شجریان موسیقی را از چه کسانی آموخت؟

آفتاب‌‌نیوز :

بنا به گفته برخی از دوستان و هم‌نسلان شجریان، این استاد آواز بیش از آن که نزد اساتید آموزش دیده باشد، ریاضت پژوهش در مکاتب آوازی و کنکاش در هزارتوی موسیقی کهن ایرانی را طی سال‌های متمادی به جان خریده و با طی این طریق خود به درجه استادی رسیده و صاحب سبک شده است. با این همه نگاهی کوتاه به زندگی استادان زنده‌یاد شجریان خالی از لطف نیست. به راستی استادان خسرو آواز ایران چه کسانی بوده‌اند؟

اسماعیل مهرتاش

اسماعیل مهرتاش یکی از اولین استادان محمدرضا شجریان است. اسماعیل مهرتاش در دوران حیاتش شاگردان متعددی را در زمینه‌های مختلف تربیت کرد که محمدرضا شجریان نیز یکی از آن‌هاست. از دیگر شاگردان اسماعیل مهرتاش می‌توان به عبدالوهاب شهیدی، ملوک ضرابی، حمید محجوب، محمد منتشری، شاهرخ شاهید، رضاسقایی، محمدعلی کشاورز، عزت‌الله انتظامی و علی نصیریان اشاره کرد.

محمدرضا شجریان اواسط دهه چهل پس از آشنایی با احمد عبادی که او نیز یکی از هنرمندان ارزنده موسیقی ایرانی بود، در کلاس‌های مهرتاش شرکت می‌کند و پس از آن به انجمن خوشنویسان نزد ابراهیم بوذری می‌رود و در ادامه به سال ۱۳۴۷ خوشنویسی را نزد حسن میرخانی می‌آموزد که این روند تا سال ۱۳۴۹ ادامه پیدا می‌کند و در نهایت شجریان با درجه ممتاز فارغ التحصیل می‌شود.

فرامرز پایور

فرامرز پایور موسیقی‌دان، ردیف‌دان، آهنگساز و نوازنده سنتور که حال چهره ماندگار و یکی از تاثیرگذراترین هنرمندان موسیقی ایرانی به حساب می‌آید، یکی دیگر از استادان شجریان بوده است. محمدرضا شجریان سال ۱۳۵۰ نزد فرامز پایور رفت و نوازندگی سنتور و ردیف‌های آوازی را از او آموخت.

نورعلی‌خان برومند

نورعلی خان برومند یکی از بزرگان موسیقی ایرانی نسل‌های گذشته است. او نوازنده تار، سه‌تار، سنتور، تنبک بوده و در زمینه آواز نیز فعال بوده است. نورعلی خان برومند طی سال‌های فعالیتش شاگردان بسیاری تربیت کرد که محمدرضا شجریان، اکبر گلپایگانی، نصرالله ناصح پور، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، محمدرضا لطفی، شهرام ناظری و جلال ذوالفنون از آن جمله‌اند.

عبدالله دوامی

یکی دیگر از استادان محمدرضا شجریان، عبدالله دوامی است. عبدالله دوامی یکی از موسیقی‌دانان و ردیف‌دانان مطرح ایرانی بوده که در زمان حیاتش شاگردان به نامی را تربیت کرده است. روح الله خالقی، عبدالله دوامی را استاد برگزیده نواهای ضربی و تصنیف دانسته است. به جز محمدرضا شجریان، محمود کریمی، نصرالله ناصح پور، فرامرز پایور، رامبد صدیف، شهرام ناظری و محمدرضا لطفی هنرمندانی هستند که در آموختن ردیف‌های آوازی از محضر عبدالله دوامی بهره برده‌اند. عبدالله دوامی در بیستم دی ماه سال ۱۳۵۹ دار فانی را وداع گفت.

شجریان و استمرار و تلاشی که او را از وجود دیگر اساتید بی‌نیاز کرد

با اینکه محمدرضا شجریان از حضور اسماعیل مهرتاش، فرامرز پایور، نورعلی خان برومند و عبدالله دوامی بهره برده اما به گفته بسیاری از همنسلانش، استمرار و تلاش شخصی و خود خواسته او در یادگیری مکاتب آوازی باعث پیشرفت چشمگیر او بوده است. شجریان در ادامه فعالیت‌هایش پس از شاگردی نزد عبدالله دوامی به سال ۱۳۵۲ به همراه هنرمندانی چون محمدرضا لطفی، داوود گنجه‌ای، ناصر فرهنگ فر، حسین علیزاده وجلال ذوالفنون به عضویت مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت رفت و فعالیت‌های هنری‌اش را ادامه داد.