تولید محصولات پیشرفته درمان زخم‌های مزمن توسط جهاددانشگاهی

تولید محصولات پیشرفته درمان زخم‌های مزمن توسط جهاددانشگاهی
خبرگزاری جمهوری اسلامی

به گزارش شامگاه چهارشنبه روابط عمومی جهاددانشگاهی، حمیدرضا طیبی در مراسم افتتاحیه هفتمین کنگره ملی و پنجمین کنگره بین‌المللی زخم و ترمیم بافت بابیان این‌که انسان سالم توسعه‌یافته زیرساخت اصلی پیشرفت و توسعه است، گفت: انسان سالم، انسانی است که از سلامت جسمی و روحی مناسب برخوردار باشد و انسان توسعه‌یافته نیز باید به لحاظ فرهنگی، علمی و فناورانه، سیاسی و اجتماعی براساس شاخص‌هایی که برای این حوزه تعریف می‌شود، واجد آن صفات باشد.

وی بابیان اینکه دلیل رعایت نشدن قانون درجایی که به نفع من نیست آن است که توسعه‌یافته اجتماعی و فرهنگی نیستم ادامه داد: افراد اگر مصلحت و منافع شخصی خود و جناح سیاسی خود را بر مصالح ملی کشور ترجیح دهند حتماً توسعه‌یافته‌ی سیاسی نیستند.

رییس جهاددانشگاهی با تاکید بر اینکه من اگر خودباور نیستم و قدرت خلاقیت ندارم که اقتصاد کشورم را با اتکای بر توان علمی و فناورانه خودم بسازم، حتماً توسعه‌یافته علمی و فناورانه نیستم افزود: توسعه فرهنگی و توسعه علمی و فناورانه نقش اساسی واصلی در پیشرفت جامعه و سلامت انسان ایفا می‌کنند که این موضوع به‌عنوان زمینه اصلی فعالیت این نهاد از ابتدای تأسیس آن در سال ۱۳۵۹ انتخاب‌شده‌اند.

طیبی افزود: توسعه علمی و فناورانه در حوزه پزشکی نیز از زمینه‌های مهم فعالیت این نهاد بوده و  نقش غیرقابل‌انکاری در توسعه‌ی خدمات علوم تولیدمثل و درمان ناباروری، سرطان و به‌ویژه سرطان پستان، طب بازساختی و ترمیمی و زخم‌های مزمن در سطح ملی و بین‌المللی داشته است.

وی اظهار کرد: به علت انجام فعالیت‌های موفق فناورانه در حوزه‌های فنی و مهندسی، کشاورزی و علوم انسانی و اجتماعی، جهاددانشگاهی موفق به انجام فعالیت‌های بین‌رشته‌ای مهمی در حوزه‌های مختلف و به‌ویژه کمک به ارتقاء خدمات پزشکی در درمان بیماران شده است.

 طیبی با اشاره به اینکه در حوزه زخم‌های مزمن، یکی از نیازهای جامعه ما محصولات پیشرفته و نوین در درمان زخم‌های مزمن شامل زخم پوش‌ها و پوست‌های جایگزین است عنوان کرد: در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌های ظالمانه شاهد آن بودیم که بسیاری از بیماران ما به دلیل کمبود برخی از این محصولات دچار مشکل شدند، به همین دلیل جهاددانشگاهی در قالب طرح‌های فناورانه با محوریت پژوهشکده فناوری‌های زخم و ترمیم بافت و همکاری سایر بخش‌های فنی و مهندسی، تولید این محصول را از سال‌های گذشته در دستور کار قرار داده که مراحل تولید آزمایشگاهی آن به پایان رسیده است و با سپری کردن فاز تایید بالینی و اخذ مجوزهای لازم این محصولات در دسترس مبتلایان به زخم‌های مزمن قرار خواهد گرفت.

