برگزارکردن جشنواره؛ بیلان کاری برای مسئولان، بی‌کارکرد برای فرهنگ

به گزارش خبرنگار مهر، از اسفندماه ۹۸ کرونا کووید ۱۹ این ویروس ناشناخته، پیچیده و مبهم تأثیرات مخربی را در زندگی، کار و اشتغال و فعالیت‌ها گذاشته است. ویروسی که همه را خانه‌نشین کرد، اقتصاد را با مشکلات عمیقی روبه‌رو کرد، فرهنگ را تحت تأثیر قرار داد، تمامی جشنواره و نمایشگاه فرهنگی و هنری کنسل شد، به نوعی همه سازوکارهای مختل شد و به ضرس قاطع می‌توان گفت وقفه، رکود و بحران را جانشین تمام فعالیت‌ها کرد. کووید ۱۹ در حال تاخت و تاز است، خیلی‌ها همچنان درگیر این ویروس و خیلی‌ها به زندگی عادی خود برگشته‌اند و اعتنایی به تعطیلی‌ها ندارند. بسیاری از نهادها و ارگان‌های دولتی تصمیم به برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها خود کردند و آن‌ها را به‌صورت مجازی برگزار کردند و یا در حال برگزاری هستند.

چند روز پیش از سوی کارگروه مد و لباس کشور دبیر سومین جشنواره طراحی پارچه و لباس کودک و نوجوان مشخص شد و گویا با وجود تعطیلی‌هایی که دولت برای کشور درنظر گرفته است این جشنواره به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. اما سوالی که در این میان مطرح است با توجه به شرایط سختی که کشور در آن قرار دارد آیا صِرف جشنواره برگزار کردن درست است وقتی برآیند این نوع جشنواره‌ها در جامعه دیده نمی‌شود و حتی بازخوردی نسبت به آن‌ها وجود ندارد.

کارگروه مد و لباس کشور در تیرماه و مردادماه، جشنواره‌های لباس عاشورایی و عفاف و حجاب را برگزار کرد که در نشست خبری آن دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور هدف‌اش از برگزاری رویداد و نمایشگاه لباس عاشورایی را قانونی دانست که بر عهده او گذاشته‌اند و این تعبیر ایجاد شد که این دست نمایشگاه‌ها و جشنواره‌هایی که ماهیانه برگزار می‌شود به نوعی بیلان کاری است و نه پیشبرد اهداف فرهنگی در جامعه.

مگر قرار نبوده برگزاری این جشنواره‌ها و برنامه‌ریزی این سازوکارها به نوعی جامعه ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد؟ یا حداقل به سمتی متمایل شود که از لحاظ فرهنگی معرف آن مدولباس عقلانی باشد که مدنظر همین سازوکارها است و همیشه ترویج می‌شده است؟ پس چرا در این شرایط کرونایی همچنان در حال برگزاری جشنواره‌هایی هستیم که حتی نوع و سبک آن به گوش مردم هم نخورده است چه برسد که دغدغه آن را داشته باشند.

با توجه به پرونده‌ای که خبرنگار مهر با عنوان «دوگانگی در پوشش، ماجرای گسست» در خبرگزاری مهر پرداخته است و به مسئله بسیاری از کارشناسان، منتقدان، طراحان حوزه مد و لباس به بی‌کارکردی جشنواره‌ها و نمایشگاه اشاره کردند در ادامه به بازخوانی برخی از آن گفته‌ها می‌پردازیم.

مگر قرار نبوده برگزاری جشنواره‌ها و برنامه‌ریزی این سازوکارها در حوزه مد و لباس به نوعی جامعه ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد؟ یا حداقل به سمتی متمایل شود که از لحاظ فرهنگی معرف آن مدولباس عقلانی باشد که مدنظر همین سازوکارها است و همیشه ترویج می‌شده است؟

بدون تعامل، بدون کارکرد

در نهمین جشنواره مد و لباس فجر در کنار نمایش دادن آثار طراحان، بخشی مسابقه‌ای از ایده تا اجرا برگزار می‌شود که طراحان از استان‌های مختلف در این بخش مشغول طراحی هستند، عده‌ای از طراحان استان اراک درباره اینکه این جشنواره برای آنان به عنوان طراح کارکرد دارد یا خیر! به خبرنگار مهر می‌گویند: جشنواره برای ما به عنوان طراح هیچ‌گونه کارکردی ندارد فقط به خاطر علاقه‌ای که به این حوزه طراحی داریم در مسابقه و جشنواره شرکت می‌کنیم. شاید برای کسانی که به عنوان طراح برتر انتخاب می‌شوند این جشنواره فوایدی داشته باشد اما آن فایده‌ها هم بسیار جزئی و محدود هستند.

