کتاب «پوشاک زنان در خاور نزدیک و خاورمیانه» ترجمه و منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «پوشاک زنان در خاور نزدیک و خاورمیانه» برای دانشجویان رشته طراحی پارچه و لباس در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «تاریخ پوشاک جهان» به ارزش ۲ واحد ترجمه شده است.

در بخشی از مقدمۀ مترجم این اثر آمده است: پوشاک یکی از بارزترین مؤلفه‌های جهان متمدن و دربردارنده ابعاد اجتماعی، هنری، مذهبی و فرهنگی است. آشنایی با تاریخ لباس و سیر تحول پوشاک می‌تواند منظره‌های جدیدی را پیش روی پژوهشگران بگذارد و مفاهیم تازهای را به طراحان لباس ارائه کند.

در کتاب پوشاک در خاورمیانه و خاور نزدیک با محوریت پوشاک عثمانیان بررسی می‌شود. با توجه به وسعت قلمرو عثمانی، بررسی پوشاک این قلمرو و تأثیر آن بر مناطق مجاور می‌تواند آئینه تحولات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی باشد. به علاوه، به دلیل مجاورت این منطقه با کشور ایران و اختصاص بخشی مجزا برای مطالعه پوشاک ایرانی، این کتاب می‌تواند به یکی از منابع پژوهشگران برای پوشاک ایرانی تبدیل شود و راهگشای تحقیقات آتی باشد.

اهمیت این کتاب در بررسی پوشاک زنان است، زیرا با توجه به نبود نقش و فعالیت اجتماعی برای زنان و همچنین حضور آنان در حرمسراها، که موجب پنهان ساختن آنها از انظار عموم می‌شد، مطالعات درخور توجهی در این زمینه صورت نگرفته است. در این اثر با بررسی نقاشی‌ها، لباس‌های باقی مانده و سفرنامه‌های سیاحان اروپایی از لباس‌های زنان و سیر تحول آنها جمع بندی کلی صورت گرفته است.

تنوع مباحث مختلف هنری در این کتاب و لزوم اشراف بر موضوعاتی چون نساجی، گلدوزی، نقاشی و طراحی دوخت کار ترجمه را اندکی دشوار می‌کرد. با این حال، تکمیل ترجمه این اثر مرهون کتاب‌ها و پژوهش‌های نویسندگان توانمندی است که پیش از این در زمینه پوشاک قلم زده اند که بررسی عناوین و واژگان تخصصی پوشاک را برای مترجم تسهیل کرد.

مؤلف این اثر هم در مقدمه کتاب می‌نویسد: بحث پیشینه پوشاک در این کتاب دوره‌ای مملو از تحولات تاریخی و فرهنگی را در بر می‌گیرد که بیان توصیفات دقیق و ساده را دشوار می‌کند. در این مطالعه اصالت انواع لباس در آسیای مرکزی، پوشاک امپراتوری بیزانس، برای مطالعه تأثیر آن در سبک‌های عثمانی پس از سقوط قسطنطنیه و همچنین تحول پوشاک در خود ترکیه و شهرهای تحت سلطه اروپا و آسیا بررسی می‌شود تا میزان تأثیرپذیری و انطباق با سنتهای همسایگان نزدیکی چون ایران روشن شود. از آنجا که موضوع بحث بسیار گسترده است، در این مطالعه تنها بر پوشاک زنان مسلمان در مراکز شهری تمرکز شده است، زیرا آنها اکثریت جمعیت فرمانروایی آن زمان را تشکیل می‌دادند و فرهنگ پوشاک آنها بر پوشاک اقلیت‌های مسیحی و یهودی تأثیر می‌گذاشت. اگرچه بررسی دقیق نقش زنان در جامعه‌ای غالباً مسلمان، در اینجا ضرورتی ندارد، اما تصور محدودیت یکپارچه و قاطع نقش زنان به دلیل تفکیک آداب اندرونی و بیرونی نابجا و بی مورد است. البته، درحال حاضر، مستندات کافی برای ذکر ادعاهای کلی وجود ندارد. حتی نمی‌توان از میزان تفاوت زندگی مسلمانان با همسایگان مسیحی و یهودیشان اطمینان یافت.

هدف ما در این مطالعه، شرح تحول تاریخی پوشاک زنان، با تمرکز بر الگو و دوخت لباس‌های مجزاست. با بررسی الگو، برش و دوخت لباس‌ها، به همراه تزئیناتشان و با بهره گیری از متون ادبی و مصور آن زمان به منزله منابع ثانویه، می‌توان تغییرات پوشاک را با مستندات نشان داد و تلاش‌های صورت گرفته برای آن تغییرات را مشخص کرد. ارائه این مستندات، به خوبی می‌تواند این افسانه همیشگی را که پوشاک «شرق» اصلاً متأثر از زمان نیست، زیرسؤال ببرد و با کنار هم گذاشتن چند مؤلفه مهم پوشاک برای ایجاد قالب کلی رنگارنگ و مطلوبی، به سادگی آن را رد کند. سرعت تحول پوشاک و خلق اندیشه‌های جدید در خصوص شکل، پارچه و تزئینات کاملاً تدریجی و آرام بود که بیشترشان تا قبل از اختراع چرخ خیاطی در اروپا رخ داد؛ این بدین معناست که پس از اختراع چرخ خیاطی، لباس‌ها با سرعت زیاد و هزینه اندک در کارگاه‌ها دوخته می‌شدند و با تغییر فصل، از دور خارج می‌شدند. از آنجا که در این مطالعه بر تغییرات ظاهری پوشاک تمرکز شده است، ترکیب و تزئین پارچه‌ها فقط در رابطه با استفاده شأن در انواع لباس بررسی می‌شود و به طور مستقیم مطالعه نمی‌شود. در عوض، نمونه‌های پوشاک عمدتاً از مجموع موزه سلطنتی اسکاتلند در ادینبرگ گرفته شده که نمونه‌های زنده‌ای برای عموم نمایش گذاشته شده است.

فهرست مطالب کتاب عبارت است از:

عنوان صفحه

فهرست تصاویر

فهرست الگوها

مقدمۀ مترجم

مقدمه

فصل اول: ورود و استقرار حکومت عثمانی

فصل دوم: میراث عثمانیان: بیزانس / روم شرقی

فصل سوم: میراث عثمانیان: آسیای مرکزی

فصل چهارم: عثمانیان در استانبول

فصل پنجم: عثمانیان در اروپای جنوب شرقی

فصل ششم: عثمانیان در جهان عرب

فصل هفتم: همسایگان دور و نزدیک: ایران و افغانستان

فصل هشتم: نتیجه گیری

پی نوشتها

کتابشناسی گزیده

واژه نامۀ توصیفی

کتاب «پوشاک زنان در خاور نزدیک و خاورمیانه» تألیف جنیفر اسکرس با ترجمه مریم سربندی فراهانی به همت سازمان سمت و همکاری شورای تخصصی تحول و ارتقا علوم انسانی به بهای ۳۰۰ هزار ریال منتشر شد.