وی بابیان اینکه کرونا علی‌رغم همه‌ی مصیبت‌ها و آلامی که بر بشر وارد کرده، استفاده از فضای مجازی را به یک اجبار و فرصت تبدیل کرد افزود: این موضوع برای جامعه علمی کشورمان که انتقال تجارب علمی و فناورانه را یک ضرورت برای بیان توانمندی‌های خود و استفاده از تجارب موفق دیگران می‌داند و تحریم‌ها این فرصت را در ارتباط با حضور و استفاده از دانشمندان خارجی گرفته بود، هم فرصت حضور آن‌ها را فراهم کرده است و هم این فرصت را فراهم کرده که متخصصان بیشتری بتوانند از مزایای این کنفرانس‌ها استفاده کنند.
 

لزوم توجه به کاهش هزینه‌های درمان زخم‌های مزمن
 ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ارتباطی مجازی در مراسم افتتاحیه این کنگره بابیان اینکه در درمان بیماران زخم‌های مزمن تخصص گرایی و فوق تخصص گرایی اشتباه فاحشی است، گفت: در مسیر تولید محصولات برای درمان بیماران باید به توان تولید داخلی اتکا کنیم تا هزینه‌های درمان کاهش پیدا کنند تا بیماران مجبور نشوند به دلیل هزینه‌های بالا از درمان اجتناب کنند یا درمان مناسب را دریافت نکنند.

وی به شیوع زخم‌های مزمن در کشور اشاره و بیان کرد: زخم‌های مزمن خصوصاً زخم‌های مزمن دیابتی که شیوع قابل‌توجهی دارند و زخم‌های مزمنی که ناشی از انواع درمان‌های مختلف سرطان خصوصاً رادیوتراپی حاصل می‌شود، می‌تواند تأثیر به سزایی در کیفیت زندگی افراد مبتلا بگذارد و حتی گاهی از خود سرطان و بیماری دیابت تأثیر بیشتری در فعالیت شغلی یا اجتماعی یا خصوصاً کیفیت زندگی دارد.

معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و آگاهی بخشی به 2 گروه مرتبط با زخم‌های مزمن را ضروری دانست و گفت: مهم‌ترین اقدامی که لازم است در این زمینه انجام دهیم، آگاهی بخشی و آموزش مناسب به دو گروه است، یک گروه بیماران و حمایت‌کنندگان خانوادگی و فامیلی بیماران هستند، با آموزش به این گروه می‌توانیم از شیوع زخم‌های مزمن پیشگیری کنیم یا از پیشرفت این زخم‌ها به مراحل بالاتر جلوگیری کنیم. گروه دوم درمانگران ازجمله پزشکان، پرستاران و پیراپزشکان هستند که گاهی حتی ممکن است در تشخیص و اهمیت این زخم‌ها و ضرورت شروع درمان اولیه و انجام درمان مناسب آگاهی لازم را نداشته باشند و آموزش لازم به آنان داده نشده باشد. باید اهمیت این زخم‌ها و راه‌های پیشگیری را تبیین کرده و آموزش داد که بهترین راه این اقدام از طریق شبکه بهداشتی و درمانی کشور است.

حریرچی با تاکید بر اینکه این اشتباه فاحشی است که گمان کنیم برای درمان هر بیماری باید به متخصص یا فوق تخصص آن بیماری مراجعه شود و به‌واسطه این اشتباه بیماران شهرهای کوچک و روستاها را به این افراد ارجاع داده شوند افزود: اگر می‌خواهیم به مردم خدمت کنیم و موضوع زخم را حل کنیم بهترین راه این است که در شبکه‌ای که در گستره وسیع ایران نفوذ دارد به‌صورت مرحله‌ای به بهورزان، پزشکان عمومی، متخصصین و غیره آموزش‌های لازم دهیم تا همین افراد به درمان بیماران بپردازند، پس‌ازآن اگر بیماری شرایط پیچیده‌ای داشت برای درمان به متخصصان آن حوزه ارجاع داده شوند.

وی تصریح کرد: تخصص گرایی و فوق تخصص گرایی یکی از اشتباه فاحشی است که مراقب باشید در این تله گرفتار نشوید.

معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توجه به هزینه‌های درمان زخم‌های مزمن را ضروری دانست و اظهار کرد: زخم‌های مزمن می‌توانند هزینه قابل‌توجهی را به بیماران تحمیل کنند بنابراین حتماً باید اقدامات لازم را انجام دهیم که این بیماران تحت پوشش بیمه قرار گیرند تا بیماران مجبور نشوند به دلیل هزینه‌های بالا از درمان اجتناب کنند یا درمان مناسب را دریافت نکنند یا اگر درمان مناسب را دریافت می‌کنند دچار هزینه‌های بسیاری شوند.

 حریرچی بابیان اینکه پانسمان‌های نوین تأثیر به‌سزایی در درمان زخم‌های مزمن دارند، گفت: باید به توان تولید داخلی اتکا کنیم تا هزینه‌های درمان کاهش یابند. مطمئن باشید بسیاری از خانواده‌ها و بیمه گران، توان پرداخت هزینه‌هایی که امروز مطرح است را ندارند و همین مساله باعث اختلاف طبقاتی در دریافت درمان می‌شود به همین دلیل در این مسیر حتماً به تولید داخل اتکا کنید و پیگیر باشید که بتوانید براساس تولید داخل و نیم‌نگاهی به بازارهای منطقه که تولید داخل را مقرون‌به‌صرفه می‌کند اقدام کنید تا به بیمار و کشور هزینه زیادی تحمیل نشود.

حمایت مجلس از بیماران حوزه زخم
حسینعلی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در مراسم افتتاحیه این کنگره بابیان این‌که زخم یکی از مشکلات بیماران است که علل مختلفی دارد عنوان کرد:  زخم‌ها با توجه به بالا رفتن سن و بیماری‌های مختلف افزایش پیدا می‌کنند و در جوامعی که مشکلات اقتصادی بیشتری دارند این مشکلات بیشتر دیده می‌شود.

وی بابیان اینکه بر اساس آمارهای مختلف جمعیتی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون بیمار دیابتی در کشور داریم گفت: فقط برای زخم دیابتی‌ها سالانه حدود هزار میلیارد تومان هزینه می‌شود که باید در این رابطه چاره‌ای بی اندیشیم.

رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بابیان اینکه در حوزه درمان زخم در دنیا و کشورمان اقدامات خوبی شروع‌شده است ادامه داد: بسیاری از بیماران این حوزه از مشکلات اقتصادی نیز رنج می‌برند که باید موردحمایت اقتصادی قرار گیرند به همین دلیل امیدواریم در مجلس شورای اسلامی بتوانیم حمایت‌های خوبی برای این افراد پیش‌بینی کنیم.

ارتباط مستقیم پژوهش‌های جهاددانشگاهی  با نیازهای مردم و تولید فناوری 
محمدرضا پورعابدی معاون پژوهش و فناوری‌های جهاددانشگاهی نیز در این مراسم بیان کرد: جهاددانشگاهی به‌عنوان یک‌نهاد عمومی غیردولتی همواره از دو عنصر علم و دانش و تلاش جهادی برای حل مشکلات و نیازهای امروز و آینده جامعه به‌صورت دانش‌بنیان بهره برده که این هدف اصلی برای پژوهش در حوزه‌های مختلف ازجمله پزشکی، پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای است.

وی افزود: هرچند که در این نگاه لبه‌های دانش همواره مورد رصد پژوهشگران جهاددانشگاهی نیز بوده است. نگاه پژوهشگران و اعضای هیات علمی جهاددانشگاهی مثال قهرمانی است که در لباس دانش و پژوهش برای پاسخ به نیازهای جامعه قدم برداشته است.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با تاکید بر این‎‌که در جهاددانشگاهی پژوهش‌های پژوهشگران به‌طور مستقیم با نیازهای مردم و تولید فناوری در ارتباط است، تصریح کرد: از نگاه ما، پژوهشگران باید قهرمانان این ملت باشند که با تمام مشکلات و سختی‌ها، دشوارترین مسیرها را برگزیدند تا با استفاده از تمامی پتانسیل‌های موجود در بستر جهاددانشگاهی با بسیج تمامی امکانات دانشگاهی و علمی، خدمتی شایسته به مردم ایران ارایه دهند.

