ترین مصداق‌های فعالیت فرهنگی کار کردن، در حوزه ایثار و فرهنگ شهادت است. بنابراین خرسندیم در دومین روز از بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در خدمت بنیاد شهید و مشخصا اداره کل اسناد و انتشارات بنیاد شهید برای امضای این تفاهم‌نامه هستیم.

وی افزود: وقتی می‌گوییم اسناد و انتشارات در واقع مخاطب ما در دو حوزه قرار می‌گیرند، یکی بحث اسناد و دیگری انتشارات است. به نظر من این نامگذاری با مسما بوده از این رو که از یک سو واژه سند و از سوی دیگر واژه نشر را داریم. وقتی می‎گوییم اسناد و انتشارات، سندهایی را مخاطب قرار می‌دهیم که بهترین راه حفظ آن نه تنها آرشیو بلکه انتشار آن‌ها است. این حالت را برای قرآن نیز داریم؛ به کسانی که قرآن را در سینه خود دارند می‌گویند حافظ قرآن و بهترین راه حفظ کردن، نشر آن است. لذا هرچقد حافظان قرآن بیشتر می‌شوند ماندگاری آن بیشتر شده و این متن مقدس حفظ می‌شود.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه گفت: مرکز اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران ظرفیت بالایی برای کار کردن دارد و بسیاری از فعالیت‎های این مرکز مشابه فعالیت‌های ما در خانه کتاب و ادبیات ایران است. هدف از انعقاد این تفاهم‌نامه هم‌افزایی است؛ زیبنده کار فرهنگی نیست که هر نهاد و ارگانی به صورت مجزا فعالیت خود را انجام دهد و جزیره‌ای عمل کند. زیبنده کشور و مردم ما این است که همه دستگاه‌ها با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند و در نهایتِ این هم‌افزایی نتیجه‌ای حاصل شود فراتر از دستاوردهایی که ممکن است در کارهای انفرادی حاصل شود. در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت و حوزه نشر مکتوب و کتاب به موضوعاتی پرداخته شده است و به لحاظ حجم کار در سطحی‌ترین حالت آن قرار داریم.

دهقانکار همچنین گفت: با توجه به این که تمام کارهایی که تا الان در این زمینه انجام دادیم، همچنان در لبه ساحل این اقیانوس قرار داریم. همان‌طور که رهبر انقلاب نیز در فرمایشات خود اشاره کردند، ما با گنجینه ارزشمندی روبه‌رو هستیم که یکی از وظایف اصلی ما استحصال و بهره‌برداری از آن است. هر چقدر بتوانیم ظرفیت‌های خود را در این حوزه فعال‌تر کنیم که از این گنج بزرگ معنوی استفاده کنیم قطعا سعادت خود و جامعه را هم در زمان حاضر و هم برای آیندگان تضمین می‌کنیم.

وی در پایان سخنانش گفت: در بحث تولید آثار مرتبط با دفاع مقدس در عرصه بین‌المللی و ترجمه این آثار می‌توانیم همکاری خوبی با مرکز اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران داشته باشیم. حضرت آقا نیز بحث نهضت ترجمه معکوس را به کار بردند؛ یعنی ترجمه آثار دفاع مقدس از نظر ایشان یک نهضت می‌خواهد که امیدواریم همه دستگاه‌ها برای انجام این مهم به یکدیگر بپیوندند. امیدوارم با این تفاهم‌نامه‌ای که اکنون منعقد می‌شود در حد بضاعت خود گوشه‌ای از زیبایی‌هایی که در هشت سال دفاع مقدس در کشور ما رخ داد در درجه اول به مردم کشور خود و سپس در عرصه بین‌المللی به دنیا معرفی کنیم.

