جشنواره سی‌ونهم فجر چگونه برگزار می‌شود؟/ احتمال داوری بدون اکران

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه‌ای سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، عصر امروز شنبه ۱۵ آذرماه با حضور سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر جشنواره و مسعود نجفی مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی برگزار شد.

طباطبایی‌نژاد در ابتدای این نشست که به‌صورت مجازی و با کیفیت نه‌چندان مناسب برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد هنرمندان درگذشته سینمای ایران به‌واسطه ابتلا به کرونا و دیگر پیشکسوتان درگذشته صحبت‌های خود را آغاز کرد.

وی افزود: به‌واسطه همه‌گیری کرونا رویدادهای سینمایی در همه دنیا با چالش‌های بسیاری همراه بود. ستاد جشنواره فجر هم مثل همه جای دنیا با این محدودیت‌ها مواجه بود و رایزنی‌های بسیاری درباره گزینه‌های پیش رو با فعالان حوزه سلامت و هنرمندان فعال سینما مطرح شد.

دبیر جشنواره ادامه داد: استحضار دارید زمانی که بیماری کرونا در دنیا شروع شد، جشنواره‌ها به اعتبار تصمیمات‌شان رویکردهای متفاوتی داشتند. برخی شکل آنلاین رو انتخاب کردند که در کشور ما هم جشنواره کودک و یا فیلم کوتاه تهران و سینما حقیقت بخشی به‌صورت آنلاین برگزار کردند.

طباطبایی‌نژاد ادامه داد: انتخاب بهترین گزینه برای فجر انتخاب دشواری بود. از طرفی اولویت ما حفظ سلامت و عافیت همکاران سینما بود و از سویی جشنواره فجر نقطه امید است. ما به مردم می‌گوییم در خانه بمانید. محصول مصرفی او را هنرمندان باید تولید کنند. خیلی از فیلم‌های در دست تولید، به دلیل کرونا به تعویق افتادند و برخی متوقف شدند و با چالش‌های مالی روبه‌رو شد. این شرایط همه دست به دست هم داد تا تصمیم نهایی گرفته شود.

ساده‌ترین تصمیم تعطیلی جشنواره بود

وی افزود: ساده‌ترین تصمیم برای ما تعطیلی جشنواره بود اما نمی‌دانستیم آیا این تصمیم، بهترین تصمیم هم هست یا نه؟

دبیر جشنواره فجر تأکید کرد: گفتگوهای متعدد شد و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم. ما در مرحله اول جشنواره را به دلیل رعایت سلامت همکاران، فقط برای داوران بخش‌های مختلف برگزار خواهیم کرد. یعنی اگر امروز تصمیم به برگزاری اختتامیه بگیریم جشنواره هیچ اکرانی نخواهد داشت و فقط داوران فیلم‌های داوری می‌کنند و سیمرغ‌ها اهدا خواهد شد.

وی افزود: اگر در روزهای پیش رو وضعیت سلامت رو به بهبودی برود، اولین گزینه ما این است که آثار کاندیدای هیأت داوران به عنوان فیلم‌های برگزیده برای مخاطب اهالی سینما و اصحاب رسانه و در مراحل بعد در صورت بهبود در سینماهای مردمی و با رعایت پروتکل‌ها اکران شود.

طباطبایی‌نژاد گفت: خیلی از جشنواره‌های جهانی هم که امروز فراخوان داده‌اند شکل دقیق برگزاری را موکول به آینده کرده‌اند مثل جشنواره برلین. چاره‌ای هم جز این نیست و ما هم مثل باقی رویدادها عمل کردیم. جشنواره در موعد مقرر برگزار می‌شود و در روز ۲۲ بهمن همه برگزیده‌ها اعلام می‌شوند. اگر تا ۱۲ بهمن شرایط برای اکران اهالی سینما و اصحاب رسانه فراهم شد، در شکل کاملاً رعایت شده فیلم‌های برگزیده و منتخب اکران خواهد شد. اگر شرایط بهتر شد، عموم مردم هم با رعایت‌های بهداشتی می‌توانند فیلم‌ها را ببینند.