پورعابدی گفت: در حوزه پزشکی، زمانی که دانش جدید درمان ناباروری در دسترس مردم نبود جهادگران دانشگاهی و پژوهشگران و اعضای هیات علمی با رصد نیاز مردم با امکانات بسیار محدوده دانش آن را فراگرفتند و با محدودترین منابع موجود از ابزار پژوهش برای خدمت به مردم استفاده کردند. اینک باعث افتخار فراوان است که مراکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی یک سرمایه اجتماعی مردمی بسیار ارزشمند برای جهاددانشگاهی و کشور به شمار می‌آیند.

وی با اشاره به زمان فعالیت اولین پژوهشگران جهاددانشگاهی ادامه داد: جالب است بدانیم که تاریخ فعالیت اولین پژوهشگرانی که در جهاددانشگاهی باهدف استفاده از سلول‌های بنیادی دردرمان بیماری‌های صعب‌العلاج فعالیت خود را آغاز کردند به اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد شمسی بازمی‌گردد و اولین گروه پژوهشی سلول‌های بنیادی نیز در سال ۱۳۸۲ موفق به اخذ مجوز شد.

پورعابدی با تاکید بر این‌که مرکز تحقیقات علوم سلولی رویان در این سال‌ها همواره جزء بهترین‌ها بوده است، گفت: جدیدترین ثمره این فعالیت‌های مستمر و پیگیر راه‌اندازی مرکز پیشرفته محصولات سلولی (ATMP) و مشارکت درراه اندازی اولین کارخانه تولید فرآورده‌های سلولی خاورمیانه، شروع بیش از ۱۰ کارآزمایی بالینی در حوزه سلول درمانی و سلول‌های بنیادی را می‌توان به‌عنوان مدلی موفق از پژوهش‌های توسعه‌ای و کاربردی با رویکرد حرکت در مرزهای دانش نام برد.

وی تصریح کرد: اولین محصول حاصل از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماران مبتلابه کویید ۱۹ نیز از محل این محصولات در کارآزمایی بالینی انجام شد و امیدواریم نتایج مثبت آن بتوانیم نقشی در درمان بیماران مبتلابه کویید ۱۹ برداریم.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی افزود: توسعه فعالیت‌های طب بازساختی مبتنی بر تلفیق مهندسی مواد و مهندسی سلول نه‌تنها دررویان که در پژوهشگاه ابن‌سینا برای درمان ضایعات استخوانی و غضروفی و زخم‌های مزمن و در سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در حوزه ژن‌درمانی برای بهبود فرآیندهای سلول درمانی را شاهد هستیم.

پورعابدی در رابطه با فعالیت جهاددانشگاهی در حوزه سرطان پستان که شایع‌ترین سرطان بانوان ایرانی است، ادامه داد: پس از سال‌ها موجب افتخار جهاددانشگاهی است که اعلام کنیم پژوهشکده معتمد در قالب ۹ گروه پژوهشی از پژوهش‌های بالینی گرفته تا زیست‌فناوری دارویی و ایمنی درمانی سرطان گامی کوچک ولی بسیار مهم و اساسی برای تشخیص زودرس و درمان مؤثر این بیماران برداشته است.

وی افزود: با توجه به بوم‌شناسی ایران و تنوع گیاهان دارویی در ایران، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی به‌عنوان مرکز تحقیقات گیاهان دارویی کشور و منطقه، با بهره‌گیری از حضور بیش از ۵۰ عضو هیات علمی و محقق در قالب چهار گروه پژوهشی و پوشش زمینه‌های تحقیقات کاربردی گیاهان دارویی و داروهای فعالیت دارد. راه‌اندازی خط تولید دو داروی گیاهی لیورسیل و ملیتروپیک برای درمان بیماری‌های متابولیک و کنترل علائم آلزایمر را می‌توان از دستاوردهای شاخص اخیر این مرکز نام برد.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی تصریح کرد: در حوزه زیست‌فناوری پزشکی علاوه بر حوزه ناباوری، سلول درمانی و طب بازساختی و سرطان، زیست‌فناوری جانوری یکی دیگر از افتخارات قابل‌ذکر جهاددانشگاهی است. در حوزه زیست‌فناوری جانوری در پژوهشکده زیست‌فناوری جانوری رویان و پژوهشگاه ابن‌سینا شاهد پژوهش‌های کاربردی در اصلاح نژاد و تولید نژادهای برتر در انواع دام‌های پر محصول هستیم.

