بلایی که کرونا بر سر نشستن و راه رفتن آورد

خبرگزاری ایسنا: همه گیری کووید-۱۹ یک بحران سلامتی بی سابقه است که بسیاری از افراد را مجبور کرده برای مدت زمانی در خانه بمانند و در انزوا باشند. اگرچه مطالعات نشان داده است که کودکان ابتلای کمتری به کووید۱۹ دارند، اما آن‌ها نسبت به پیامد‌های همه گیری آسیب پذیری بسیار بالایی دارند که اثرات آن می‌تواند به مراتب خطرناک‌تر و تا سال‌ها برای کودکان باقی بماند.

مطالعه‌ای تحت عنوان «اثرات قرنطینه خانگی و کم تحرکی ناشی از همه گیری کووید-۱۹ در کودکان طیف اوتیسم» از سوی سروین سالار، متخصص تربیت بدنی انجام شده و از طریق پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی در اختیار ایسنا قرار گرفته آمده، که هدف آن بررسی تغییرات سطح فعالیت بدنی و عوامل مرتبط با میزان فعالیت بدنی در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در دوران زندگی غیرفعال کرونا ویروس است.

در نتایج کلان مطالعه مربوطه به دست آمده است که تعطیلی مدارس، مراکز آموزشی، توانبخشی و ورزشی و قرنطینه خانگی، موجب تغییر سبک زندگی، کم تحرکی و یکجانشینی طولانی و استفاده بیشتر از گوشی‌های تلفن همراه در کودکان شده و در پی آن کاهش معنادار میزان فعالیت بدنی کودکان طیف اوتیسم شده است.

هچنین تغییرات رفتاری شامل افزایش اضطراب، پرخاشگری و کاهش قانون پذیری و سازگاری در کودکان طیف اوتیسم مشاهده شد و در عین حال در برخی از کودکان کلام کاهش پیدا کرد و تعداد حرکات کلیشه‌ای و استمرار آن در طی روز افزایش یافت.

والدین معتقدند که فعالیت‌های بدنی بر توسعه سلامت و رفتار فرزند دارای طیف اوتیسم تأثیر مثبت دارد و آن‌ها می‌خواهند فرزندان خود را درگیر فعالیت‌های بدنی در محیط خانه کنند، اما موانعی دارند که باید بر آن‌ها غلبه کرد و از مهم‌ترین موانع والدین برای تشویق و مشارکت فرزندان به فعالیت‌های بدنی، عدم آگاهی نسبت به توانمندی‌های حرکتی و چگونگی تمرین با کودک و ترس از احتمال آسیب دیدگی فرزندشان بود.

بیماری کووید-۱۹ عامل ایجاد کننده یک بیماری بالقوه در سراسر جهان در ماه‌های گذشته بوده است که پیامد‌های ناشی از آن می‌تواند اثرات منفی بر سلامت جسم و روان همه مردم داشته باشد و با توجه به سیاست‌های گسترده‌ای که برای محدود کردن شیوع بیماری کووید-۱۹ اعمال شده است، بیشتر مردم مجبور هستند وقت خود را در خانه‌ها بگذرانند که به معنای دوری از فعالیت‌های اجتماعی و فعالیت‌های ورزشی و حتی پیاده روی است.

از طرفی تعطیلی مدارس، مراکز ورزشی، تفریحی و توانبخشی، فعالیت‌های تربیت بدنی را مختل کرده است و زمینه‌ای را برای کم تحرکی و ساعات طولانی در خانه نشستن و انجام بازی‌های کامپیوتری فراهم می‌کند.

کرونا ویروس تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی، سلامتی و روانی را متأثر کرده است و مطالعات که به بررسی تأثیر کروناویروس و محدودیت‌های دولت‌ها بر سلامت روان انجام شده است، نشان می‌دهد که پیرو شیوع این بیماری، میزان اضطراب ۱۹ درصد و نشانه‌های افسردگی ۲۱ درصد افزایش و کیفیت خواب به میزان ۱۶ درصد کاهش یافته است.

همچنین نتایج مطالعه‌ای میزان فعالیت بدنی را در دوران قرنطینه بررسی و گزارش کرد که طی این دوران مدت زمان نشستن ۲۸.۶ درصد افزایش و مدت زمان راه رفتن ۳۵ درصد کاهش یافت و مجموع کل فعالیت‌های بدنی ۳۳.۵ درصد کاهش یافت.

دوری ۸۹ درصدی دانش آموزان جهان از یادگیری فعال و تحرک در بسیاری از کشور‌ها چه در محیط داخلی و چه در فضای باز امکانات ورزشی و تفریحی مانند سالن‌های بدنسازی، استخر‌های عمومی و زمین‌های ورزشی بسته هستند و کودکان از اینترنت برای گذران مدرسه استفاده می‌کنند و اگر تعداد کل دانش آموزانی را که در سراسر جهان در آموزش و پرورش ثبت نام کرده اند، مشاهده کنیم، یونسکو تخمین زده است که ۸۹ درصد به دلیل وضعیت کووید-۱۹ در خارج از مدرسه هستند که به معنای دوری از تعاملات اجتماعی موثر و یادگیری فعال و کم تحرکی است.

