کرونا، دردی که جدا جدا درمان نمی‌شود

به گزارش روز جمعه خبرنگار سلامت ایرنا، ویروس کرونا را باید دردناک‌ترین داستان قرن نام گذاشت. داستانی که ابعاد پیدا و پنهان زیادی دارد و سراسر جهان را اسیر خود کرده است.

آنچه کووید ۱۹ را از ویروس‌های هم خانواده خود جدا می‌کند، قدرت سرایت پذیری آن است. ویروسی که تقریبا همه فعالیت‌های اقتصادی و مناسبات سیاسی و اجتماعی را تغییر داده و جمع‌های خانوادگی را هر روز محدودتر می‌کند زیرا این ویروس از جمع خوشش می‌آید و همه توان خود را به کار می‌گیرد که انسان را از پا بیندازد.

کشورهای مختلف در همه ماه‌های گذشته، روش‌های گوناگونی را برای مقابله با این ویروس به کار بسته‌اند و برخی تا حدی موفق بوده و برخی کج دار و مریز ادامه داده‌اند تا بلکه روند دسترسی به واکسن موثر سرعت پیدا کند. کشورهایی که برخی منابع مالی مناسبی در اختیار داشتند و برخی با منابع مالی محدود و مشکلات اقتصادی فراوان، به جنگ ویروس کرونا رفته‌اند.

کره جنوبی یکی از کشورهایی است که در مسیر مقابله با کرونا به نسبت موفق‌تر عمل کرده و راز موفقیت این کشور، چیزی جز همبستگی و انجام فعالیت‌های هماهنگ و موثر نبوده است. اقداماتی مانند تست‌های گسترده، رهگیری موارد مثبت کرونا و افراد در تماس با مبتلایان، فاصله گذاری فیزیکی و استمرار آن و قرنطینه کردن از جمله مهم‌ترین اقداماتی بوده که این کشور برای کنترل کووید ۱۹ انجام داده است.

تست گسترده و قرنطینه مبتلایان

قباد مرادی دانشیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کردستان در مقاله‌ای در زمینه تجربه کره جنوبی برای مقابله با کووید ۱۹ نوشته است: برای جست‌وجوی علت‌های موفقیت اولیه کنترل اپیدمی در کره جنوبی می‌توان به سه مداخله مهم در پاسخ به اپیدمی اشاره کرد. تشخیص به موقع موارد و خوشه‌ها، مهار اپیدمی در اولین موردها و خوشه‌ها و درمان به هنگام بیماران، مواردی بوده که نقش اساسی در کنترل این بیماری داشته است.

آن‌چه توانسته کره جنوبی را تا حد زیادی در مدیریت کرونا موفق کند، مجموعه عوامل است. بر اساس تجربه همه ماه‌های اخیر در بسیاری از کشورها، فقط انجام تست‌های گسترده نمی‌تواند راهکار موثری باشد؛ هرچند این اقدام لازم است، اما کافی نیست. شناسایی به موقع مبتلایان با تست‌های گسترده حاصل می‌شود، اما نکته مهم این است که افراد شناسایی شده باید بلافاصله قرنطینه شده و ارتباط آنها محدود و قطع شود. همچنین باید افراد در تماس نزدیک با این بیماران به سرعت شناسایی شوند و گام به گام این مسیر به عقب برگردد تا شناسایی تمام افراد در تماس با فرد مبتلا انجام شود. اقدامی که دو پیش‌نیاز اساسی دارد؛ اول ارزان و در دسترس بودن تست کرونا و دوم اجبار به قرنطینه کردن مبتلایان و قطع تماس با جامعه.

مرادی در مقاله خود درباره کره جنوبی ادامه می‌دهد: تست‌های فراوان با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در کنار بخش‌های دولتی موجب افزایش ظرفیت و دسترسی امکان یافتن سریع موارد بیماری را میسر کرده است. وجود مراکز انجام تست فراوان در این کشور باعث افزایش تعداد تست‌های روزانه شده است. کره جنوبی موارد مثبت را خیلی زود تشخیص داده، آنها را قرنطینه کرده و سعی کرده که در زمان قرنطینه از آنها حمایت کند. همچنین همه موارد تماس با افراد مثبت را با روش‌های دیجیتالی با جدیت و قاطعیت ردگیری و پیگیری کرده است. برای پیگیری موارد قرنطینه و تماس از بسیاری از دیتابیس‌ها مانند تلفن، کارت بانکی و موارد دیگر استفاده کرده است.