آن‌ها درباره ایجاد تعامل و ارتباط میان طراح و تولیدکننده می‌گوید: هیچ تعاملی ایجاد نمی‌شود و تمام این‌ها حرف است و در عمل ما شاهد آن نیستیم. ما حتی شاهد این نوع طرح‌ها در سطح جامعه نیستیم زیرا هم تولیدکننده این نوع طرح‌هایی که در جشنواره به اجرا درمی‌آیند نمی‌پسندند و هم مردم. طرح‌هایی که در جشنواره مورد تأیید متولیان این امر است هیچ‌گونه همخوانی با سلایق مردم جامعه ندارد. مانتوهایی که به عنوان نمایش در جشنواره دکمه‌دار هستند، استفاده می‌شود در بازار بدون دکمه و به عنوان مانتوهای جلوباز به فروش می‌رسند یا مانتوهای با قد بلند در جشنواره ارائه می‌شود که در بازار به دلیل گرانی پارچه یا سلیقه مردم از مانتوهای با قد کوتاه استفاده می‌شود یا مواردی از این دست که شاهد آن هستیم و تولیدکننده همیشه به دنبال سلیقه بازار بوده و خواهد بود.

برگزاری جشنواره منفعتی برای برگزارکنندکان

افسانه، ۲۵ ساله است در زمینه مارکتینگ و استارت‌آپ فعالیت دارد او از علاقه‌مندان به حوزه مد و لباس است، او درباره فعالیت‌های نهادهای متولی و برگزارکننده جشنواره‌های متعدد در زمینه مد و لباس در جامعه می‌گوید: علاقه‌ای به این جشنواره ندارم و اساساً جز دنبال‌کنندگان نیستم فقط گاه‌گداری تصاویر برخی از طراحی‌ها و محصولات ارائه شده را در فضای مجازی می‌بینم، پیش‌فرض من این است که این جشنواره‌ها در ایران هنوز به‌صورت حرفه‌ای نتوانسته‌اند خودشان را مطرح کنند و فعالیت‌های وسیع و مثمرثمر داشته باشند، تنها یکسری جشنواره‌های نمادین برگزار می‌کنند که برخی از افراد خاص و مشخص شده می‌توانند در آن فستیوال عرض اندام کنند.

تصور و دیدگاه برخی از مردم به این سمت سوق پیدا کرده که ماهیت وجودی جشنواره‌ها، نمایشگاه، ایونت و رویدادها برایشان مفید نیست و به نوعی سود و منفعت‌اش برای برگزارکنندگان آن است

تصور و دیدگاه برخی از مردم به این سمت سوق پیدا کرده که ماهیت وجودی جشنواره‌ها، نمایشگاه، ایونت و رویدادها برایشان مفید نیست و به نوعی سود و منفعت‌اش برای برگزارکنندگان آن است.

برگزاری جشنواره پول خرج کردن صِرف است و کارکردی ندارد

مهپاره اکبری طراح و تولیدکننده مد و لباس، به جمع‌آوری و مجموعه درآوردن لباس‌های اقوام مشغول است، به خبرنگار مهر می‌گوید: به اعتقاد من تماماً برگزاری این جشنواره‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه پول خرج کردن صرف است و هیچ‌گونه خاصیتی ندارد. اما هست و هر ساله جشنواره‌های مختلف برگزار می‌کنند و موفق هم نبودند.

جشنواره یا دورهمی دوستانه

غزاله ۲۰ ساله است و تماماً در حال سرچ کردن مد، استایل، سبک پوشش و ترند جهانی است، این را خودش می‌گوید و برایم عجیب است که چگونه تمام وقت بر روی این موضوعات فوکوس کرده است، با غرور خاص نام چندتن از طراحان مطرح را می‌آورد و مشخصات محصولاتشان را برایم ریز به ریز تعریف می‌کند، از او درباره جشنواره‌های داخلی و نمایشگاه‌ها می‌پرسم که جواب می‌دهد: اگر بخواهم به صورت تخصصی درباره جشنواره‌هایمان توضیح بدهم قاطع و بدون حاشیه بگویم که کارکردی برای من به عنوان نسل جوان ندارند. احساس می‌کنم این جشنواره‌ها یک دورهمی است تا دانشجوهایی این حوزه برای رزومه جمع کردن شرکت می‌کنند تا سودی برایشان داشته باشد. ببینید یکی از دوستان من فارغ‌التحصیل رشته طراحی بود، تمام طراحی‌هایش با پارچه را برای جشنواره‌ها می‌فرستاد و می‌گفت که این جشنواره رزومه پُرباری برایش می‌سازد تا در مهاجرت کردن به او کمک کند، واگرنه من ندیدم طراحی‌هایی که در این جشنواره‌ها صورت می‌گیرد در بازار خرید وجود داشته باشند حتی خود طراح هم طراحی خودش را بر تن نمی‌کند زیرا به او سفارش داده‌اند که در طراحیش باید چه قوانینی را رعایت کند و محدودیت‌ها را درنظر بگیرد.

با این توصیفات کاش مسئولان و متولیان برگزاری جشنواره‌های دولتی درصدد پاسخ به این سوال برآیند که با وجود شرایط موجود در جامعه و برگزاری جشنواره‌های مجازی قرار است این نوع جشنواره‌ها چه بازخورد فرهنگی را در میان مردم ببینند؟