سکوت ایران درباره انتشار "تصویر علی‌اف در تیررس سپاه"

پس از ۴۴ روز جنگ در قره‌باغ کوهستانی با میانجی‌گری روسیه بین ارمنستان و آذربایجان آتش‌بس اعلام شد. طبق این آتش‌بس تا ۱۰ روز دیگر ارتش ارمنستان منطقه قره‌باغ را به طور کامل ترک خواهد کرد. 

مناطق مرزی ایران و آذربایجان از جمله فضولی و جبرئیل نخستین شهرهای آذربایجان بودند که پس از جنگی شدید از تصرف ارتش ارمنستان خارج شد و نیروهای مرزی آذربایجان در این منطقه مستقر شدند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رئیس جمهور آذربایجان به همراه مهربان علی‌وا همسرش در حالی که یونیفرم نظامی به تن داشتند از شهر‌های آزاد شده بازدید کرد.

منطقه مرزی ایران و آذربایجان نخستین منطقه‌ای بوده است که الهام علی‌اف از آن بازدید کرد. در فیلمی که در شبکه‌های اجتماعی منشتر شده علی‌اف با نشان دادند مرز ایران و کشورش می‌گوید "اینجا مرز دوستی است".

عباس موسوی سفیر ایران در باکو ضمن استقبال از این پیام رئیس جمهور آذربایجان بلافاصله با ارسال توییتی واکنش نشان داد و نوشت: «ریشه‌های مشترک تاریخی، فرهنگی و دینی ایران و جمهوری آذربایجان، مرزهای دو کشور را برای ابد به مرزهای صلح و دوستی تبدیل کرده است.»

اما دیری نپایید که "سپاه سایبری پاسداران" و رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران با انتشار تصاویر الهام علی‌اف و همسرش مهربان علی‌اوا از مرز ایران و آذربایجان نوشتند که "این تصاویر از لنز دوربین اسلحه تک‌تیرانداز ایرانی گرفته شده است" و رئیس‌جمهور آذربایجان در تیررس تک‌تیراندازان ایران بوده است. 

 

این اقدام سایت‌های نزدیک به سپاه پاسداران در همان دقایق نخست در فضای مجازی انتقاد و تمجید کاربران را برانگیخت. برخی از کاربران نزدیک به سپاه که از این اقدام تمجید کرده بودند نوشتند رئیس‌جمهور آذربایجان کاملا تحت نظر نیرو‌های نظامی ایران بوده و هر حرکت او را در این بازدید ثبت کرده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

اما بسیاری از کاربران از جمله توحید جوادی، یک فعال رسانه‌ای این اقدام را محکوم کردند و آن را پاسخی به "پیام دوستی" کشور همسایه آذربایجان دانستند.

هنوز مقامات ایرانی و نهادهای ذیصلاح رسمی از جمله سپاه پاسداران ایران درباره اقدام مربوط به گرفتن تصاویر از لنز دوربین اسلحه تک تیرانداز ایرانی واکنش نشان ندادند.

از طرفی مقامات جمهوری آذربایجان نیز درباره این موضوع سکوت اختیار کرده‌اند.

اما علی‌اف روز جمعه ۳۰ آبان (۲۰ نوامبر) در پیامی به مناسبت آزادسازی شهر " آقدام " جمهوری آذربایجان از اشغال نیروهای ارمنی که از طریق شبکه‌های تلویزیونی این کشور به طور زنده پخش شد، ابراز داشت که ایران حریم هوایی خود را به درخواست این کشور بسته است. او تاکید کرد: «از طریق خاک ایران نتوانستند سلاح  به ارمنستان منتقل کنند چرا که ایران کشور دوست و برادر ما است.» 

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  محله‌های مسکونی در تلی از خاکستر و ویرانه

  ارمنستان و آذربایجان هر دو یکدیگر را به بمباران اهداف غیرنظامی مانند اینجا در شهر شوشا در قره‌باغ کوهستانی (یا ناگورنو  قره‌باغ) متهم می‌کنند. حتی بخش‌هایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد. بر پایه گزارش‌های مقام‌های دولت خودخوانده قره‌باغ،  نیروهای آذربایجان تا چند کیلومتری این شهر که از نظر استراتژیک با اهمیت به شمار می‌آید، پیش آمده‌اند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  هستی بربادرفته در گنجه

  رقیبه قولی‌اوا در ویرانه‌هایی که روزی خانه‌اش بود، ایستاده. خانه او در گنجه، دومین شهر بزرگ آذربایجان قرار دارد که با حمله موشکی به ویرانه تبدیل شده است. او تعریف می‌کند که در هنگام اصابت موشک در آشپزخانه بوده است و با ریزش سنگ‌ها فریاد زنان از خانه بیرون زده است.  گنجه ده‌ها کیلومتر از خط مقدم جنگ دور است. آذربایجان، نیروهای ارمنستان را مسئول این حمله می‌داند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  سوگواری بر مرگ کودک

