بیانیه دیپلمات‌های اروپا: نقشه راه احیاء برجام در گذار از ترامپ

به‌دنبال ترور محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع ایران، دیپلمات‌های کهنه‌کار اروپایی در بیانیه‌ای اعلام کردند با توجه به خطر افزایش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا باید به سرعت نقشه‌راهی را برای بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود و بازگشت ایالات متحده به پیمان هسته‌ای برجام، مشخص کنند.

• پس از خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، جمهوری اسلامی ایران هم در چندین گام تعهدات خود را به این پیمان کاهش داد. دیپلمات‌های اروپایی هشدار داده‌اند ممکن است امید به بازگشت کامل تهران و واشنگتن به برجام جای خود را به تنش بدهد.

جمعی از دیپلمات‌های کهنه‌کار اروپایی سه‌شنبه اول دسامبر/۱۱ آذر در بیانیه‌ای خواهان تعیین نقشه راه برای احیاء برجام در دولت بعدی ایالات متحده آمریکا، بازگشت این کشور به برجام و عقب‌گرد جمهوری اسلامی از گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای خود شدند.

این بیانیه توسط خاویر سولانا، دبیرکل پیشین ناتو، الیستر بورت، وزیر سابق خاورمیانه ایالات متحده، کارل بیلدت، نخست وزیر سابق سوئد، ولفگانگ ایشنیگر، سفیر سابق آلمان در واشنگتن، ژان داوید لویت، سفیر سابق فرانسه در ایالات متحده و آندرزی اولخووسکی، وزیر خارجه سابق لهستان امضا شده است.

آن‌ها هشدار دادند در صورتی که سه کشور موسوم به E3 بیانیه مشترکی را برای خروج ایران و ایالات متحده از بن‌بست فعلی منتشر نکندد، این خطر جدی وجود دارد که جو بایدن، رئیس جمهوری بعدی ایالات متحده پس از روی کار آمدن تنها شاهد افزایش تنش با جمهوری اسلامی باشد.

به نوشته روزنامه گاردین این بیانیه تاکید می‌کند به‌رغم اینکه در اروپا احساس می‌شود روابط ایران و آمریکا با توجه به وعده کمپین جو بایدن نزدیک‌تر خواهد شد، این مسئله توسط کسانی که مصمم‌ به ممانعت از بازگشت ایران و آمریکا به پای میز مذاکره‌اند، به خطر افتاده است و به جای آن ممکن است دوطرف وارد دوری از تنش‌های خطرناک شوند.

بیم از بالاگرفتن تنش‌ها میان تهران و واشنگتن پس از ترور محسن فخری‌زاده افزایش پیدا کرده است.

استفاده از کمیسیون مشترک برجام برای احیاء نقش واسطه‌گری اروپا

دوشنبه، ۳۰ نوامبر/۱۰ آذر اعلام شد که کشورهای باقی‌مانده در برجام یعنی فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه، چین و ایران برای تبادل نظر درباره چگونگی حفظ این توافق‌نامه، ۱۶ دسامبر در وین نشستی را در سطح کمیسیون مشترک برگزار خواهند کرد.

دیپلمات‌های اروپایی اظهار امیدواری کرده‌اند در این نشست نقشه راه و رجوع به نقش کلیدی اروپا به عنوان واسطه بتواند به فائق آمدن بر مشکلات و موانعی که از سرگیری مذاکرات برجام به همراه خواهد داشت، کمک کند.

در بیانیه دیپلمات‌ها از کشورهای بریتانیا، آلمان و فرانسه خواسته شده فوراً و به محض آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن از او بخواهند بازگشت رسمی ایالات متحده به برجام را اعلام کند و سپس از ایران و ایالات متحده درخواست کنند تا گام‌های لازم برای رسیدن توافق متقابل را بپذیرند. این بیانیه می‌گوید سه کشور اروپایی باید پیش از ۲۰ ژانویه/۱ بهمن، روز مراسم سوگند جو بایدن، نشست دیگری را در کمیسیون مشترک و با حضور کشورهای حاضر در برجام ترتیب دهند.

