وبینار «آینده سینمای ایران» برگزار شد/ حضور پررنگ زنان فیلمساز

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی مرکز ایران و فرانسه، به ابتکار مرکز ایران و فرانسه (سمن فرانسوی، تاسیسِ سال ۱۳۹۵) وبینار «آینده سینمای ایران» با حضور جمعی ازعلاقه مندان هنر، دست اندرکاران فرهنگی و سینمایی ایران و فرانسه ۱۹ آذر ماه برگزار شد.

مهمانان و سخنرانان این وبینار حسین نمازی نویسنده، کارگردان و مدرس سینما، رقیه توکلی فیلمساز و مدرس دانشگاه، آلن برونه نویسنده، سینماگر و کارشناس فرانسوی سینمای ایران، کارولین رونارد مدرس سینمای دانشگاه اکس مارسی فرانسه و مدیر دپارتمان هنر این دانشگاه بودند.

دبیری این وبینار هم به عهده سید وحید یعقوبی پژوهشگر حوزه فرهنگ و ادبیات فرانسه و عضو هیأت مدیره مرکز ایران و فرانسه بود.

در ابتدای این وبینار کارولین رونارد که دکترای پژوهشی خود را سابقا در زمینه زیبایی شناسی سینما و آثار عباس کیارستمی به انجام رسانده است، با اشاره به موفقیت‌های سینمای ایران در کشور فرانسه گفت: مخاطبان غربی علاقه بسیاری به سینمای مؤلف دارند و این به دلیل تاریخ نقد سینما در فرانسه و توجه به رمان‌ها و آثار ادبی است که در این بین سینمای ایران به عنوان یک سینمای مؤلف بسیار مورد توجه و پسند مخاطبان فرانسوی است.

وی با توصیف شرایط دشوار کنونی و مشکلات کشور ایران، سینمای ایران را بسیار با انرژی و فعال توصیف کرد و نکته حائز اهمیت را در این بین حضور زنان در این عرصه دانست.

آلن برونه در ادامه با اشاره به نقش زنان در سینمای ایران و برشمردن کارگردانانی نظیر تهمینه میلانی، رخشان بنی اعتماد، پوران درخشنده و نرگس آبیار، حضور جوانان را نقطه مثبت سینمای ایران دانست و در عین حال نقش مهم سینمای ایران را در غرب و به خصوص فرانسه ناکافی عنوان کرد.

این سینماگر فرانسوی با اشاره به نبود یک تشکل رسمی که متولی تولید مشترک فیلم‌های ایرانی باشد، افزود: متأسفانه سال‌ها است که یک سیستم کارآمد در عرصه تولید مشترک بین ایران و فرانسه وجود ندارد و این به دور از جایگاه واقعی روابط فرهنگی و سینمایی این ۲ کشور است.

برونه در ادامه به شبکه‌های تلویزیونی که در قالب برنامه‌های مستند به تهیه حوادث مهم جهانی می‌پردازند، اشاره کرد و توضیح داد: متأسفانه نمایش فیلم‌های ایرانی در شبکه‌های تلویزیونی فرانسه بسیار دشوار است و مثلاً ما شاهد نمایش یک فیلم مستند که درباره جنگ ایران و عراق باشد، نیستیم.رقیه توکلی: به لطف فضای مجازی از لحاظ فرهنگی خانواده ها آمادگی بیشتری درباره حضور زنان در سینما پیدا کردند و زمینه برای زنان علاقه مند به کار سینما فراهم شده است و در دهه اخیر با توجه به حضور پررنگ بانوان ایرانی در سینما، الگوسازی خوبی اتفاق افتاده است

وی یادآور شد: در موضوع تولیدات مشترک در مقایسه با موفقیت‌های سینما ایران شاهد پخش اندک این آثار در کشور فرانسه هستیم که یقیناً وجود یک قرارداد رسمی در این زمینه می‌تواند در آینده سینمای ایران در اروپا بسیار تأثیرگذار باشد.

در ادامه این وبینار رقیه توکلی با ارائه آماری از حضور کارگردانان زن ایرانی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، تعداد آنان را قبل از انقلاب معدود برشمرد و افزود: خوشبختانه در این چند دهه و به ویژه دهه ۹۰ خورشیدی کارگردانان زن ایرانی توانستند اتفاقات مهم و خوبی رقم بزنند چنانچه در همین سال گذشته حدود ۸ فیلم توسط آنان ساخته شده است.

توکلی با اشاره به حضور اخیر خود در ۲ جشنواره کوتاه و مستند در ایران به عنوان داور، رشد و افزایش زنان کارگردان را بسیار قابل توجه و امیدوار کننده دانست و بیان کرد: از این نقطه نظر که محوریت اصلی غالب این فیلم‌ها زنان هستند و شناخت بیشتری نسبت به زنان دارند و به جزئیات دقیق‌تر می‌نگرند، ما در آینده نزدیک شاهد موفقیت‌های خوبی از آنان در عرصه بین الملل خواهیم بود چنانچه آینده سینمای ایران را از این به بعد باید از آن زنان دانست.

