بناهای هشتگانه عجیب و رازگونه "ابودجانه" در دالاهو

ایسنا/کرمانشاه برای دیدن این گورستان عجیب باید 15 کیلومتر مانده به شهر سرپل‌ ذهاب وارد جاده‌ای فرعی در سمت راست جاده کرمانشاه به سرپلذهاب شد که تابلوی "ریجاب" در ورودی آن خودنمایی می کند.

جاده را که به سمت شمال آبشار ریجاب و روستای زرده طی کنی، گورستانی سه هکتاری با بناهای جالب در سمت راست جاده دیده می شود که به "مقابر ابودجانه" شهره‌اند. مقابری که شگفتی های جالبی در خود دارند، اما چندان معروف نشده اند و شاید خیلی از گردشگرانی که برای دیدن آبشار ریجاب و دره اژدها در فاصله 700 متری این گورستان می روند، از شوق رسیدن به آن زیبایی ها، جذابیت های این گورستان و بناهای رازگونه آن را نمی بینند و بی خیال از کنارش رد می‌شوند. 

یک باستان شناس کرمانشاهی تعداد گورهایی که داخل این قبرستان تاریخی وجود دارد را حدود 6500 گور اعلام و در این خصوص گفت: در داخل این گورستان هشت بنای آرامگاهی دارای گنبدهای مخروطی با ارتفاع تقریبی 6.5 متر و تعدادی سنگ های برافراشته(میل) وجود دارد که برخی از آنها ارتفاعشان به سه متر هم می‌رسد.

شهرام علی یاری در گفت و گو با ایسنا افزود: روی برخی از سنگ ها نقوش گیاهی، اسلیمی، حیوانی، شمشیر، نیزه و انسان سواره حکاکی شده است. همچنین نقش الهه نیکه (ایزدبانوی پیروزی) که فرشته ای بالدار و از خدایان یونان باستان است و نمونه آن روی سر در تاق های تاق بستان نقش بسته نیز روی برخی از سنگ قبرهای ابودجانه دیده می‌شود.

وی گفت: طبق مطالعاتی که تاکنون روی این گورستان تاریخی صورت گرفته، بناهای آرامگاهی که در آن وجود دارند از اواسط میانه اسلامی تا قرون معاصر هستند و خطوطی که روی اغلب سنگ قبرها حک شده، خط نستعلیق است.

رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان دالاهو در خصوص بناهای هشتگانه این گورستان هم چنین توضیح داد: هشت بنای آرامگاهی داخل این گورستان را به مقابر ابودجانه یک تا هشت نامگذاری کرده اند. طبق مطالعات انجام شده بنظر می رسد بنای بزرگ و اصلی منتسب به شخصی به نام ابودجانه است که از یاران پیامبر اکرم(ص) بوده و اکنون آرامگاهش مورد تقدس اهالی این منطقه است.

سبک معماری هر هشت بنا متاثر از معماری بناهای قبل از اسلام و آتشکده های ساسانی است و به آنها شباهت زیادی دارد.

نکته جالب در مورد این بناها، درگاه های ورودی آنهاست که دارای ارتفاع 80 سانتی متر و عرض 60 سانتی متر هستند. دقیقا برابر درگاهی که  در مقابر مذهبی از جمله در مقبره کوروش کبیر در پاسارگاد می بینیم. این نوع از معماری درگاه های ورودی نشان دهنده مقدس بودن آن مقبره است تا هنگامی که بازدید کننده وارد آن می شود به حال تعظیم و احترام داخل بنا شود.

سطوح داخلی این هشتگانه ها دارای گچ بری و محراب هستند. همچنین بنای اصلی در ورودی آن الحاقاتی دارد که سایر بناها آن را ندارند.

این باستان شناس در خصوص راز بناهای هشتگانه نیز عنوان کرد: هرچند معتقدیم بناهای اصلی همان مقبره ابودجانه باشد، اما در رابطه با سایر بناها بنظر می رسد که هرکدام محل دفن یکی از افراد شاخص و بزرگ منطقه بوده و نکته مورد توجه این است که در داخل هرکدام از این بناها بین هفت تا هشت سنگ قبر وجود دارد. 

البته باستان شناسان در این رابطه بحث هایی دارند، از جمله اینکه هرکدام از این بناهای هفت گانه مربوط به یک بزرگ بوده که بعدها گورهای دیگری را هم در کنار آن اضافه کرده اند. بحث دیگری هم وجود دارد مبنی براینکه در هرکدام از این بناها یک سنگ قبر اصلی بوده و بعدها تعدادی سنگ قبر از بیرون آورده شده و در داخل این بنا نصب شده اند. با این وجود مشخص نیست که مقبره اصلی کدام است.

علی یاری گورستان ابودجانه را اولین و شاخص ترین گورستان اسلامی منطقه ریجاب معرفی کرد و افزود: در زلزله سال 1396 برخی از این بناها آسیب دید که آنها را مرمت کردیم، اما برای برخی دیگر از آنها که به صورت جدی آسیب دیده اند، نیاز به اعتبار کافی وجود دارد.

مقابر ابودجانه سال 1386 به ثبت ملی رسیدند.

انتهای پیام