همه آثار متقاضی در بخش سودای سیمرغ داوری می‌شوند

سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در ادامه این نشست با اشاره به ویژگی‌های این دوره جشنواره بر اساس فراخوان جشنواره به حضور فیلم‌های اول فیلمسازان در بخش سودای سیمرغ اشاره کرد و گفت: بر اساساً فراخوان هیات داوران تمام آثار واجد شرایط حضور در جشنواره، اعم از فیلم‌های حرفه‌ای و فیلم اول کارگردانان را در همه بخش‌ها مورد داوری قرار می‌دهد.

وی همچنین اظهار داشت: در این دوره هیات داوران این بخش از میان فیلم‌های مستند بلند (بالای ۷۰ دقیقه) حاضر در چهاردهمین جشنواره فیلم مستند سینماحقیقت، یک فیلم را به عنوان اثر برگزیده معرفی خواهند کرد و همچنین هیات داوران بخش فیلم‌های کوتاه از میان فیلم‌های کوتاه حائز شرایط (۳ تا ۱۵ دقیقه) حاضر در سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، یک فیلم را به عنوان اثر برگزیده معرفی خواهند کرد.

فعلاً تنها نمایش فیلم برای داوران است

دبیر جشنواره سی‌ونهم فیلم فجر در ادامه به پرسش‌های اصحاب رسانه پاسخ گفت.

بودجه جشنواره کاهش یافته و تمام تلاش ما این است که هزینه‌ها در پایین‌ترین حد باشد. تلاش خواهیم کرد امسال جشنواره و گفت‌وگو درباره آثار سینمای ایران را از طریق صداوسیما و پلتفرم‌ها رونق دهیم تا اگر نشست خبری نداریم در برنامه‌هایی که توسط پلتفرم‌ها تدارک دیده می‌شود درباره آثار جدید سینمای ایران گفت‌وگو کنند طباطبایی‌نژاد در این بخش درباره اصرار به برگزاری جشنواره در شرایط کرونایی گفت: جشنواره فجر آثار یکسال تولید شده سینمای ایران را در اختیار داوران قرار می‌دهد و داوران ۲۷ سیمرغ را در بخش‌های مختلف به آثار اهدا خواهد کرد. جشنواره با حفظ اولویت سلامت سینماگران و مخاطبان برای هیات داوران برگزار می‌شود. گام دوم این است که اگر ما بر اساس پروتکل‌ها، توانستیم فیلم‌ها را برای سینماگران و رسانه‌ها نمایش دهیم، آثار کاندیدا شده داوران را برای این طیف نمایش خواهیم داد. گام سوم این است که از ۱۲ بهمن با رعایت پروتکل‌ها فیلم‌ها را برای مردم هم نمایش دهیم.

وی باردیگر تأکید کرد: در حال حاضر، در گام اول و نمایش فیلم‌ها برای داوران قرار داریم.

او ادامه داد: ما می‌توانیم در یک زیست متناسب با شرایط کرونا، وضعیت معیشت و کار فرهنگی خود را امتداد دهیم. کسی نمی‌تواند بگوید کرونا چه روزی از بین خواهد رفت. مهم این است که ما بتوانیم در این شرایط خود را وقف دهیم و بهترین گزینه را بیابیم. تعطیلی جشنواره ساده‌ترین گزینه بود و بهترین گزینه نبود. شرایط بهار هم با توجه به مصادف شدن با ماه مبارک رمضان و ایام انتخابات، برپایی جشنواره کار ساده‌ای نبود. همه این موارد را به طور دقیق مورد بررسی قرار دادیم و همه گزینه‌ها معایب و محاسنشان درج شد و علت تأخیر انتشار فراخوان جشنواره سی و نهم، مطالعه و رایزنی‌های فراوان و جمع‌آوری همه پیشنهادها بود. اکثر دوستان ما هم اتفاق نظر داشتند که این گزینه می‌تواند منطقی‌ترین گزینه باشد.‌

دبیر جشنواره درباره بودجه جشنواره هم گفت: بودجه جشنواره کاهش یافته و تمام تلاش ما این است که هزینه‌ها در پایین‌ترین حد باشد. تلاش خواهیم کرد امسال جشنواره و گفت‌وگو درباره آثار سینمای ایران را از طریق صداوسیما و پلتفرم‌ها رونق دهیم تا اگر نشست خبری نداریم در برنامه‌هایی که توسط پلتفرم‌ها تدارک دیده می‌شود درباره آثار جدید سینمای ایران گفت‌وگو کنند.