دکتر پورعابدی بیان کرد: پژوهش‌های متعدد و موفق گروه ایمونولوژی تولید مثل درباره موضوعاتی همچون واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به اسپرم و جنین، آنتی بادی‌ها و سقط مکرر، موجب شکل‌گیری مرکز تحقیقات آنتی‌بادی مونوکلونال در سال ۱۳۷۹ و تأسیس مرکز تحقیقات نانوبیوتکنولوژی در سال ۱۳۸۴ در پژوهشگاه ابن‌سینا شد.

وی با اشاره به این‌که پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی در راستای گسترش دانش بومی پیرامون سلامت همگانی در سال ۱۳۷۹ تأسیس‌شده است، گفت: این پژوهشکده با حضور جمعی از متخصصان علوم بهداشتی فعالیت‌های پژوهشی خود را با رسالت ارتقای سطح سلامت افراد جامعه در گروه‌های پژوهشی سه‌گانه و اولین مرکز تحقیقات سنجش سلامت به انجام می‌رساند.

 پورعابدی افزود: زمانی که زخم‌های مزمن در کشور ما برای بیماران مشکلات زیادی را به وجود آوردند، علاوه بر وجود بهترین و مدرن‌ترین بیمارستان‌ها و نامدارترین متخصصان، اما از جنبه‌های مختلف، زخم‌های مزمن جزء موارد مورد غفلت در نظام سلامت محسوب می‌شود که در جهاددانشگاهی پس از هدف‌گذاری به‌منظور پیشگیری و درمان زخم‌های مزمن، پژوهشکده فناوری‌های نوین زخم و ترمیم بافت تأسیس شد.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی بیان کرد: اکنون در مجموعه جهاددانشگاهی، پژوهشگران و اعضای هیات علمی در قالب دو پژوهشگاه، ۹ پژوهشکده، ۱۲ مرکز تحقیقات مصوب شورای گسترش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، ۳۸ گروه پژوهشی، تنها با یک هدف پژوهش می‌کنند. پیدا کردن راهی برای پیشگیری و کاهش درد و آلام بیماران، این‌یک شعار نیست، بلکه مدلی است که جهاددانشگاهی در این سال‌ها بر پایه منابع مالی محدود و متکی‌به‌خود ارایه کرده است و به لحاظ اثربخشی و اقتصادی بودن مورد ارزیابی قرارگرفته است.

وی ادامه داد: اگرچه دراین‌بین موارد ناموفقی نیز وجود دارد ولی کارنامه جهاددانشگاهی در حوزه پزشکی، می‌تواند به شایستگی الگوی مناسبی برای توسعه پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای با رویکرد حرکت در مرز دانش باشد. در جهاددانشگاهی پژوهش و درمان در کنار هم دیده‌شده است. ما در صدد هستیم که با پایش این مدل از جنبه‌های مختلف به بهبود کیفیت فعالیت‌های گروه‌ها و پژوهشکده‌ها در جهاددانشگاهی بپردازیم و امید داریم که همواره پژوهشگران جهاددانشگاهی به‌عنوان قهرمانان ملت عزیزمان یاد شوند.

 پورعابدی اظهار کرد: یکی از برنامه‌های مؤثر در توسعه این علوم در کشور و تعامل با جامعه علمی بین‌المللی، برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی بوده است، زیرا جهاددانشگاهی معتقد است تولید علم بدون ترجمان آن، کمک چندانی به جامعه بشری نخواهد کرد.

اهمیت درمان زخم و ترمیم بافت در کیفیت زندگی افراد مبتلا
مسعود حبیبی رییس سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران نیز با اشاره به این‌که امسال اپیدمی کرونا تمام شئونات جامعه را تحت تاثیر قرار داده و همکاران گرانقدر جامعه پزشکی و متولیان سلامت کشور در مقابله با این بیماری تلاش‌های وافری انجام داده‌اند، گفت: تمام این خدمات و جان‌فشانی‌ها مرهمی بر زخم و رنج بیماران و مردم عزیز کشورمان بوده است.