کتاب می‌تواند جامعه دانش‌محور را شکل دهد

در ادامه این‌برنامه نریمانی با اشاره به این که نیاز اساسی رسیدن به جامعه دانش محور و خردورز پرداختن به رسانه کتاب است، گفت: اگر ما تجربه جهانی را در سیر و سلوک توسعه‌یافتگی بررسی کنیم می‌بینیم تمام کشورهای توسعه‌یافته برای این که بتوانند زیربنا و زیرساخت‌های توسعه‌یافتگی خود را شکل دهند از نظر کمی و کیفی، رسانه هم در حوزه مطبوعات و هم در زمینه کتاب را در اولویت قرار دادند.

وی افزود: هر چند اکنون حال جامعه چندان خوب نیست و درگیر بیماری کرونا هستیم اما در هفته کتاب و کتابخوانی باید تلنگری به جامعه توده‌وار و نخبه‌گانی خود بزنیم از این رو که به کتاب توجه بیشتری نشان دهند تا بتوانیم با سرعت و سلامت از شرایط فعلی و استرس موجود در کشور عبور کنیم. جامعه دانایی‌محور، جامعه‌ای است که در آن شاخص کتاب و سرانه مطالعه می‌تواند یک جامعه دانش محور را شکل داده و مشارکت‌جویی را افزایش دهد. یکی از معضلات جامعه ما این است که تاریخ، ادبیات و ارتباط انسانی ما شفاهی است. یکی از ملزومات رسیدن به جامعه دانایی محور انتقال و گذر از تاریخ شفاهی به مکتوب است.

مدیرکل اسناد و انتشارات بنیاد شهید در ادامه گفت: مقام معظم رهبری نبود کار گروهی و کار تیمی را یکی از معضلات جامعه ما برشمرده‌اند. باید بررسی کرد چه‌مقدار کتاب و کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه می‌تواند در زمینه افزایش کار تیمی و گروهی و افزایش بهره‌وری در جامعه کمک کند. افزایش سطح خلاقیت، ابتکار و نوآوری تاثیر مستقیم بر سرانه مطالعه و تولید کمی کتاب دارد. یکی از مباحثی که در جامعه در زمینه فرهنگ‌سازی به آن نیاز داریم تقسیم تجربه‌ها و مهارت‌های زندگی اجتماعی است که با روحیه ایثار ارتباط نزدیکی دارد و در واقع کتاب به عنوان یک رسانه مانا بیشترین تاثیر را در این امر دارد. همچنین روحیه ایثار و ایثارگری ارتباط مستقیم با افزایش احساس درک شدن، تفاهم و انسجام ملی دارد که کتاب نیز چنین خصوصیت دارد.

نریمانی جامعه دانایی‌محور را جامعه‌ای دانست که دایره واژگانی گسترده‌ای دارد و گفت: کتاب نیز اثر مستقیمی در این بحث دارد. در شرایط کنونی که با کاهش ارتباطات انسانی روبه‌رو هستیم، کتاب می‌تواند منجر به کاهش اضطراب و استرس شده و به سلامت روانی جامعه کمک کند. فرهنگ ایثار و نوع‌دوستی در بحث سلامت روانی نقش گسترده‌ای دارد و افزایش کمی و کیفی کتاب‌های این حوزه می‌تواند در این زمینه اثربخش باشد. نسل سوم و چهارم انقلاب جامعه ما با گنجینه خاطرات و ادبیات مربوط به ایثارگران و شهدا ارتباط خوبی ایجاد کرده‌اند. تولید کتاب در این حوزه می‌تواند ارتباط بین نسلی و موجبات تغییر سبک زندگی را فراهم کند.