حمایت کامل جامعه با برنامه‌های مقابله با کرونا

دانشیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کردستان در این مقاله نوشته است: نقطه قوت جدی این موفقیت در این نکته نهفته است که از همان ابتدا، تصمیم گیری در این کشور با همکاری دولت و جامعه علمی انجام می‌شد و حمایت کامل جامعه را نیز به همراه داشته است.

همین چند مورد نشان می‌دهد که فقط یک اقدام نمی‌تواند برای مقابله با ویروس کرونا موثر واقع شود. اگر تست‌های گسترده انجام می‌شود، باید قرنطینه هم اجرا شود. اگر تست گسترده و قرنطینه انجام می‌شود، باید هماهنگی و همکاری دولت و جامعه علمی وجود داشته باشد. اگر همه این‌ها انجام شود، اساسی‌ترین رکن، حمایت کامل جامعه از برنامه‌های مقابله با کرونا و همراهی و همکاری است.

این در شرایطی است که بدانیم کره جنوبی یکی از اولین کشورهایی بود که شیوع کووید ۱۹ را تجربه کرد و اولین مورد بیماری از ووهان چین در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۰ وارد این کشور شد.

ساختن کیت تشخیصی کرونا

بر اساس آن‌چه مرادی در مقاله خود نوشته، یک هفته پس از تشخیص اولین مورد کووید ۱۹، وزارت بهداشت کره جنوبی، شرکت‌های خصوصی را به سمت تولید تست تشخیصی کرونا ترغیب کرد. در عرض دو هفته بعد از شناسایی اولین مورد، ظرفیت تولید روزانه کیت در این کشور به هزاران کیت آزمایشی در روز رسید. این تعداد در ماه مارس به ۱۰۰ هزار کیت در روز رسید. تا ۲۴ آپریل، ۱۱۸ موسسه و مرکز برای انجام آزمایش‌های تشخیصی وجود داشتند و در مجموع این موسسه‌ها توان انجام روزانه ۱۵ هزار و حداکثر ۲۰ هزار تست را داشتند.

حرکت به سمت غربالگری

مرادی در این مقاله نوشته است: پس از گسترش ظرفیت انجام آزمایش کرونا، تمرکز به غربالگری منتقل شد. به عنوان مثال، برای جلوگیری از ورود افراد آلوده به بیمارستان‌ها، کلینیک‌های غربالگری کووید ۱۹ خارج از ورودی‌های بیمارستان‌ها راه اندازی شد. از افرادی که غربالگری می‌شدند و مورد آزمایش قرار می‌گرفتند و معیار بستری نداشتند، خواسته می‌شد که به خانه بروند و خود را قرنطینه کنند و منتظر نتیجه باشند. در طول موج افزایشی اولیه در کره جنوبی، مقامات بهداشتی این کشور، ۶۰۰ مرکز غربالگری را با استفاده از رویکردهای نوآورانه برای افزایش ظرفیت تست و غربالگری ایجاد کردند. همچنین شرایطی ایجاد شد که کارکنان مراقبت‌های بهداشتی بدون تماس مستقیم با افراد، افراد را ارزیابی و آزمایش کنند.

بر این اساس می‌توان گفت که علاوه بر تست‌های گسترده و قرنطینه کردن افراد مبتلا، غربالگری هم یکی دیگر از ویژگی‌هایی بوده که توانسته کره جنوبی را در زمینه مقابله با ویروس کرونا موفق کند.

توجه جدی به جداسازی و قرنطینه

جداسازی و قرنطینه در کره جنوبی بسیار جدی گرفته شد. این اقدام به دو دلیل عمده اتفاق افتاد؛ اول مراقبت از بیماران کووید ۱۹ برای جلوگیری از انتقال ویروس به خانه‌ها و دوم رفع مشکل اشغال تخت‌های بیمارستانی و کمبود تخت و همچنین کاهش انتقال ویروس در بیمارستان‌ها.

مرادی در مقاله خود در این زمینه نوشته است: کارکنان سیستم‌های بهداشتی و درمانی به طور منظم وضعیت بیمارانی که اندیکاسیون و معیار بستری ندارند را پایش می‌کردند.