ترغیب ایالات متحده به بازگشت به برجام، پذیرش قطعنامه ۲۲۳۱ و صدور معافیت همکاری‌های هسته‌ای غیرنظامی از تحریم

در این بیانیه به صورت مشخص از جوزف بورل، رئیس بخش سیاست خارجی اروپا خواسته شده به‌عنوان رئیس کمیسیون مشترک اعضای حاضر را ترغیب کند تا از ایالات متحده درخواست کنند به برجام برگردد و از سوی دیگر از ایالات متحده بخواهد حمایت خود را از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که به موجب آن تحریم‌های ایران برداشته شد، حمایت کند.

در بیانیه مذکور آمده است:

«کمیسیون مشترک باید همچنین از ایالات متحده بخواهد برای تسهیل عقب‌گرد ایران از فعالیت‌های هسته‌ای خود و مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک بار دیگر و هر چه سریع‌تر مجوز معافیت از تحریم را برای همکاری‌های هسته‌ای غیرنظامی صادر کند [معافیتی که در زمان ترامپ لغو شد]».

دیپلمات‌ها فرانسه، آلمان و بریتانیا را به مشخص کردن مسیر روشنی برای ایران تا حداکثر ۲۰ ژانویه/۱ بهمن ملزم کرده‌اند تا ایران بتواند با طی این مسیر به تعهدات هسته‌ای خود در برجام برگردد. اروپا همچنین باید به ایران تاکید کند که بازگشت به تعهدات هسته‌ای برجام از الزامات بازگشت کامل ایالات متحده به این توافق است.

ترغیب ایران به عقب‌گرد از فعالیت‌های هسته‌ای‌‌ و بازگشت به تعهدات برجامی

در ادامه بیانیه فوق آمده است:‌

«این پروسه باید گفت‌وگوی جامعی را با ایران بر سر گامهای فنی عقب‌گرد از فعالیت‌های هسته‌ای، خطوط واقع‌بینانه تخفیف تحریم‌ها تحت دولت بایدن و اقدامات اروپا برای حمایت از اقتصاد ایران‌ را در بر بگیرد. سه کشور اروپایی حاضر در برجام و اتحادیه اروپا باید همچنین کانال‌های دیپلماتیک موجود را با ایران برای کاهش تنش با ایالات متحده به کار بگیرند به‌ویژه در عراق که خطر تنش‌ بسیار بالاست. هرگونه افزایش تنش پیش از به قدرت رسیدن جو بایدن تلاش‌های دیپلماتیک را به طرز قابل توجهی پیچیده خواهد کرد».

دیپلمات‌ها پیشنهاد کرده‌اند دولت‌های اروپایی پیش از سوگند بایدن باید ارتباط با کنگره آمریکا و کشورهایی که مخالف پیمان هسته‌ای با ایران هستند به‌ویژه اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی را تشدید کنند. یکی از اهداف اروپا باید مطمئن کردن کشورهای متخاصم از امتیازاتی باشد که احیای برجام برای آن‌ها به همراه خواهد داشت از جمله ثبات در عراق و یمن.

همزمان در ایران اما مجلس شورای اسلامی کلیات طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» را با ۲۵۱ رأی موافق تصویب کرد.

بخوانید: کلیات طرح لغو محدودیت‌های هسته‌ای تصویب شد

مضمون این طرح توقف گام به گام محدودیت‌های هسته‌ای در برجام و زمینه‌‌سازی برای خروج عملی ایران از این توافق است. دولت اما اعلام کرده است با مصوبه مجلس در لغو پروتکل الحاقی مخالف است.

در همین زمینه:

سخنگوی دولت: با مصوبه مجلس در لغو پروتکل الحاقی مخالف هستیم سناتور پرنفوذ دستگاه بایدن: بازگشت آمریکا به برجام مشروط است