آمار فیلم‌های متقاضی؛ بین ۴۰ تا ۵۰ فیلم

وی درباره تعداد آثار حاضر گفت: پیش‌بینی ما برای بخش سودای سیمرغ بین ۴۰ تا ۵۰ فیلم متقاضی است که آمار دقیق آن بعد از تقاضای آثار اعلام می‌شود. براساس پروانه‌های ساخت مجموع فیلم‌ها می‌تواند بین ۴۰ تا ۵۰ فیلم باشد.

در بخش بعدی طباطبایی‌نژاد درباره تقلیل جشنواره به یک جشنواره دانشجویی با روش فعلی گفت: از گفت‌وگو با سینماگران به این نتیجه رسیدیم که فیلمسازی که از سال گذشته درگیر تولید اثرش بوده و درباره اثرش سکوت مطلق پیش می‌آید، این از نظر امید و روحیه برای اهالی سینما و فیلمسازان مناسب نیست. اینکه جشنواره محدود به اجرا درمی‌آید، خب همه ما شکوه جشنواره فیلم فجر را آرمانی می‌بینیم. این‌طور نبینیم که شکل فعلی تحقیر جشنواره است. باید بپذیریم که شرایط کرونایی ما را به این سمت برده. جشنواره یک چراغ پرنور بوده و ما تلاش می‌کنیم که این چراغ خاموش نشود. این یک مدل است و باید با زیست کرونایی کنار بیاییم.

برگزاری آنلاین جشنواره فجر کاملاً منتفی است

وی درباره منتفی بودن بخش آنلاین جشنواره هم گفت: برپایی جشنواره فیلم فجر، به صورت آنلاین ممکن نیست. در این زمینه هم فکر شده بود اما این تضمین وجود ندارد فیلمی که در سامانه‌ها به نمایش دربیاید، به سرقت نرود. این یک ریسک نامعقول برای فیلم‌های سینمایی بلند در ایران است.

دبیر جشنواره درباره نمایش فیلم برای اهالی رسانه گفت: اگر شرایط فراهم شد و به شیوه دوم رسیدیم، اهالی رسانه از ۱۲ بهمن در برج میلاد آثار جشنواره را خواهند دید.

طباطبایی‌نژاد درباره احتمال افت اعتبار جوایز جشنواره فجر به‌واسطه برگزاری نصفه و نیمه این دوره توضیح داد: همه ما شرایط امروز جامعه را می‌دانیم. شما از میدان راه‌آهن تا تجریش می‌روید، ده‌ها مغازه تعطیل است. واقعاً این بحث نیست که اعتبار جشنواره و جوایز آن کاسته شود. تا سال‌ها خاطرات سال کرونایی را برای کودکان خود و نسل‌های بعد تعریف خواهیم کرد. مهم این است که تصمیم به برگزاری جشنواره گرفته‌ایم.

احتمال رسیدن فیلم اصغر فرهادی کم است

طباطبایی‌نژاد درباره سطح کیفی جشنواره امسال و نبود فیلم‌های خوب و احتمال رسیدن فیلم جدید اصغر فرهادی به این دوره از جشنواره هم توضیح داد: به علاقه‌مندان و مخاطبان قول می‌دهم سه، چهار فیلم ماندگار در این دوره خواهیم داشت و اینگونه نیست که فیلم خوب نداشته باشیم. درباره فیلم آقای فرهادی هم بعید می‌دانم فیلم ایشان به جشنواره برسد. البته که در هر حال حضور فیلم این کارگردان باعث افتخار ما خواهد بود.

