هشدار اروپایی‌ها به ایران درباره برنامه هسته‌ای و مصوبه مجلس

بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور باقی مانده در برجام در مورد تصمیم جمهوری اسلامی برای نصب سانتریفیوژهای جدید در تأسیسات هسته‌ای نطنز و تصویب «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها» در مجلس شورای اسلامی ابراز نگرانی کردند.

پرچم‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا – عکس از shutterstock

بریتانیا، فرانسه و آلمان دوشنبه ۷ دسامبر / ۱۷ آذر با انتشار بیانیه‌ مشترکی نسبت به تحولات اخیر در برنامه هسته‌ای ایران هشدار دادند. این سه کشور در بیانیه خود برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را «دستاورد اصلی دیپلماسی چندجانبه و معماری منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای جهانی» نامیده و گفته‌اند برجام «بهترین و در حال حاضر تنها راه برای نظارت و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است».

سه کشور اروپایی نوشته‌اند:

«اطلاع اخیر ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تصمیم نصب سه آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته در تأسیسات غنی‌سازی نطنز، مخالف برجام و بسیار نگران‌کننده است.»

آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای جمعه ۴ دسامبر / ۴ آذر در گزارشی به کشورهای عضو این آژانس گفت:

«ایران به آژانس اطلاع داده است که تأسیسات غنی‌سازی در نطنز قصد دارد نصب سه آبشار سانتریفیوژ IR-2m را در این تأسیسات آغاز کند.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد که این آبشارها به نخستین مجموعه سانتریفیوژهای از این نوع اضافه می‌شوند که قبلاً برای غنی‌سازی اورانیوم در این تأسیسات استفاده شده‌اند.

در چارچوب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، ایران در تأسیسات زیرزمینی نطنز فقط باید با سانتریفیوژهای نسل اول IR-1  به غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود که ۱۱ نوامبر / ۲۱ آبان منتشر شد، اعلام کرد میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۲ برابر محدودیت اعلام‌شده در توافق هسته‌ای برجام است.

سه کشور اروپایی در بیانیه خود همچنین به مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی ایران با عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» اشاره کرده و نوشته‌اند:

«ما با نگرانی شدید به قانون اخیر مصوب پارلمان ایران توجه می‌کنیم که در صورت اجرا به طور اساسی برنامه هسته‌ای ایران را به‌طور قابل توجهی گسترش داده و دسترسی‌ به نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود می‌کند.»

این کشورها تأکید کرده‌اند که چنین اقدامی «با برجام و تعهدات هسته‌ای ایران سازگار نیست».

مجلس شورای اسلامی سه‌شنبه ۱۱ آذر کلیات طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» را با ۲۵۱ رأی موافق به تصویب رساند. بر اساس این طرح چنان‌چه پس از سه ماه روابط بانکی ایران در اروپا و میزان خرید نفت آن‌ها از ایران به شرایط «عادی و رضایت‌بخش» بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. همچنین برای حامیان برجام مجازات تعزیری درجات دو تا پنج که به معنای دو تا ۲۵ سال حبس است در نظر گرفته شده است. این طرح ظرف ۲۴ ساعت در شورای نگهبان نیز به تأیید رسید.

تصویب این طرح شکاف‌های درون حکومت ایران را بیشتر کرد. حسن روحانی در پی تصویب این طرح در مجلس اعلام کرد که دولت با آن موافقت ندارد و «آن را برای روند فعالیت‌های دیپلماتیک مضر می‌داند».

مجلس این طرح را در واکنش به ترور محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع به تصویب رساند. فخری‌زاده بعدازظهر جمعه ۶ آذر در آبسرد دماوند ترور شد.

بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه خود افزوده‌اند:

«اگر ایران در حفظ فضای دیپلماسی جدی است نباید این اقدامات را به‌اجرا بگذارد. چنین اقداماتی تلاش مشترک ما برای حفظ برجام را به خطر می‌اندازد و ایجاد فرصت مهم بازگشت به دیپلماسی با دولت آمریکا را در معرض خطر قرار می‌دهد. بازگشت به برجام برای ایران نیز مفید خواهد بود.»

دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران خارج شد و تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را برگرداند. تحدید نفوذ ایران در خاورمیانه و نظارت بر برنامه موشکی سپاه پاسداران از خواسته‌‌های قدرت‌های جهانی است که در مذاکرات هسته‌ای لوزان به بحث گذاشته نشد.

جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا گفته است که اگر ایران به تعهدات خود در برجام پایبند بماند آمریکا به برجام بازخواهد گشت. با این حال بایدن تأکید کرده که تعامل با ایران دشوار است و با صراحت گفته است که برای مقابله با برنامه هسته‌ای و موشکی ایران در پی برقراری اتحاد با قدرت‌های اروپایی است. فرانسه، بریتانیا و آلمان در سه سال گذشته بارها خواهان مکمل‌هایی برای برجام شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

کلیات طرح لغو محدودیت‌های هسته‌ای تصویب شد