پاسداشتی برای ۷ دهه تلاش برای موسیقی نواحی

مراسم پاسداشت ماشالله رسام، پیشکسوت موسیقی نواحی استان همدان به مناسبت دریافت نشان درجه یک هنری در دفتر نشریه همدان‌نامه برگزار شد.

به گزارش ایسنا، در این برنامه که به سبب رعایت پروتکل‌های بهداشتی، به صورت آنلاین از صفحه اینستاگرام همدان‌نامه پخش شد، ماشالله رسام نشان درجه یک هنری خود را از دستان پرویز اذکائی، تاریخ‌دان دریافت کرد.

نشان درجه یک هنری توسط شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور بررسی و سپس به تائید نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد و وزیر علوم، نماینده فرهنگستان هنر و سازمان برنامه و بودجه می‌رسد و معادل درجه دکتری است و به هنرمندانی اعطا می‌شود که عمر خود را صرف اعتلای فرهنگ و هنر این سرزمین کرده باشند.

حسین زندی، فعال فرهنگی و سردبیر نشریه همدان‌نامه در سخنانی اظهار کرد: ماشاالله رسام هنرمند همدانی ما نخستین کسی است که در استان این نشان را دریافت می‌کند. البته این هنرمندان هستند که به این نشان اعتبار می‌بخشند، هنرمندی که حدود ۷۰ سال میراث‌دار فرهنگ این سرزمین بوده است، بسیار اعتبار بیشتری دارد اما این تنها یک یادآوری است به ما که چه گنجینه‌هایی در روزگار ما زندگی می‌کنند.

او ادامه داد: مسئولان فرهنگی اهمیت چندانی به مقوله فرهنگ و هنر نمی‌دهند، اما تنها نمی‌توان از مسئولان انتظار داشت. پس نقش شهروندان در توجه به هنر و هنرمندان بومی چیست؟ هم‌استانی‌های ما که در این استان زندگی می‌کنند در قبال هنرمندان بومی چیست؟ نویسندگان، شاعران و هنرمندان حوزه‌های مختلف سرمایه‌های اجتماعی این مرز و بوم هستند، آیا مردم به اندازه کافی به آن‌ها حرمت گذاشته‌اند؟ احوالشان را پرسیده‌اند؟  به طور مثال استادانی مانند ماشاالله رسام که حدود ۷۰ سال در مجالس شادی مردم هنرنمایی کردند آیا مردم این شادی‌ها را به خاطر دارند؟ در مقابل این هنر نمایی چه کرده‌اند؟ استان ما سرمایه‌های زیادی دارد از جمله در حوزه موسیقی نواحی افرادی مانند «رحمان دریایی»، «حق رضا فطری»، «فرج خوش قیافه» که در این استان زندگی می‌کنند، در همسایگی ما، اما آیا ما از آنها قدردانی کرده‌ایم؟ 

او درباره زندگینامه استاد رسام توضیح داد: رسام متولد 1313 در روستای گزل ابدال همدان است.  او در کودکی نوازندگی سازهای بالابان و سرنا را از پدر و برادر خود آموخت و از نوجوانی در مجالس عروسی و جشن مردم منطقه موسیقی اجرا می‌کرد. رسام علاوه بر نوازندگی سرنا و بالابان، ساز چگور نیز مینوازد و از خوانندگان موسیقی ترکی همدان است. 

وی از جمله هنرمندانی است که به تمامی مقام‌های (هوا) سازی و آوازی احاطه دارد و در بین کارشناسان موسیقی محلی به عنوان میراث‌دار این هنر شناخته‌شده است.  تا اواخر دهه 70 گاهی در صدا و سیما دعوت می‌ شد و کارهایی اجرا  و ضبط می‌کرد. اما پس از آن نه رادیو تلویزیون و نه ارشاد سراغی از او نگرفتند. بسیاری از نوازندگان سرنا و بالابان در استان به صورت مستقیم و غیرمستقیم از شاگردان او هستند.

این فعال فرهنگی ادامه داد: استاد بارها گفته بود که هنوز هم می‌توانم آموزش دهم اما کسی سراغ من نمی‌آید و از من نمی‌خواهد. پس از جشنواره‌های ایلام و کرمان 2 اجرا در شهر کتاب داشت که استقبال خوبی شد و سال 98نیز در ارکستر استاد مشایخی همکاری داشته است. استاد رسام زاده روستای گزل ابدال است و در جایی که زندگی می‌کرده که از طرفی با مردم کرد زبان قروه و بیجار ارتباط داشته و از سوی دیگر با مردم ترک زبان بهار و کبودراهنگ و تقریبا در بیشتر روستاهای این شهرستان‌ها موسیقی اجرا کرده است. بنابراین به موسیقی هر دو قوم تسلط دارد و در واقع هنرمندی استثنایی در منطقه به شمار می‌آید.

در ادامه پیام صادق چراغی نیز پخش شد. 

علی پاشا رجبلو، مدر چس موسیقی نیز در سخنانی گفت: موسیقی نواحی، تجلی باورها و  آئین‌های فرهنگی اقوام مختلف ایران است که استادان موسیقی این مناطق، به وسیله موسیقی و سازهای این نواحی با آفرینش و خلق آواها و ترانه‌ها، در قالب جشن و موسیقی رقص و حماسه و آئین‌های مذهبی و سوگواری، به آن می‌پردازند. اهمیت حفظ این نوع موسیقی به همان‌گونه که هست همواره مورد توجه کارشناسان فرهنگی - موسیقی بوده است. به همین علت، علم موسیقی‌شناسی اقوام (آتنوموزیکولوژی) می‌کوشد به بررسی و شناخت موسیقی اقوام مختلف ، بدون هر گونه دستکاری و دخالت در شکل و ماهیت آن، اهتمام ورزد. اما متاسفانه امروزه شاهد آن هستیم که عده‌ای بدون  توجه به ساختار و ویژگی‌های خاص این نوع موسیقی، آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر آن وارد آورده‌اند. 

ماشاالله رسام نیز در سخنانی خاطرنشان کرد: از آنجایی که من ۸۶ سال ترکی صحبت کرده‌ام و این‌جا هم به زبان مادری صحبت می‌کنم. نخستین استادم پدرم بود و حتی به خاطر آموختن موسیقی توسط او تنبیه شدم چراکه او دوست نداشت شغل آباد و اجدادی را ادامه دهم اما من ناخلف بودم و به حرف او گوش ندادم.

 او ادامه داد: 76 سال است که در کار نوازندگی هستم و در جشن‌های عروسی به اجرای برنامه پرداخته‌ام. در منطقه‌ای که زندگی می‌کردم، تقریبا همه خانواده‌ها به من اعتماد داشتند و در مراسمشان دعوتم می‌کردند. مدتی است با آمدن سازهای الکترونیکی، موسیقی محلی طرفداران خود را از دست داده است.

رسام تأکید کرد: هنوز هم می‌توانم این سازها را آموزش دهم اما تنها به لحاظ فنی وگرنه آموزنده خودش باید استعداد داشته باشد.

در این برنامه «علی اصغر طاهری» خواننده و ترانه‌سرا پیشکسوت همدانی و استاد رسام به اجرای قطعاتی به صورت بداهه پرداختند و در پایان استاد رسام نشان درجه یک هنری خود را از دستان دکتر اذکائی دریافت کرد.

انتهای پیام