زمین لرزه‌ای بزرگ در انتظار ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس

کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری کشور گفت: احتمال وقوع سونامی با در برگیرندگی کشورهای ایران، پاکستان، هند و کشورهای عربی وجود دارد.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از هرمزگان، محمد رضا ابراهیم پور، کارشناس ارشد شبکه شتاب نگاری کشور در خصوص وضعیت لرزه خیزی منطقه مکران گفت: امروزه یکی از مهمترین مخاطراتی که شهر‌ها را تهدید می‌کند، خطر وقوع زلزله است و کاهش آسیب شهر‌ها و روستا‌ها و در نهایت تاب آوردن شهر‌ها در برابر مخاطراتی همچون زلزله لازم و ضروری است.

ابراهیم پور با بیان اینکه کیفیت مصالح ساختمانی و ابنیه و تراکم جمعیت ازجمله معیار‌هایی است که در میزان تاب آوری شهر‌ها لحاظ می‌شود، افزود: از مهمترین الزامات، پرداختن به مسائل کالبدی بافت‌های مسکونی در شهرها، تبیین مفهوم تاب‌آوری و پیرو آن مقاوم‌سازی این بافت‌ها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی زلزله است.

او گفت: در کشور ایران، حدود یک درصد جمعیت جهان زندگی می‌کنند و این در حالی است که حدود ۶ درصد تلفات جانی ناشی از حوادث و بلایای طبیعی جهان متعلق به ایران است. در گزارش شاخص ریسک جهانی زلزله، ایران از نظرِ در معرض بودن بلایای طبیعی در زمره کشور‌های کم‌خطر قرار دارد، اما از بُعد آسیب‌پذیری در بین کشور‌های با شاخص ریسک متوسط قرار دارد.

کارشناس ارشد شبکه شتاب نگاری کشور افزود: گسل مکران در جنوب شرق ایران و جنوب پاکستان با طول تقریبی ۹۰۰ کیلومتر به دو قسمت مکران شرقی (بخش پاکستان با طول تقریبی ۵۰۰ کیلومتر) و مکران غربی (بخش ایران با طول تقریبی ۴۰۰ کیلومتر) تقسیم بندی می‌شود. بخش شرقی مکران برخلاف بخش غربی فعال است و موجب زمین لرزه‌های کوچک و بزرگی در صد سال اخیر شده است. در مقابل، بخش غربی که در زیر بستر دریای عمان و نزدیک به سواحل جنوب شرق ایران واقع است، فاقد فعالیت لرزه‌ای به خصوصی بوده و سال‌های طولانی است که زمین لرزه‌ای بزرگ رخ نداده که این مسئله احتمال قفل شدگی و تجمع انرژی قطعه غربی گسل مکران را برای ایجاد زمین لرزه‌ای بزرگ و مهیب در آینده به شدت افزایش داده است.

احتمال وقوع سونامی با در برگیرندگی کشور‌های ایران، پاکستان، هند و کشور‌های عربی

ابراهیم پور گفت: زمان وقوع این زمین لرزه قابل پیش بینی نیست، اما رخداد چنین زمین لرزه‌ای احتمالا با یک سونامی بزرگ در دریای عمان همراه خواهد بود که نواحی اطراف آن نظیر عمان، پاکستان، هند، کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس و دریای عرب و به ویژه کشور ایران را به شدت تهدید خواهد کرد.

او گفت: خطر سونامی بالقوه در دریای عمان برای سواحل جنوب شرق و جنوب ایران بیشتر از سایر کشور‌ها است و ضرورت دارد که مطالعات دقیق تری در زمینه شناسایی گسل مکران و بررسی خطر در نواحی ساحلی کشورمان به ویژه شهر‌هایی که بر روی این گسل مهم قرار دارند، (بندرچابهار، بندرکنارک، لیردف، بندرجاسک، مناطق سیریک وحوالی شهر بندرعباس) صورت بگیرد و نسبت به بحث ساخت و ساز در این مناطق ساحلی و مقاوم سازی ساختمان‌ها نیز اقدامات لازم انجام شود.

سابقه وقوع زلزله با قدرت ۸.۲ ریشتر در گسل مکران وجود دارد

کارشناس ارشد شبکه شتاب نگاری کشور، گسل مکران را از جمله گسل‌های طویل در ساحل دریای عمان در جنوب شرق ایران نام برد و گفت: گسل مکران تنها گسلی است که، چون در لبه فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته قاره‌ای قرار دارد، زلزله‌هایی با شدت بیشتر از ۸ ریشتر (۷ آذر ۱۳۲۴و قوع زلزله ۸.۲ ریشتری) در آن رخ می‌دهد، ضمن آنکه احتمال وقوع زلزله‌ای با شدت ۹ ریشترنیز در صورتی که کل طول گسل مکران در یک رویداد گسسته شود، (در بدترین سناریوی ممکن) وجود دارد.

