بررسی القاب حضرت معصومه سلام الله علیها

به گزارش جام جم آنلاین؛ 

چرا معصومه؟

بانویی که از آفتاب بصیرت و معرفت برخوردار است، دیدی ژرف نگر دارد و از نگاهی عمیق برخوردار است. ، به خوبی نورانیت اطاعت خداوند را در می یابد و از ظلمت عصیان و نافرمانی خبر می دهد. از سر اراده و اختیار شوق آمیز ، لب به سپاس خدای سبحان می گشاید و سر به سجده عبودیت او می نهد. دیباچه اخلاق و گفتار او ، رضایت الهی است  و در گلزار اندیشه او ، طوفان بلا و مصیبت ، خود رحمتی از خداوند متعال است، تا بدین وسیله آد می رشدی افزون و تکاملی والا کسب نماید.

سرسلسله تبار پاکان و صالحان « چهارده معصوم » اند، که هنگام عهد الهی ، تعهدی شایسته کردند و بند بندگی را پذیرا شدند و تا پایان بر این عهد استوار ماندند. نهان خانه وجود اینان آکنده از شور و عشق است و ایم حیاتشان را هاله ای از نور عبودیت فراگرفته است.(برگرفته از دعای ندبه:فشرطت علیهم الزهد....)

انبیاء ، صدیقان، شهیدان، صالحان و دیگر گوهران درخشنده خلقت ، ره پویان آنانند و هر کدام مقامی از عصمت و درجه ای از پرهیزکاری را از آن خود کرده اند. اینان بر فراز قله نقوا و پاک دامنی، نگاهبان حریم حق بوده، از حرم دل پاسبانی می کنند و گاه بدان مقام از اطاعت می رسند که همرنگ معصوم شده در گفتار و نوشتار ، « معصوم »  لقب می گیرند، و بیرق افتخار و سربلندی خویش را بر بام جهان می نشانند . با  رشد و پیشرفت روز افزون خود، بر تارک آفرینش چنین می نویسند: « رسیدن به مقام والای انسانی، پاک بودن، با تقوا زیستن و رسیدن به مرزهای عصمت افسانه نیست». (حضرت آیت الله خامنه ای ـ حفظه الله ـ ) 

... حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ، دختر حضرت موسی بن جعفرـ علیهم السلام ـ نیز از تبار این پاکان بود؛ بانویی که با سربلندی و افتخار ، پلکان ملکوت را طی کرد، به رتبه ای بس بالا دست یافت و سرانجام به لقب « معصومه» مفتخر شد. گلواژه ای که از دو لب مبارک امام و خلیفه خدا بر وجود مقدس حضرت علی بن موسی الرضا ـ علیه آلاف تحیه و ثناء ـ تراوید و دفتری از معرفت و بصیرت گشود، سخنی بس شگرف بود. امام که از هر گونه تعارف و اغراق به دور است و از سرِ احساس سخن نمی گوید ، مقام آن بانوی بزرگ را چنین ترسیم می فرماید:« مَن زارَ المَعصومه بِقُم کَمَن زارَنی: هر کس (حضرت) معصومه را در قم زیارت کند بسان کسی است که مرا زیارت کرده است.» ( ریاحین الشریعه ، ج5،ص35)

بلندای آسمان شخصیت دخت موسی بن جعفر ـ علیهم السلام ـ و همسانی مقام آن بانو با حجت خداوند بر زمین، حضرت رضا ـ علیه السلام ـ ، فصلی نوین از عظمت اوست که برای کمتر کسی میسر خواهد بود.(یاس یاسین ، ص28) 

چرا محدثه؟ 

در فرهنگ اسلامی محدثان راستین همواره از حرمت و منزلت ویژه ای برخوردار بوده اند ؛ محدثان و راویان در حفظ و حراست از گنجینه های معارف و ارزش های دینی و ذخایر گرانمایه مکتب تشیع و رشد و تعالی فرهنگ غنی اسلامی نقش اول را داشته اند و حامل ودایع و امانت های گرانقدر الهی  و رازدار اسرار آل رسول بوده اند.

یکی از والاترین عناوینی که نشان دهنده بلندی مرتبه علم و آشنایی حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ با معارف بلند اسلام و مکتب حیاتبخش تشیع است؛ « محدثه » بودن آن حضرت می باشد که بزرگان علم حدیث روایات رسیده از آن حضرت را در کتابهای خود نقل نموده اند، روایاتی که به خاطر داشتن مضمونی ولایی ، خود ، شاهد صدقی بر ولایت محوری بودن آن محدثه آل طه و عالمه آل محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می باشند.(فروغی از کوثر، ص 30) 

احادیث پربهایی از حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ نقل شده است به همین دلیل « محدثه » یکی از القاب ایشان گردید، به برخی  از آن روایات اشاره می گردد:« حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ دختر رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از پدر بزرگوارشان چنین نقل نمودند که: هنگامی که مرا به آسمان ـ معراج ـ بردند ، داخل بهشت شدم و کاخی از دّر سپید دیدم که درون آن خالی بود. آن قصر دری زینت شده از دُرّ و یاقوت داشت و بر آن پرده ای آویزان بود. سرم را بلند کردم ، نوشته ای بر آن دیدم ، اینگونه:« لا اِلهَ اِلاَ الله، مُحمّد، رسولُ الله، علیّ ولیُّ القوم: هیچ خدایی جز پروردگار نیست، محمد فرستاده خداست ، علی صاحب اختیار و سرپرست قوم ـ مردم ـ است. »

بر پرده نیز نوشته شده بود:« بخٍ بخٍ مَن مثلُ شیعه علیٍّ؟ : به به ، چه کسی همچون شیعه علی ـ علیه السام ـ است؟» 

وارد کاخ شدم قصری از عقیق سرخ دیدم ، که میان آن خالی بود، این قصر« شیره » دری زیبا از زبرجد سبز داشت که بر آن پرده ای آویخته بود. هنگامی که سر بلند کردم، این نوشته را بر در دیدم: « محّد رسول الله، علی وصی المصطفی : محمد، رسول و فرستاده خداست، علی ، جانشین مصطفی است. » 

بر پرده چنین نوشته شده بود:« بَشّرِ شیعَهَ عَلیٍ بِطیبِ المُولِد: شیعیان علی را به حلال زادگی بشارت بده.» 

