روزهای بلند درخانه ماندن را با نگاه به آسمان پرخبر آذرماه کوتاه کنید

در حالی که کشور در شرایط اعمال محدودیت‌ها برای کاهش شیوع بیماری کووید ۱۹ است، آسمان آذرماه ماجراهای جالبی را برای ناظران زمینی تدارک دیده، به گونه‎ای که علاوه بر وقوع خورشیدگرفتگی، ماه گرفتگی و بارش شهابی، زمینیان باید خود را برای میزبانی از بلندترین شب سال آماده کنند.

به گزارش ایسنا، بررسی رویدادهای نجومی آذرماه نشان می‌دهد که در ماه جاری علاوه بر رخداد رویدادهای نجومی، ۵ پدیده نجومی در این ماه موجب شده که ناظران زمینی از رصد آنها غافل نشوند که شامل ماه گرفتگی، خورشید گرفتگی، انقلاب زمستانی، شب یلدا و  نزدیک شدن دو سیاره "برجیس" و "کیوان" است.

مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه بامداد روز یکشنبه، ۲ آذر، کره ماه به وضعیت تربیع اول رسیده است، افزود: اَهله یا فازهای ماه به دلیل گردش ماه به دور زمین و تغییر زاویه ماه نسبت به زمین و خورشید است.

وی با بیان اینکه در ساعت ۲۳ و ۱۵ دقیقه شامگاه چهارشنبه ۵ آذرماه جاری سیاره سرخ "بهرام" (مریخ) ۴.۹ درجه شمال ماه قرار دارد، اظهار کرد: علاوه بر آن در ساعت ۳ و ۵۹ دقیقه بامداد روز جمعه ۷ آذرماه جاری ماه در اوج زمینی قرار گرفته و ۴۰۵ هزار و ۸۹۱ کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت. لازم به توضیح است که مدار سیارات و اجرام منظومه خورشیدی بر اساس قانون اول کپلر بیضی نزدیک به دایره است و بر این اساس اجرام آسمانی از جمله ماه دارای اوج و حضیض (کمترین) زمینی است.

عتیقی اضافه کرد: در ساعت ۱۳ روز دوشنبه ۱۰ آذرماه، ماه کامل خواهد شد و در این شب، به صورت ماه بدر در آسمان دیده می‌شود. علاوه بر آن در ساعت ۱۳ و ۱۳ دقیقه همین روز اوج ماه گرفتگی نیمسایه خواهد بود که این گرفت در قاره‌های امریکا، استرالیا و شرق آسیا در وضعیت شب رخ خواهد داد.

به گفته وی از آنجایی که ماه گرفتگی نیمسایه (خسوف غیر مرئی) است، با چشم انسان تغییر نورانیت ماه چندان قابل تشخیص نیست.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: همچنین در ساعت ۱۶ و ۳۷ دقیقه دوشنبه ۱۰ آذر ستاره دِبران (چشم گاو) در صورت فلکی گاو، ۴.۶ درجه جنوب ماه کامل قرار می‌گیرد و شامگاه همین روز پس از ساعت ۱۷ از افق شرق همراه با ماه طلوع خواهد کرد.

وی با بیان اینکه در ساعت ۱۱ و ۱۶ دقیقه روز سه شنبه ۱۱ آذر، ماه در گره صعودی است، یادآور شد: ماه در گردش به دور زمین در دو نقطه مدار زمین را قطع می‌کند و به آن عِقده یا گره می‌گویند که یکی از این گره‌ها صعودی و دیگری نزولی است.

عتیقی، با تاکید بر اینکه در گره صعودی ماه برای دو هفته بالاتر از مدار زمین قرار خواهد داشت، اظهار کرد: ساعت ۴ و ۵۴ دقیقه بامداد جمعه ۱۴ آذرماه ستاره پولوکس که از ستارگان شاخص صورت فلکی "دوپیکر" (جوزا) است، ۳.۸ درجه شمال ماه خواهد بود و در افق غربی آسمان بالاتر از صورت فلکی "شکارچی" با چشم قابل مشاهده است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: ساعت ۴ و ۴۰ دقیقه بامداد شنبه، ۱۵ آذر خوشه کندوی عسل ۲.۴ درجه جنوب ماه است. این خوشه یک خوشه باز ستاره‌ای در زمینه صورت فلکی "خرچنگ" (سرطان) از صورت‌های فلکی منطقه البروج است.

وی با بیان اینکه در ساعت ۱۹ و ۵۸ دقیقه شامگاه یکشنبه ۱۶ آذرماه جاری ستاره "دل شیر" (قلب الاسد) ۴.۸ درجه جنوب ماه قرار دارد، اظهار کرد: در ساعت ۲۳ همین شب، ماه به همراه این ستاره از افق شرق طلوع خواهند کرد.

