قطعات گمشده صنعت خودروی ایران همین‌جا است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- بهنام عبداللهی: خودرو، هر روز در زندگی ما ایرانی‌ها حضور دارد؛ حتی اگر یک روز سوارش نشویم؛ حتماً درباره بالا رفتن یا پایین آمدن قیمتش صحبت کرده‌ایم.

اگرچه گرانی‌های اخیر تقریباً بر روی قیمت تمام کالاها اثرگذار بوده است، اما این تأثیر در بازار خودرو بیش‌تر بود یا دست‌کم بیش‌تر به چشم می‌آمد. افراد بسیاری سال‌ها برای خرید خودرو موردعلاقه‌شان پس‌انداز کرده بودند و درست وقتی پس‌اندازشان با قیمت خودرو موردعلاقه برابری می‌کرد، قیمت‌ها تخت گاز بالا رفت.

«چرا خودروهایی که در داخل تولید می‌شود، باید به این اندازه با افزایش قیمت مواجه شود؟» این سوال همان افرادی است که حالا خیال خرید خودرو موردعلاقه‌شان، حتی در خواب هم از کوچه‌شان رد نمی‌شود.

قیمت خودرو قطعه قطعه گران می‌شود

خودرو از قطعات کوچکی تشکیل‌شده که به‌وسیله دانش بشری به هم متصل می‌شود. برای پیدا کردن قیمت خودرو هم باید دقیقاً به همین شکل موضوع را ساده‌تر کرد؛ ساده و کوچک به‌اندازه قطعاتش.

خودروسازان و البته مسئولان حوزه صنعت خودرو، مدت‌هاست که یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش بی‌رویه و سرسام‌آور قیمت خودرو را افزایش قیمت نهایی قطعات خودرو عنوان می‌کنند.

رضا شیوا، رئیس شورای رقابت خودرو گفته بود که تورم باعث افزایش قیمت قطعات خودرو می‌شود و طبیعی است که این روند باعث افزایش قیمت پایانی خودرو هم می‌شود.

«زمانی که قیمت فولاد، آلومینیوم، پلی‌استر و … افزایش پیدا می‌کند، باید شاهد افزایش قیمت نهایی کالا باشیم، در کالاهای دیگر هم این اتفاق رخ می‌دهد.» این را هم رئیس شورای رقابت خودرو در شهریورماه امسال گفته بود.

تحقق رؤیای تولید خودروهای کاملاً بومی

در واقع نامه شرکت طراحی، مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو به انجمن قطعه‌سازان در تیرماه امسال، نمونه‌ای از تأثیر افزایش قیمت قطعات در قیمت نهایی خودرو است.

در متن این نامه آمده بود که «با توجه به تغییرات نرخ ارز، نهادهای تولید و سرفصل هزینه‌ای در سال ۱۳۹۹ وفق قرارداد فی‌مابین و لزوم حمایت از زنجیره محترم تأمین جهت حفظ جریان تولید و تحقق شعار “جهش تولید” با موافقت محترم مدیریت ارشد ایران‌خودرو و شرکت ساپکو فرآیند به‌روزآوری قیمت تأمینی در دستور کار قرارگرفته و دعوت‌نامه سری اول سازندگان ارسال گردیده است. لذا با توجه به‌ضرورت به‌روزآوری قیمت قراردادها جهت تداوم تولید پایدار، شفافیت مالی و تدقیق بهای تمام‌شده محصولات انتظار می‌رود که انجمن محترم قطعه سازان همچون گذشته ما را در این امر مهم یاری فرمایند.»

همه این‌ها در حالی است که در کشور ما کارخانه‌های و واحدهای توانمندی در حوزه قطعه‌سازی وجود دارد که شاید با اندکی توجه به این حوزه، از طرفی بتوان جلوی واردات قطعات خودرو با ارز چندین هزارتومانی را گرفت و از طرفی به رؤیای تولید خودروی کاملاً بومی تحقق بخشید.

پیشینه ۵۰ ساله صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی

با کنار هم قرار دادن اسامی قطعه سازان معتبر می‌توان از آذربایجان شرقی به‌عنوان یکی از قطب‌های توانمند حوزه قطعه‌سازی خودرو یاد کرد.

نیم‌قرن پیش‌ازاین، این شرکت‌ها نه‌تنها در ایران، بلکه در بازار خودروی جهان حرفی برای گفتن داشتند و با شرکت‌های خودروسازی در کشورهایی همچون آلمان و سوئد همکاری می‌کردند.

وقتی پای حرف قطعه سازان آذربایجان شرقی می‌نشینیم، آن‌ها در حالت کلی از دو عامل سخن می‌گویند که موجب رکود و کمرنگ شدن نقششان در صنعت خودرو ایران شده است.