داخل شدم ، قصر دیگری از زمرد  سبز را در مقابل خود دیدم ـ که درون آن نیز تهی بود ـ کاخی که هرگز زیباتر از آن را ندیده بودم، دری از یاقوت قرمز داشت که با لؤلؤ زینت شده بود . بر آن در پرده ای قرار داشت، چون سر بلند کردم ، این نوشته را بر پرده دیدم :« شیعهُ علی هُمُ الفائِزون: شیعیان علی رستگارانند. » گفتم دوست من جبرئیل ، این قصر کیست؟ گفت: محمد ـ این کاخ ـ ازآنِ پسر عمو و جانشین تو علی بن ابیطالب است. همه مردم روز قیامت عریان محشور می شوند، مگر شیعیان علی، در آن روز همه مردم با نام مادرانشان  خوانده می شوند، مگر شیعیان علی بن ابیطالب که به نام پدرانشان خطاب می شوند. گفتم: دوست من جبرئیل چرا چنین خواهد بود؟ گفت: لِأنَّهم اَحَبّوُا عَلیّاً فَطاب مولِدَهُم : زیرا آنان علی را دوست داشتند ، از این رو حلاوت  ولایت  و طهارت ولادت نصیبشان شده است .(مسلسلات ، ص 108) 

همچنین در حدیثی دیگر حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ از فاطمه دختر امام صادق ـ علیه السلام ـ و او از فاطمه دختر امام باقر ـ علیه السلام ـ و او از فاطمه دختر امام سجاد ـ علیه السلام ـ و او از فاطمه دختر امام حسین ـ علیه السلام ـ و او از زینب دختر امیرالمومنین امام علی ـ علیه السلام ـ و او از حضرت فاطمه الزهراء ـ سلام الله علیها ـ نقل میکند که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: اَلا مَن ماتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهیداً: بدانید که هر کس بامحبت آۀ محمد بمیرد ، شهید مرده است .» ( آثار الحجه ، ص 9)

همچنین ، زمانی که حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ در ساوه بیمار شدند به همراهانشان فرمودند:« مرا به قم ببرید زیرا از پدرم شنیدم که فرمود : قم مرکز شیعیان ما می باشد .» ( ودیعه آل محمد ، ص 12)

گزارشی کوتاه از رحلت جانگداز حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ:

در رابطه با علت بیماری نابهنگام حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ و مرگ زودرس آن بزرگوار گفته شده است که زنی در شهر ساوه ایشان را مسموم نمود(وسیله المعصومیه ، ص 68)، که این مطلب با توجه به درگیری دشمنان اهل البیت ـ علیهم السلام ـ با همراهان حضرت و شهادت عده ای از آنها در ساوه و جوّ نامساعد آن شهر و حرکت نابهنگام آن بزرگوار در حال بیماری به سوی شهر قم ، مطلبی قابل قبول می تواند باشد.

بعد از وفات حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ ، ایشان را غسل داده و کفن نمودند، سپس به سوی قبرستان « بابلان » تشییع کردند ، ولی به هنگام دفن آن بزرگوار « به خاطر نبودن محرم» « آل سعد» دچار مشکل شدند و سرانجام تصمیم گرفتند که پیرمردی به نام «قادر» این کار را انجام بدهد. ولی قادر و حتی بزرگان و صلحاء شیعه قم هم، لایق نبودند عهده دار این امرمهم شوند، چرا که معصومه اخل بیت را باید امام معصوم به خاک سپارد.

مردم منتظر آمدن آنیرمرد صالح (قادر) بودند، که ناگهان دو سواره را دیدند که از سوی ریگزار به سوی آنان می آیند ، وقتی نزدیک پیکر مطهر رسیدند، پیاده شده و بر پیکر نماز خواندند و جسم پاک حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ را در داخل سردابی « که از قبل آماده شده بود» دفن کردند، بدون اینکه با کسی تکلمی نمایند، سوار شده و رفتند ، و کسی هم آنان را  نشناخت.( تاریخ قدیم قم، ص 214)

پس از به پایان رسیدن مراسم دفن، موسی بن خزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر مزار شریف آن بزرگوار برافراشت و این سایبان برقرار بود تا زمانی که حضرت زینب دختر امام جواد ـ علیهم السلام ـ وارد قم شده و قبّه ای آجری بر آن مرقد مطهر بنا نمود.( سفینه البحار، ج2،ص376)

 

نتیجه:

حضور مرقد و بارگاه مطهر و نورانی حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ در ایران ، موجب توجه بیش از پیش زنان و دختران ایرانی به اسلام و علم آموزی گردیده است. شخصیت الگوآفرین این بانو تاثیر والایی بر تمام اقشار جامعه خصوصا مراجع عالیقدر ، علما و فضلا و .. داشته است و منشأ برکات بسیاری گردیده است.

نگارنده:ز.فیاضی