بخش اعظم جمعیتی که از این روند بسیار متأثر شده اند، کودکان و نوجوانان دارای نیاز‌های ویژه از جمله طیف اوتیسم هستند که به واسطه شرایط جسمانی، فیزیولوژیکی و شناختی رفتاری ناشی از اختلال و نیز به دلیل کم تحرکی ناشی از عدم فرصت شرکت در فعالیت‌های ورزشی، دارای سطح پایینی از فعالیت بدنی نسبت به همتایان سالم خود هستند و اهمیت مشارکت و استمرار حضور این کودکان در تمرینات و فعالیت‌های ورزشی جهت ارتقای شاخصه‌های جسمانی، شناختی، رفتاری و استقلال عمل و بهبود کیفیت زندگی آن ها، عامل بسیار مهمی است.

فواید فعالیت بدنی و ورزش

فواید فعالیت بدنی و ورزش در طول زندگی خود را نشان داده شده است. فعالیت بدنی به عنوان حرکات بدنی که توسط عضلات اسکلتی انجام می‌شود، تعریف شده است و بسیاری از سیستم‌های بدن ما زمانی که به طور مداوم از نظر جسمی فعال هستند، بهتر کار می‌کنند.

ورزش منظم به بهبود تعادل، انعطاف پذیری، قدرت، چابکی و سلامت قلب و عروق، سلامت اسکلتی عضلانی، وزن بدن متعادل، آگاهی عصبی عضلانی، هماهنگی و کنترل قامت کمک می‌کند و ورزش و فعالیت بدنی منظم همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده، فرد را کمتر مستعد ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های مزمن کرده و خطرات سلامتی و بسیاری از بیماری‌های تهدید کننده زندگی را کاهش می‌دهد.

همچنین به پیشگیری از ناهنجاری‌های اسکلتی عضلانی و راستای قامتی ناصحیح ناشی از کم تحرکی، ضعف عضلات و الگو‌های حرکتی نامناسب کمک خواهد کرد و از مزایای روانشناختی ورزش نیز می‌توان به مدیریت اضطراب، ایجاد عزت نفس و رشد اجتماعی روانی اشاره کرد.

فعالیت بدنی بیشتر مزایای جسمی و روحی بیشتری را به همراه دارد و سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۷ ساله در روز باید حداقل ۶۰ دقیقه و بزرگسالان ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید داشته باشند، همچنین حداقل ۲ روز در هفته را به فعالیت‌ها و تمرینات تقویتی توصیه کرده و با این حال، بیماری همه گیر کووید-۱۹ فعالیت بدنی را در افراد در هر سنی محدود کرده است.

فواید چندگانه فعالیت بدنی در کودکان اوتیسم

طبق مطالعات کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم به واسطه نشانه‌ها و پیامد‌های فیزیولوژیکی، رفتاری، جسمانی و حرکتی حاصل از اختلال و هم به واسطه کمبود فرصت‌های مشارکت اجتماعی کمتر در فعالیت‌های بدنی شرکت می‌کنند و دارای سطح پایینی از آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی نسبت به همتایان سالم خود هستند، این کودکان معمولا کاهش قدرت عضلانی، استقامت قلبی عروقی، تعادل، هماهنگی و مهارت‌های حرکتی را تجربه می‌کنند.

فعالیت بدنی در این کودکان دارای فواید چندگانه‌ای مانند کاهش رفتار‌های کلیشه ای، بهبود تعاملات اجتماعی، آمادگی جسمانی و مهارت‌های حرکتی در افراد طیف اوتیسم است و تجارب مفیدی را در ایجاد و حفظ تعاملات ارتباطی اجتماعی مؤثر برای این جمعیت به ارمغان می‌آورد؛ بنابراین تشویق این کودکان و نوجوانان به ورزش و فعالیت بدنی منظم و حمایت و پشتیبانی آن‌ها از سوی والدین و مربیان تربیت بدنی سازگارانه، بسیار حائز اهمیت است و با توجه به پیامد‌های ذکر شده ناشی از شیوع کووید۱۹ در جهان و کشور ما به نظر می‌رسد کودکان و نوجوانان طیف اوتیسم، بیش از پیش به سوی زندگی غیرفعال رفته اند که می‌تواند خطرات سلامتی، چاقی، دیابت و انواع بیماری‌های جسمی و رفتاری را در آن‌ها به وجود آورد؛ بنابراین هدف از مطالعه مربوطه این بود تا اثرات قرنطینه خانگی و چالش‌های ناشی از آن را در کودکان طیف اوتیسم بررسی کند و از روند گذران دوران قرنطینه و اثرات آن و میزان فعالیت بدنی آن‌ها آگاه شود.