گوهری که نباید از کف سینمای ایران برود/ کرونا و دگرگونی باورها

حسن نقاشی مستندساز در گفتگو با خبرنگار مهر درباره برگزاری چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» گفت: در جهان امروز هر پدیده غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند شرایط حیات جمعی را دگرگون کند. همانطور که یک پدیده طبیعی مانند زلزله یا سیل توانسته طبع و طبیعت فرهنگ یک قوم و ملت را متحول کند، جنگ‌ها و فروپاشی قدرت‌های کوچک و بزرگ هم همیشه نوعی تحول به همراه داشته و خیلی از خلاقیت‌های تجربی سینما در گیر و دار جنگ جهانی دوم پدید آمده است.

وی افزود: تغییر نگاه سینما از هنر سرگرم‌کننده به هنر تفکربرانگیز، حاصل همین رخدادهای جهانی است. امروز هم یک ویروس، شیوه‌های متداول را برهم زده است. چه کسی می‌توانست به فوتبال بی تماشاچی، به کلاس‌های درس مجازی، به هزاران آموزش فنی و عملی که محتاج به اجتماع و تمرین بود و اکنون به صورت آنلاین برگزار می‌شود، فکر کند؟

کارگردان مستند «شاه جهان» در ادامه صحبت‌هایش بیان کرد: سینمای پیشرو ضرورت شیوه پخش و نمایش خود را به‌منزله حیات نوین می‌پذیرد و اگر بستر اکران آنلاین مهیا باشد، چه بسا با استقبال جامعه مواجه می‌شود. همیشه به این محدودیت اکران در جشنواره‌های داخلی نقد داشتم. چراکه بسیاری از علاقه‌مندان سینمای مستند به دلیل اکران سنتی، مجبور به حضور در فستیوال بودند.

این مستندساز در ادامه افزود: هر چند این موضوع به آمار و ارقام استقبال مخاطب از فستیوال کمک می‌کند اما هزینه‌های سفر و اقامت و حضور در جشنواره سینمای مستند موجب می‌شد تا خیلی‌ها فرصت بررسی آثار یک ساله را از دست بدهند. حالا خواسته یا ناخواسته، کرونا به ما آموخت می‌توان این باور سنتی را دگرگون کرد، از سفرها کاست و تنها به مدد اینترنت و حضور آنلاین تا دورترین نقاط ایران به تماشا و ارزیابی آثار مستند نشست.

کارگردان مستند «نوروز پارسی» درباره برگزاری جشنواره‌های مختلف سینمایی در دوران بعد از کرونا دارد گفت: این شیوه سال‌هاست که در غرب محک زده شده و پس از آزمون و خطاهای فنی، به نوعی اکران حرفه‌ای بی‌نقص رسیده است. بنابراین تردید ندارم که بعد از این، اکران اینترنتی با هم ما خواهد بود.

این مستندساز در ادامه عنوان کرد: در این شرایط بحرانی، باید اکران اینترنتی را به فال نیک گرفت. بی‌شک باتوجه به اینکه جشنواره «سینماحقیقت» همیشه الگوی مناسبی برای سایر جشنواره‌های ملی و بین‌المللی بوده است، در ادامه از تجربیات این جشنواره برای برگزاری دیگر رویدادهای سینمایی استفاده خواهد شد. به این ترتیب شاید به این وسیله مقداری به برگزاری جلسات انتخاب آثار و داوری آنها، میزگردهای سینمایی و اکران که همیشه دغدغه سینمای مستند بوده و هست، کمک شده و از برگزاری آنلاین بتوان به خوبی بهره برد.

نقاشی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر این نکته که بدون شک سرمایه‌گذاری در حوزه اکران مجازی و اینترنتی در انتظار جوامع پیشروی فرهنگی است، گفت: هر چند امیدوارم برپایی فستیوال به شیوه سنتی ادامه داشته باشد، اما تماشای آثار مستند یا حتی نمایش همزمان فیلم‌های اکران، موجب رونق روزافزون و تحول فرهنگی می‌شود.

کارگردان مستند «خسروانی» افزود: در روزنامه خواندم بیماری همه‌گیر کرونا موجب بالا رفتن تیراژ کتاب در بسیاری از کشورهای جهان شده است، چراکه مردم فرصت بیشتری برای مطالعه یافته‌اند. این مطلب به ما یادآوری می‌کند که به لحاظ فرهنگی در چه جایگاهی هستیم.

این مستندساز در پایان یادآور شد: قطعاً برپایی جشنواره «سینماحقیقت» و اکران آنلاین آزمونی برای سینمای ایران است. در واقع مشتاقانی نظاره‌گرند تا در صورت به سرانجام رسیدن این رخداد فرهنگی، سرمایه‌گذاری جدی‌تری در این حوزه داشته باشند. شرایط حاضر با نظریه ژان بودریار فیلسوف فرانسوی می‌خواند، آنجا که می‌گوید، شاید شکل و بافت ارائه اثر هنری آنقدر مهم نیست، آنچه اهمیت دارد واقعیت است. واقعیت رسالت سینمای مستند است. امید که سینمای ما، این گوهر را از کف ندهد.