در اولین موردها و خوشه‌ها که در یکی از شهرهای کره جنوبی شناسایی شده بود، ۱۵ مرکز درمانی جامعه محور و موسسه خصوصی محور در شرکت‌های بزرگ ایجاد شد. در این مراکز در فاصله بین ۳ تا ۲۶ مارس، تعداد ۳ هزار و ۳۳ بیمار مبتلا به کرونا پذیرش شده بودند. متخصصان و کارکنان بهداشتی این مراکز را تحت نظر داشتند و بیماران نیز علائم خود را به طور منظم از طریق نرم افزار در تلفن همراه گزارش می‌کردند. فقط ۸۱ نفر از این تعداد نیاز به بستری در بیمارستان پیدا کردند.

دانشیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کردستان در این مقاله نوشته است: کارکنان مراکز بهداشت عمومی محلی از نزدیک افرادی که خود قرنطینه شده‌اند را زیر نظر گرفته‌اند. این افراد معمولا یا با یک مورد تایید شده در تماس بوده‌اند، یا در سطح بین المللی مسافرت داشته‌اند یا احتمال آلوده بودن آنها وجود دارد. یک کارمند بهداشت عمومی دو بار در روز با آنها تماس می‌گیرد و وضعیت آنها را کنترل می‌کند و غذا و لوازم بهداشتی را در صورتی که از سوی خانواده یا دوستان امکان تهیه وجود نداشته باشد، برای این افراد فراهم و تحویل می‌دهد.

هرگز جدا جدا درمان نمی‌شود

هرچند الگوی کره جنوبی برای شرایطی مناسب است که اپیدمی تا این حد گسترش پیدا نکرده، اما استفاده از این الگو در شرایط حاضر نیز می‌تواند با کارکردهای هماهنگ دستگاه‌های مختلف اجرایی شود. تمرکز بر یک یا چند مورد به صورت مجزا نمی‌تواند اپیدمی کووید ۱۹ را مدیریت کند. آن هم در شرایطی که روزانه بیش از ۴۵۰ نفر در کشور بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست می‌دهند.

محدودیت‌های کرونایی هرچند باید بسیار زودتر از این اجرایی می‌شد، اما در شرایط حاضر نیز می‌تواند بار ابتلا و بستری را تا حد زیادی کاهش بدهد؛ البته به این شرط که محدودیت‌ها و دورکاری‌ها در فاصله زمانی که نمودارها سیر نزولی پیدا کردند، سست نشوند. اتفاقی که در ماه‌های گذشته رخ داد و پس از اعمال برخی محدودیت‌ها و دورکاری کارکنان، سیر نزولی بیماری در کشور تا حدی حاصل شد و بلافاصله با رفع محدودیت‌ها و برگشتن کارکنان به محل‌های کار خود، نمودار کرونا مسیر صعود را در پیش گرفت و ستاد ملی مقابله با کرونا را مجبور به اعمال محدودیت‌های شدیدتر از اول آذر کرد.

در مجموع می‌توان گفت که رویکرد جدید مبنی بر افزایش تست‌های روزانه با استفاده از تست‌های تشخیص سریع کرونا، جلوگیری از تردد و سفر افراد با تست مثبت کرونا، به حداقل رساندن کارکنان اداره‌ها، ممنوع شدن تردد از ساعت ۲۱ برای کاهش برگزاری دورهمی‌های خانوادگی، ممنوع شدن سفر از استان‌های قرمز کرونایی و بسیاری از اقدامات اخیر، در راستای مبارزه با این بیماری موثر خواهد بود. البته این موثر بودن، نیازمند همکاری و همراهی جامعه و مدیران جزء است.

ویروس کرونا ثابت کرده که اختلاف و دعواهای سیاسی را بر نمی‌تابد. در واقع چیزی جز همبستگی و همکاری نمی‌تواند یک جامعه را در برابر یک درد مشترک با عنوان کووید ۱۹ موفق کند. دردی که هرگز جدا جدا درمان نخواهد شد و باید با رعایت فاصله گذاری فیزیکی، برای به زانو در آوردن این ویروس و به حداقل رساندن تعداد بیماران، دست به دست هم داد.

گزارش از امیر پروسنان