اولین عامل عدم‌حمایت دولت از قطعه سازان است. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر و باوجود مشکلات اقتصادی فراوان، حمایت از قطعه سازان در اولویت دولت قرار نگرفته و فعالان این حوزه اغلب با سرمایه و دارایی خود سر پا ایستاده‌اند.

چرا فعالیت واحدهای قطعه سازی آذربایجان شرقی کمرنگ شده است؟

افتتاح کارخانه‌های ایران خودرو و سایپا در نقاطی از کشور که از نظر قطعه سازی پشتیبانی ندارد، عامل دیگری است که حالا باعث شده قطعه سازان آذربایجان شرقی روز به روز ضعیف‌تر شده و نقش محوری خود در صنعت خودروسازی را از دست بدهند.

رضا عین الله زاده، معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی معتقد است فرسودگی ماشین آلات و تکنولوژی، کمبود نقدینگی، عدم پرداخت مطالبات توسط خودروسازهای بزرگ مثل سایپا و ایران خودرو مهم‌ترین مشکلات قطعه سازان آذربایجان شرقی است با این حال به گفته موسی نیرومند، مدیرعامل شهرک‌های صنعتی آذربایجان شرقی، بیش از ۷۰ درصد شرکت‌های قطعه سازی کشور در آذربایجان شرقی استقرار دارد. این یعنی تقویت قطعه سازان این استان می‌تواند تحولی در صنعت خودروسازی کشور به وجود بیاورد.

رضا عین الله زاده، معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی معتقد است، فرسودگی ماشین آلات و تکنولوژی، کمبود نقدینگی، عدم پرداخت مطالبات توسط خودروسازهای بزرگ مثل سایپا و ایران خودرو مهم‌ترین مشکلات قطعه سازان آذربایجان شرقی است.

او در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: حدود ۶۰۰ واحد صنفی فعال در زمینه تولید قطعات خودرو در استان مشغول فعالیت هستند.

عین الله زاده یادآور شد: قطعات تولید شده توسط قطعه سازان، در خود استان مصرف نمی‌شود.

عدم مصرف قطعات تولید شده در داخل استان از نظر معاون امور صنایع سازمان صمت آذربایجان شرقی دو علت عمده دارد؛ یا تیراژ تولید خودرو در داخل استان پایین است و یا به شرکت‌هایی که خریدار مرکزی است، وابسته‌اند.

کمتر از نصف توان تولیدی قطعات خودروی کشور در آذربایجان شرقی تولید می‌شود

عین الله زاده اعلام می‌کند که ۷۰ درصد قطعات موردنیاز خودرو در کشور در آذربایجان شرقی قابل تولید است اما امروز از نظر وزنی تنها حدود ۳۰ درصد قطعات مورد نیاز خودروی کشور در این استان تولید می‌شود.

وقتی سخن از قطعه سازان آذربایجان شرقی به میان می‌آید، نمی‌توان سخن را در کارخانه‌ها و دستگاه‌ها خلاصه کرد. یکی از اصلی ترین سرمایه‌های این استان، نیروی متخصص در حوزه قطعه سازی است که دانشی پنجاه ساله دارد.

هزاران نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم با صنعت قطعه سازی در آذربایجان شرقی رابطه دارند و تقویت این صنعت نه تنها برای اقتصاد کشور ۲۵۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی به همراه دارد، بلکه موجب تقویت انگیزه نیروی انسانی فعال در واحدهای تولیدی و ارتقای میزان بهره وری و خلاقیت هم می‌شود.

علی جهانگیری، معاون امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی در این باره می‌گوید: در شرایطی که کشورمان با مشکلات ارزی مواجه است، فعالان قطعه سازی آذربایجان شرقی از طرفی مانع خروج ارز از کشور شده و از طرفی دیگر از بیکاری جوانان مستعد جلوگیری کرده‌اند.

او ادامه می‌دهد: اخیراً تفاهم نامه‌ای بین قطعه سازان و شرکت‌های خودروسازی امضا شده است و امیدواریم نتیجه این اقدام مشترک، تولید خودروهای باکیفیت سنگین و کشنده‌های قدرتمند با برند آذربایجان شرقی باشد.

حالا تقریباً همه چیز برای بازگشت قطعه سازان استان به گذشته درخشان خود آماده است. هنوز هم می‌توان با تکیه بر قطعه سازانی که در کشور و استان خودمان با مشکلات اقتصادی می‌جنگند، آینده‌ای بهتر برای خودروسازی ایران متصور شد.

آینده‌ای که قطعات تولیدشده به دست جوان ایرانی، توسط جوان ایرانی دیگری که در کارخانه خودروسازی فعالیت می‌کند به کار گرفته شود تا جوان ایرانی دیگری بتواند با افتخار و با قیمتی معقول خودروی ساخت داخل سوار شود. این آرزویی دور نیست اما آیا اراده‌ای برای تحقق این آرزو هست؟