وی درباره اعطای سیمرغ مردمی جشنواره هم گفت: ما در فراخوان هم اعلام کرده‌ایم اگر فیلم‌ها برای مردم به نمایش دربیاید، سیمرغ مردمی خواهیم داشت.

دبیر جشنواره فجر درباره بیانیه اعتراضی مستندسازان هم گفت: من چون خودم از سینمای مستند آمده‌ام بیش از هر کسی مدافع سینمای مستند هستم. جشنواره سینماحقیقت یکی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم مستند در منطقه است و اعتبار جهانی دارد. فیلم‌های مستند ما با یک هیات انتخاب شایسته انتخاب شده‌اند. ما امسال در هیچ بخشی هیات انتخاب نداریم نه در بخش مستند، نه در بخش کوتاه، نه سودای سیمرغ نه بخش تبلیغات. منطقی نبود که برای آثار مستند هیات انتخاب می‌گذاشتیم.

وی افزود: در روزهایی که این تصمیم را گرفتیم به دوستان مستندساز مراجعه کردم و پرسیدم آیا مستند بلندی را می‌شناسید که به جشنواره سینماحقیقت راه نیافته باشد و شایسته داوری در فجر باشد؟ که پاسخ مثبت نبود. من به دوستان مستندساز عزیز حق می‌دهم که بخواهند بهتر دیده شوند. جشنواره فیلم فجر، بالاترین جایزه سینمای ایران را به آثار مستند می‌دهد و طبیعی است به فیلمی اعطا کند که در کورس آثار در جشنواره سینماحقیقت حاضر باشد.

دستمزد دبیر جشنواره فجر چقدر است؟

طباطبایی‌نژاد درباره دستمزد دبیران گفت: دستمزد آقای داروغه‌زاده در دوره‌های گذشته ماهی ۷ میلیون تومان بوده و من هم هیچ قراردادی با جشنواره ندارم.

به لحاظ قانونی پروانه نمایش در سازمان سینمایی و معاونت نظارت برای اکران عمومی، اکران خارج از کشور و پروانه ممیزی حداقلی (نمایش در جشنواره‌ها و مراکز خاص) است که ما در گفت‌وگو با دوستان در معاونت نظارت و ارزشیابی به این نتیجه رسیدیم فیلم‌های انتخاب شده داوران توسط معاونت نظارت برای کسب پروانه نمایش حداقلی به دست بیاورند وی درباره ترکیب هیأت داوران جشنواره هم گفت: ترکیب هیات داوران مجموعه‌ای از صاحبنظران سینما در بخش‌های مختلف است. تصمیم‌گیری درباره اهدای ۲۲ جایزه در بخش سودای سیمرغ و قضاوت حدود ۴۰ فیلم کار ساده‌ای نخواهد بود. وقتی جشنواره قرار نیست به شکل قبلی برپا شود؛ این شیوه بهترین روش ما بود. این نکته را هم بگویم قبلاً این انتقاد وجود داشت که فیلمی شایسته حضور در جشنواره نبوده و می‌توانسته در جشنواره حاضر باشد. این شانس امسال برای همه فیلم‌ها وجود دارد که شاید اگر هیات انتخاب وجود داشت، در این قضاوت لحاظ نمی‌شدند.

دبیر جشنواره درباره شیوه نمایش آثار برای داوران هم توضیح داد: ما در شرایط ناگزیری قرار داریم که باید به بهترین تصمیم برسیم. من البته ناامید نیستم که نمایش آثار برای اهالی سینما، منتقدان و اهالی رسانه اتفاق بیفتد. در حال حاضر شیوه اول شدنی‌تر است اما امیدواری من شیوه دوم است و خودم را برای این اجرا آماده کرده‌ام. آنچه امروز قول می‌دهیم و آنچه برای ما قطعی است شیوه اول است. وقتی قرار است شیوه دوم اتفاق بیفتد، درباره فیلم‌ها در تلویزیون و پلتفرم‌ها حرف زده شود، آنها فیلم‌ها را دیده‌اند اما در شیوه اول، ما به معرفی آثار خواهیم پرداخت. همیشه بین وضع مطلوب و مقدور فاصله وجود دارد اما وضع موجود، مواردی را به ما تحمیل می‌کند و باید این را بپذیریم.