این فعال حوزه نجوم آماتوری اضافه کرد: ساعت ۴ و ۷ دقیقه بامداد سه‌شنبه ۱۸ آذر، کره ماه به تربیع آخر خواهد رسید و ۱۰ دقیقه بامداد یکشنبه ۲۳ آذرماه جاری ستاره "ناهید"فقط ۸ دهم درجه جنوب ماه قرار دارد و در برخی از نقاط زمین اختفا و یا پنهان شدن جرم دورتر در پشت جرم آسمانی نزدیک رخ می‌دهد؛ هر چند که زمان طلوع سیاره ناهید پس از ساعت ۵ بامداد است.

عتیقی، زمان رسیدن ماه به حضیض زمینی (کمترین فاصله ماه با زمین) را در ساعت ۱۲ دقیقه بامداد روز یکشنبه ۲۳ آذرماه جاری دانست و گفت: در این پدیده ماه ۳۶۱ هزار و ۷۷۷ کیلومتر با زمین فاصله خوهد داشت.

وی از اوج بارش جوزایی (دوپیکری) در ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه بامداد روز دوشنبه ۲۴ آذر خبر داد و یادآور شد: خوشبختانه در این شب بدون حضور نور ماه با یک بارش زیبای شهابی مواجه هستیم. ZHR (میزان بارش ساعتی سرسویی) این بارش تا ۱۲۰ شهاب در ساعت پیش بینی شده است.

به گفته این محقق حوزه نجوم آماتوری، عامل این بارش قدری عجیب و بجای یک دنباله دار که به عنوان عامل بارش‌های شهابی متداول است، عامل بارش دوپیکری سیارک "فیتون ۳۲۰۰" معرفی شده است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، با تاکید بر اینکه در ساعت ۱۴ و ۳۳ دقیقه دوشنبه ۲۴ آذر، کره ماه به گره نزولی خواهد رسید، افزود: در ساعت ۱۹ و ۴۳ دقیقه همین روز نیز زمان اوج خورشید گرفتگی کلی است که در امریکای جنوبی قابل مشاهده خواهد بود.

عتیقی با بیان اینکه در ساعت ۱۹ و ۴۷ دقیقه دوشنبه ۲۴ آذر، ماه، نو می‌شود، افزود: ساعت ۷ و ۵۸ دقیقه صبح پنج‌شنبه ۲۷ آذرماه جاری نیز سیاره غول پیکر "برجیس" ۲.۹ درجه شمال ماه قرار خواهد داشت و در ساعت ۸ و ۵۵ دقیقه صبح همین روز سیاره "کیوان" (زحل) ۳.۱ درجه شمال ماه است و با توجه به وضعیت نور روز و عدم حضور این اجرام در آسمان، شامگاه پنج‌شنبه ۲۷ آذرماه فرصت خوبی برای مشاهده همنشینی سیاره‌های "برجیس" و "کیوان"با هلال زیبای شامگاهی است که سوژه جالبی نیز برای عکاسان نجومی می تواند باشد.

وی اضافه کرد: ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح یکشنبه ۳۰ آذر سیاره "تیر" در مقارنه خارجی قرار می‌گیرند. سیارات تیر و ناهید که از زمین به خورشید نزدیکتر هستند، دارای ۲ وضعیت مداری مقارنه داخلی و خارجی بوده که در مقارنه خارجی، خورشید میان زمین و سیاره تیر قرار می‌گیرد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به دو رویداد جذاب همزمان در آذرماه، گفت: شب یلدای ۹۹ یعنی شبانگاه یکشنبه ۳۰ آذر، خاص‌ترین رویداد نجومی سال جاری رخ خواهد داد و دو سیاره "برجیس" و "کیوان"  به قدری از دید ناظر زمینی به یکدیگر نزدیک خواهند شد که به جای دو جرم، تنها یک جرم با چشم غیرمسلح دیده می‌شود و علاقمندان برای تفکیک آنها حتما نیاز به تلسکوپ و یا دوربین‌های دو چشمی نجومی دارند.

عتیقی اضافه کرد: ساعت ۱۳ و ۳۳ دقیقه روز دوشنبه اول دی ماه ۹۹ لحظه انقلاب زمستانی است و زمستان در نیمکره شمالی آغاز می‌شود و این در حالی است که ساکنان نیمکره جنوبی زمین در این زمان در ابتدای فصل گرم تابستان قرار خواهند داشت.

انتهای پیام