ابراهیم پور در خصوص نصب و راه‌اندازی سیستم‌های پاسخ سریع و هشدار سریع زلزله، گفت: این سیستم‌ها توانایی این را دارند که بسته به فاصله موقعیت مکانی زمین لرزه، از چند ثانیه قبل از وقوع زمین لرزه با تعیین موقعیت و بزرگی، هشدار لازم را ارسال کنند. این هشدار‌ها برای قطع بعضی از شریان‌های حیاتی، چون سیستم گاز شهری، آب و برق بسیار موثر و کارآمد هستند و نقش بسیار زیادی در کاهش خسارات و تلفات جانی ناشی از وقوع زمین لرزه‌های بزرگ دارند.

او با اشاره به اینکه درصورت فاصله زیاد چشمه زمین لرزه از شهر‌ها و مناطق مسکونی، زمین‌لرزه‌هایی که در مناطق اقیانوسی و مناطق زلزله خیز روی می‌دهند، امکان اطلاع‌رسانی به مردم از طریق به صدا درآوردن آژیر یا ارسال پیام هشدار روی تلفن‌های همراه نیز میسر است، افزود: در زمین‌لرزه اخیر مکزیکوسیتی که ۳ تیرماه امسال با بزرگی ۷.۷ ریشتر اتفاق افتاد، عملکرد خوب سیستم هشدار سریع زلزله دیده شد که نزدیک به ۲۰ ثانیه قبل از رسیدن امواج مخرب زمین لرزه به شهر، موجب به صدا درآمدن آژیر‌ها شده بود و این موضوع در کنار ساخت‌وساز ایمن، از مهم‌ترین عوامل کاهش تلفات این زمین‌لرزه مهیب و مخرب به‌حساب آمد.

کارشناس ارشد شبکه شتاب نگاری با اشاره به اجرای این طرح در کشور گفت: با تامین مالی راه اندازی این گونه سامانه‌ها در مراکز استان‌ها و سایر نقاط لرزه‌خیز، تاسیسات حساس و یا شهر‌های پر خطر کشور وجود دارد. البته این سیستم به تنهایی نمی‌تواند که میزان تلفات را کاهش دهد. آموزش مردم و میزان آشنایی و آمادگی آن‌ها برای عملکرد صحیح قبل، هنگام و پس از وقوع زمین‌لرزه، نقش حائز اهمیتی در کاهش تلفات و صدمات ناشی از وقوع زلزله‌های بزرگ دارد.

ابراهیم پور با بیان اینکه کشور ایران پس از آمریکا، ژاپن، مکزیک، ایتالیا و ترکیه وارد این حوزه شده است، گفت: چنین سامانه‌هایی جهت توقف قطار‌های مترو، توقف سریع کارکرد شبکه‌های گاز، آب و برق، همچنین متوقف کردن فعالیت نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و سایر تاسیسات حساس، کلیدی و مهم چند ثانیه قبل از رسیند امواج مخرب زمین‌لرزه کارایی بسیار موثری دارند.

او افزود: برای کنترل و پایش لرزه خیزی شهر‌های چابهار و جاسک، ایستگاه شتاب نگاری برخط در این شهر‌ها نصب و راه اندازی شده است.

ابراهیم پور گفت: علاوه بر این هم اکنون ۳۰۰ دستگاه شتاب‌نگار زلزله برخط نیز درنقاط مختلف کشور نصب است که با راه‌اندازی آن‌ها شمار دستگاه‌های شتاب‌نگار زلزله فعال در کشور به بیش از هزار و ۲۲۰ دستگاه خواهد رسید.

او افزود: تاکنون ۴۲ ایستگاه شتاب‌نگار زلزله در استان هرمزگان نصب شده‌است که از این شمار۳ ایستگاه در شهرستان بندرجاسک فعال است.

کارشناس ارشد شبکه شتاب نگاری کشور با بیان اینکه سیستم شبکه برخط شتاب‌نگاری زلزله اکنون در بیشتر استان‌ها راه‌اندازی شده است، گفت: کشور ایران در غرب آسیا دارای بزرگترین شبکه شتاب‌نگاری ثبت زمین لرزه است.

ابراهیم پور افزود:شبکه‌های لرزه‌نگاری و شتاب‌نگاری مهم‌ترین ابزار ثبت و مطالعه زمین‌لرزه‌ها است و بدون یک شبکه متراکم، امکان مطالعه زمین لرزه‌ها فراهم نمی‌شود.

او با اشاره به اینکه استان هرمزگان به سبب وجود گسل‌های فعال از جمله استان‌های لرزه خیز کشور است، گفت: گسل‌های فعال این استان بخشی از پهنه لرزه خیز زاگرس و مکران است که در قرن‌های گذشته فعالیت‌های لرزه‌ای از خود نشان داده‌اند.

منبع: خبرگزاری مهر

انتهای پیام/ب