ترجمه عربی ویژه‌نامه سردار سلیمانی

نریمانی در بخش دیگری از سخنانش گفت:‌ نشر شاهد که از سال ۱۳۶۸ با فرمان تاریخی امام (ره) کار خود را آغاز کرده است تاکنون هزار و ۹۰۰ عنوان کتاب با موضوع ایثار و شهادت به چاپ رسانده است. امسال در راستای تاکید مقام معظم رهبری در زمینه نهضت ترجمه، ۱۵ عنوان کتاب برای ترجمه از فارسی به انگلیسی برنامه‌ریزی شده بود که ۱۲ اثر آن ترجمه شده است و امیدواریم ۳ کتاب دیگر تا پایان سال ترجمه شود. امیدواریم در تفاهم‌نامه، بتوانیم دومین دوره جشنواره ایثار و شهادت را نیز برگزار کنیم. در نخستین دوره این جشنواره، چهار هزار عنوان کتاب به دبیرخانه رسید که امیدواریم در این دوره از لحاظ کمی و کیفی شاهد پیشرفت باشیم. یکی دیگر از محورهای این تفاهم‌نامه، در زمینه آموزش نویسندگان نوقلم با اساتید خانه کتاب و ادبیات ایران است. همچنین ایجاد انجمن تخصصی نویسندگان فعال در حوزه ایثار و شهادت برای ایجاد یک شبکه غیردولتی در راستای حمایت از نویسندگان نیز یکی دیگر از محورهای این تفاهم‌نامه است.

وی با اشاره به این که افزایش برگزاری مسابقات سراسری کتابخوانی یکی دیگر از فعالیت‌های مشارکتی ما با خانه کتاب و ادبیات ایران است، گفت: به نظر من برگزاری این مسابقات می‌تواند در شرایط کنونی مشارکت اقشار مختلف برای تمام سنین را در پی داشته باشد. اکنون بنیاد شهید مسابقه کتابخوانی «داستان بهنام» بر اساس زندگی شهید بهنام محمدی برگزار می‌کند که امیدواریم این‌گونه مسابقات در سطح ملی افزایش پیدا کنند.

مدیرکل اسناد و انتشارات بنیاد شهید در پایان سخنان خود گفت: در پی برگزاری نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی و افزایش ترجمه برای ساماندهی گفتمان بین‌المللی هستیم تا بتوانیم محتوا و ادبیات ایثار را به جهان عرضه کنیم. اکنون نیز در حال ترجمه عربی ویژه‌نامه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی هستیم تا بتوانیم در سالگرد شهادت ایشان این کتاب را به جهان عرب و کشورهای عربی عرضه کنیم.

بر اساس تفاهمنامه همکاری بین خانه کتاب و ادبیات ایران و بنیاد شهید و امور ایثارگران؛ طرفین در زمینه های تألیف، چاپ و نشر کتاب های مرتبط با ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و تدوین زندگینامه شهدا، برگزاری نمایشگاه های فرهنگی مشترک فیزیکی و مجازی در عرصه ملی و بین المللی، برگزاری نشست‌های مشترک تخصصی(کارگاه‌های آموزشی، جلسات نقد کتاب های مرتبط و...)، تبادل اطلاعات علمی- پژوهشی مرتبط در زمینه‌های مرجع نگاری، فهرست نویسی، نمایه سازی، خدمات مرمت اسناد و ادبیات پایداری و تبادل کتاب و سایر محصولات فرهنگی در حوزه ایثار و شهادت همکاری خواهند داشت.

مشارکت در برگزاری جشنواره در حوزه ادبیات پایداری و رسانه در بخش های مختلف، مشارکت در برگزاری جلسات نقد کتاب و کارگاه‌های آموزشی برای نویسندگان نوقلم در حوزه ایثار و شهاد، همکاری در تولید آثار چندرسانه‌ای، حمایت از تولید و چاپ کتاب‌های شعر نویسندگان فعال و برتر کشور به‌ویژه در حوزه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، تعامل و هم‌افزایی در ترجمه کتاب و تولید کتاب‌های الکترونیکی و گویا، همکاری در ایجاد انجمن تخصصی نویسندگان حوزه ایثار و شهادت، برگزاری مسابقات کتابخوانی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای نویسندگان نو قلم در حوزه ایثار و شهادت، برگزاری نمایشگاه و فروشگاه ملی و بین‌المللی کتاب در حوزه ایثار و شهادت، مشارکت در ترجمه کتاب‌های حوزه ایثار و شهادت، همکاری در برگزاری جشنواره کتاب سال حوزه ایثار و شهادت و... از دیگر مفاد تفاهم‌نامه همکاری موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و اداره کل اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران است.