در ادامه حسین نمازی سخنان خود را با موضوع تفاوت ساختاری سینمای ایران و غرب آغاز کرد و گفت: ایران فاصله چندانی با سینمای دنیا ندارد و سینما در ایران و غرب همزمان با یکدیگر متولد شده است اما از نظر شکل فیلمسازی ایران و غرب با یکدیگر متفاوتند. مثلاً فرهنگ فیلمسازی در ایران و غرب با یکدیگر فرق اساسی دارد مانند خلأ وجود صنعت فیلمسازی مثل بالیوود در هند و یا هالیوود در آمریکا که بسیار حرفه‌ای و روشمند به موضوع سینما در همه ابعاد می‌پردازند و یا مساله بودجه که اصلاً قابل قیاس نمی‌تواند باشد. با وجود چنین کمبودهایی حضور کلی سینمای ایران در عرصه بین الملل موفقیت آمیز است.

وی سپس به تأثیر حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های مختف پرداخت و توضیح داد: فیلم‌های ایرانی قبل از انقلاب تا حدودی متأثر از سینمای هند و کمی سینمای مصر بودند و دورن مایه‌های آن را عمدتاً عاشقانه عامه پسند و کمدی تشکیل می‌دادند. همچنین طیف روشنفکر آن زمان بیشتر متمایل به سینمای غرب بود. سرآغاز این موضوع را می‌توان فیلم «گاو» دانست که بسیار مورد توجه جشنواره‌های خارجی قرار گرفت و این شروعی بود موسوم به موج نوی سینما که بُعدهای کارگردانان دیگر را انگیزه مند برای حضور در فستیوال‌های گوناگون خارجی کرد.

در بخش دیگر این وبینار رقیه توکلی کارگردان فیلم «مادری» با اشاره به تأثیرگذاری منفی همه گیری کرونا و تعطیلی سالن‌های سینما، آینده را ناامید کننده دانست و گفت: اکنون وضع اقتصادی در ایران هم در بدترین حد ممکن قرار دارد، هم به دلیل تحریم‌ها هم به جهت کرونا که دست به دست هم داده و این شرایط شامل سینمای ایران هم می‌شود با این وجود اکنون با برگزاری چند جشنواره که به صورت آنلاین برگزار می‌شود متوجه سیل فیلم‌هایی هستیم که توسط جوانان ساخته می‌شوند، فیلم‌های خوبی که از سوی دیگر بسیار امیدوار کننده هستند.

توکلی با توصیف حضور پررنگ بانوان تحصیلکرده بیان کرد: به لطف فضای مجازی از لحاظ فرهنگی خانواده ها آمادگی بیشتری درباره حضور زنان در سینما پیدا کردند و زمینه برای زنان علاقه مند به کار سینما فراهم شده است و در دهه اخیر با توجه به حضور پررنگ بانوان ایرانی در سینما، الگوسازی خوبی اتفاق افتاده چنانچه بسیاری از دختران ایرانی را انگیزه مند در این راه ساخته است.

کارولین رونارد استاد هنر دانشگاه اکس مارسی فرانسه در بخش دیگری از سخنان خود تحول در زیباشناسی سینما را عموماً متأثر از تحول فناوری دانست و گفت: در این صنعت با توجه به گسترش استفاده از اینترنت و اقبال به سمت فضای مجازی بسیاری از این عناصر دچار دگرگونی شده اند.

نمازی در بخش پایانی این وبینار درباره آینده سینمای ایران متذکر شد: سینما هم مانند بسیاری از مسائل درگیر مسائل سیاسی شده مانند لطماتی همچون تحریم‌های فلج کننده آمریکا و تحریم‌های دارویی که آسیب اصلی آن متوجه مردم عادی است نه دولت. بنابراین طبیعی خواهد بود حتی در زمینه تولیدات سینمایی هم مبادله‌ای صورت نگیرد که بخش عمده آن دلایل سیاسی و سیاست زدگی امور است تا نهایتاً متأسفانه دنیا از یکسری از فیلم‌های ایرانی محروم بماند.

در پایان این وبینار، علیرضا خلیلی رئیس مرکز ایران و فرانسه ضمن تشکر از همه سخنرانان و حاضران در این کنفرانس تصویری از ابتکار این مرکز در برگزاری یک فستیوال بزرگ سینمایی ایران در فرانسه در سال آتی قرار خبر داد.

وبینار «آینده سینمای ایران» با پرسش و پاسخ میان حاضران و سخنرانان تمام شد.