وی در رابطه با برگزاری این کنگره به‌صورت آنلاین اظهار کرد: با توجه به شرایط امروز کشور امکان برگزاری کنگره و تبادل‌نظر و تشریک‌مساعی حضوری در خصوص آخرین دستاوردهای علمی در حوزه زخم و ترمیم بافت میسر نشد، ولی با تلاش‌های همکاران امکان برگزاری مجازی و تلویزیونی این کنگره محقق شد.

رییس سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران با ابراز امیدواری برای ایجاد فرصتی مناسب جهت بهره‌مندی از آخرین یافته‌ها و دستاوردهای علمی در این حوزه، افزود: همچنین تلاش کردیم با تعامل بیشتر و تبادل اطلاعات در حوزه تل مدیسین ظرفیت‌های ارایه خدمات و پیگیری بیماران را در شرایط کرونا معرفی و تسهیل کنیم.

 حبیبی ادامه داد: ما در پژوهشکده فناوری‌های زخم و ترمیم بافت با اتمام تحقیقات بنیادی و کاربردی برای ارتقا و توسعه درمان بیماران فعالیت‌های بسیاری انجام داده‌ایم و از طریق برگزاری کارگاه‌های علمی و آموزشی همکاران پزشک و پرستار در سراسر کشور و همکاری با مراکز تحقیقاتی و فن‌آور و بهره‌مندی از تجارب و ظرفیت‌های علمی بین‌المللی شبکه‌ای منسجم و همکار برای درمان زخم و فناوری‌های مرتبط به ترمیم بافت ایجاد کرده‌ایم.

وی تصریح کرد: حرکت برای تولید پانسمان‌های نوین و ترکیبات دارویی و پیچ‌های عروقی، ارتقاء درمان و بهره‌مندی از سلول درمانی و بیوتراپی از دست آوردهای ایجاد این شبکه و همکاری‌های بین‌رشته‌ای است که در این مسیر نیز از تمامی محققان و همکاران گروه پژوهشی و علاقه‌مندان به فعالیت‌های بین رشته‌های دعوت به همکاری می‌کنیم.

 حبیبی با تاکید بر این‌که درمان زخم و ترمیم بافت نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی افراد مبتلا دارد، گفت: عوارض اجتماعی و بار اقتصادی این بیماری با درمان زودهنگام و پیشگیری از ناتوانی‌های ماندگار کاهش‌یافته و بسیار حایز اهمیت است و ضرورت دارد دولت و متولیان سلامت و سازمان‌های بیمه‌گر در این خصوص توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهند.

وی در پایان بیان کرد: ازآنجایی‌که بسیاری از مبتلایان زخم‌های مزمن را مردمان با درآمد پایین تشکیل می‌دهند، کمک‌های مردم و انسان‌های نیکوکار بسیار موردتوجه و مورد استقبال است.

مراسم افتتاحیه هفتمین کنگره ملی و پنجمین کنگره بین‌المللی زخم و ترمیم بافت توسط پژوهشکده زخم و ترمیم بافت سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران صبح امروز (چهارشنبه 12 آذرماه) با سخنرانی مجازی حمیدرضا طیبی رییس جهاددانشگاهی،  ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،  حسین‌علی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی،  محمدرضا پورعابدی، معاون پژوهش وفناوری جهاددانشگاهی، مسعود حبیبی رییس سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران برگزار شد.

 این کنگره طی سه روز از تاریخ 12 لغایت 14 آذرماه به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و به‌طور برخط از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران به نشانی tv.jdtums.ir صفحه اینستاگرام این سازمان به نشانی instagram.com/jdtums.ir و آپارات به نشانی aparat.com/jdtums/live قابل‌مشاهده است.

منبع خبر: خبرگزاری جمهوری اسلامی

اخبار مرتبط: تولید محصولات پیشرفته درمان زخم‌های مزمن توسط جهاددانشگاهی