  مقامات آذربایجان می‌گویند، چندین نفر در حمله به گنجه کشته شده‌اند. آرتور، نوه رقیبه هم یکی از قربانیان است. او ۱۳ سال داشت. در مراسم مذهبی که برای تشعیع او برپا شده، آموزگاران و هم‌کلاسی‌هایش از او خداحافظی می‌کنند. طبق گزارش‌های رسمی، شمار قربانیان غیرنظامی در هر دو سوی جنگ دست‌کم به ۱۳۰ تن می‌رسد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  حضور داوطلبانه در خط مقدم

  بنا بر گزارش‌های رسمی از منطقه قره‌باغ، تقریبا ۱۲۰۰ سرباز از آغاز درگیری‌ها تا کنون کشته شده‌اند. آذربایجان تاکنون اطلاعاتی در مورد تلفات نیروهایش در این جنگ، منتشر نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه چندی پیش از مجموع ۵۰۰۰ کشته در هر دو سوی درگیری سخن گفته بود. با وجود این، مردان جوان داوطلبانه برای خدمت در جبهه راهی می‌شوند. برای نمونه در اینجا در استپاناکرت(خان‌کندی) مرکز قره‌باغ.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  یک درگیری تاریخی

  مناقشه بر سر قره‌باغ کوهستانی سابقه دیرینه دارد. این منطقه که از غرب با ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان هم‌مرز است، تحت کنترل جدایی‌طلبان ارمنی است، از نظر حقوق بین‌الملل اما بخشی از آذربایجان است. این منطقه بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ شاهد جنگ بود و در پی این جنگ‌ها، قره باغ با هفت شهر اطراف آن به کنترل ارامنه درآمد. نقاشی در شهر برده یا بردع، به یاد قربانیان جنگ دیرینه.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مداخله قدرت‌های خارجی

  زندگی روزمره مردم آذربایجان با تبلیغات جنگ تنیده است. پوسترها یک افسر و یک سرباز آذربایجان را نشان می‌دهند که قربانیان جنگ هستند. سمت راست تصویر سرلشکر پولاد هاشیم‌اف است که در حمله ارمنستان به منطقه تووز آذربایجان در ژوئيه ۲۰۲۰ کشته شد. جمهوری آذربایجان از سوی ترکیه حمایت می‌شود؛ حمایتی به شکل ارسال محموله‌های تسلیحاتی و اعلام پشتیبانی همه‌جانبه. روسیه در مقابل حامی دولت ارمنستان است.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مقاومت در برابر فرار، پناه در سنگری به اسم زیرزمین

  مقامات محلی می‌گویند، در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ ده‌ها هزار شهروند در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند. بر پایه تخمین‌ها این مسئله شامل نیمی‌ از جمعیت منطقه یعنی تقریبا ۷۵ هزار تن می‌شود. بخشی از شهروندان هم همچنان مقاومت می‌کنند؛ با پناه گرفتن در زیرزمین یا سنگر. مثل این مرد مسن.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  دو بلا: بمب و کرونا

  زندگی در این سنگرها و پناهگا‌ه‌ها برای بسیاری از ساکنان استپاناکرت (خان‌کندی)، مرکز  قره‌باغ جزیی از زندگی روز‌مره‌ شده است. جا کم است و هوای تازه‌ نیست. مردم اینجا از حمله‌های هوایی خودشان را در امان می‌بینند اما پزشکان هشدار می‌دهند که ویروس کرونا به سرعت در حال شیوع است. آمار دقیقی در دست نیست. اما احتمال داده می‌شود که بیشتر کسانی که هنوز در استپاناکرت مانده‌اند، به این ویروس مبتلا هستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  پناهگاه اضطراری به جای کلاس درس

  در آذربایجان هم شهروندان از ترس جنگ گریخته‌اند. از شهری چون ترتر در خط مقدم. برخی به شهرهای همسایه چون بردع پناه برده‌اند که تقریبا ۲۰ کیلومتر از قره‌باغ فاصله دارد. از مدارس زیادی در این شهر از اواخر ماه سپتامبر و با شعله‌ور شدن دوباره آتش درگیری‌ها به عنوان پناهگاه و اقامتگاه اضطراری استفاده می‌شود که البته چندان هم ایمن نیستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  جنگ نزدیک‌تر می‌شود

  در یک حمله هوایی به شهر بردع، متعلق به جمهوری آذربایجان، که چند روز پیش رخ داد چندین ساختمان ویران شدند و خودروها در آتش سوختند. مقامات آذربایجان گفتند در این حمله که دست کم ۲۱ کشته و ده‌ها بر جای گذاشت، از بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده است. دولت ارمنستان دست داشتن در این حمله را رد می‌کند. الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان گفت ارتش آذربایجان این حمله را در "میدان جنگ" تلافی خواهد کرد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  صلحی در راه نیست

  درگیری‌ها ادامه دارند. آذربایجان خواستار عقب‌نشینی کامل نیروهای ارمنستان از منطقه قره‌باغ شده است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان رسما از متحد خود روسیه، درخواست کمک کرد. اما روسیه اعلام کرد چون جنگ در داخل خاک آذربایجان است، نمی‌تواند کمک کند اما اگر درگیری‌ها به خاک ارمنستان گسترش یابد، "از هیچ کمک لازمی" فروگذار نخواهد کرد.