طباطبایی‌نژاد ادامه داد: اگر فیلمی در کورس داوری قرار بگیرد، حتماً باید پروانه نمایش ویژه جشنواره را به دست بیاورد. به لحاظ قانونی پروانه نمایش در سازمان سینمایی و معاونت نظارت برای اکران عمومی، اکران خارج از کشور و پروانه ممیزی حداقلی (نمایش در جشنواره‌ها و مراکز خاص) است که ما در گفت‌وگو با دوستان در معاونت نظارت و ارزشیابی به این نتیجه رسیدیم فیلم‌های انتخاب شده داوران توسط معاونت نظارت برای کسب پروانه نمایش حداقلی به دست بیاورند.

وی درباره شرایط حضور فیلم‌های موفق ایرانی به نمایش درآمده در جشنواره‌های خارجی مانند «جنایت بی‌دقت» و «دشت خاموش» در جشنواره فجر هم گفت: من دوست داشتم این آثار در جشنواره نمایش داده شود. تصمیم در نهایت بر این شد که بهتر است جشنواره با رعایت مقررات اجرا شود و آن فیلم‌ها طبیعتاً امکان حضور در جشنواره فیلم فجر را ندارند و فقط جشنواره فیلم کودک از این روال خارج است و آثار این جشنواره می‌توانند در جشنواره فجر به نمایش گذاشته شوند.

مذاکره با وی‌اودی‌ها برای پوشش جشنواره

طباطبایی‌نژاد درباره نقش سامانه‌های وی‌اودی در پوشش جشنواره هم گفت: با سامانه نمایش درخواستی گفت‌وگوهایی را داشته‌ایم که برنامه‌هایی متناسب با سینمای ایران و زنده‌کردن خاطرات جشنواره فیلم فجر از طریق سامانه‌ها ارائه شود. پیشنهاداتی هم برای ارائه کار مشارکتی با صداوسیما ارائه شده و این دو حوزه منافاتی با یکدیگر ندارد و مخاطبان خاص خود را دارد. هر دو حوزه می‌توانند در کنار سینمای ایران قرار بگیرند. این دو رسانه می‌توانند خلاء امسال جشنواره را پر کند. در گذشته، شور و نشاط اکران فیلم در سینماهای مردمی، حذف شده اما مخاطبانش همچنان هستند و ما سعی می‌کنیم جذابیت جشنواره حذف نشود.

دبیر جشنواره در ادامه اظهار داشت: ممکن است امسال جایزه سیمرغ زرین بهترین فیلم از نگاه ملی (جایزه سردار شهید سلیمانی) به یک فیلم مستند یا کوتاه داده شود و قرار است بر اساس فراخوان این جایزه مثل سال‌های پیش به فیلم‌های بخش سودای سیمرغ اختصاص داده نشود.

وی در بخش پایانی این نشست خبری مجازی اظهار داشت: امسال طبق روال هر ساله سیمون سیمونیان مسئول دبیرخانه جشنواره و مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره پاسخ‌گوی مخاطبان و اهالی سینمای ایران و آماده همکاری با آنها خواهند بود.

دبیر جشنواره در پایان گفت: امیدوارم جشنواره‌ای در خور شأن سینمای ایران با توجه به شرایط برگزار کنیم امیدوارم این یکی از خاطره‌انگیزترین سال‌های جشنواره فیلم فجر باشد و سینمای ایران همچنان جان‌دار به فعالیت خود ادامه دهد.

نشست رسانه‌ای دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در حالی به پایان رسید، که پوشش مجازی این نشست، برخلاف نشست‌های برخط پیشین سازمان سینمایی، کیفیت بسیار پایینی داشت و قطع و وصل چندباره برنامه، پوشش رسانه‌ای را با مشکلاتی همراه کرد.