طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان به کجا رسید؟

به گزارش تابناک به نقل از تسنیم، ۴۹ نماینده مجلس از حوزه‌های مختلف شرق، غرب، شمال و جنوب کشور اخیراً طرح تقسیم سیستان و بلوچستان را اعلام وصول کردند؛ طرحی که با مخالفت شدید نمایندگان جنوب سیستان و بلوچستان و تاکید بخشی از نمایندگان شمال سیستان و بلوچستان رو به رو شده است؛ طرحی که هر از چندگاهی با مطرح شدن آن حداقل در فضای مجازی جنجال می‌آفریند.

ارائه طرح و تاکید و مخالفت بر سر تقسیم سیستان و بلوچستان اولین بار در سال ۹۶ به شکلی جدی مطرح و داغ شد؛ بهمن ماه ۹۶ موافقان و مخالفان دست به قلم شدند و به رئیس جمهور نامه نوشتند؛ رئیس وقت مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در آن زمان اعلام کرد به همراه پنج نماینده دیگر استان مخالف تقسیم است.

محمدنعیم امینی فرد دلیل مخالفتش را اینگونه عنوان کرد: سیستان و بلوچستان به دلایل تاریخی، استانی یکپارچه بوده و دو قوم اصیل بلوچ و سیستانی همراه با دیگر اقوام، سال‌ها در کنار یکدیگر زندگی‌ کرده‌اند و موجودیت یکپارچه‌ای را شکل داده‌اند. مساله یکپارچگی هویتی مهم‌ترین دغدغه نمایندگان برای تقسیم استان است.

این ۶ نماینده در نامه به رئیس جمهور گفتند: خرد شدن استان‌های کشور به واحدهای کوچک‌تر را هرگز در راستای منافع ملی کشور نمی‌دانیم، بلکه تقسیمات کشوری در طول سال‌های گذشته باعث فاصله بین قومیت‌های مختلف ایرانی شده و گسست‌های اجتماعی را بیشتر کرده است.

موافقان اما عکس این را می‌گفتند؛ گفتند سیستان و بلوچستان باید تقسیم شود، تقسیم‌های گذشته موفقیت‌آمیز بوده و توسعه آورده است. حبیت‌الله دهمرده نماینده سیستان که به‌همراه حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان همزمان با نامه مخالفان، به رئیس جمهور نامه نوشتند و خواستار تقسیم شدند، در نامه‌شان گفتند: سیستان و بلوچستان گستردگی فراوانی دارد و فاصله شمال تا جنوب آن به بیش از ۹۰۰ کیلومتر می‌رسد و این گستردگی مدیریت استان را دشوار کرده است. تقسیم استان خواسته مردم است. تقسیمات کشوری به عنوان یکی از ظرفیت‌های توسعه‌ای در هر منطقه محسوب می‌شود و روند پیشرفت خراسان قبل و بعد از تقسیم می‌تواند گواه این امر باشد.

یک سال بعد آبان ۹۷ استاندار سیستان وبلوچستان دوباره تنور را داغ کرد و در نشستی خبری تاکید کرد که موافق تقسیم استان است. استاندار سیستان و بلوچستان که حالا ترجیح داده بر سر طرح سکوت کند، در مصاحبه‌ای ۲۰ اسفندماه ۹۷ گفته بود: اگر توسعه‌ای در سیستان و بلوچستان می‌خواهد اتفاق می‌افتد باید این استان پهناور تقسیم شود؛ تجربه تقسیم‌های گذشته از جمله قم، کرج، قزوین و خراسان به ما می‌گوید، توسعه‌ها شتابنده شده است.

احمدعلی موهبتی افزود: اگر کسی باور دارد که باید به سواحل مکران و سیستان و بلوچستان رسیدگی شود به نظر من باید تقسیم استان شود که هم توسعه را برای سیستان و بلوچستان به دنبال داشته باشد و هم برای سواحل مکران. فقط طول خط سواحل مکران از اولین نقطه تا آخرین نقطه‌اش از جاسک هرمزگان تا سیستان و بلوچستان، ۴۰۰ کیلومتر است؛ این ۴۰۰ کیلومتر می‌تواند در قالب یک استان مانند مکران یا بلوچستان جنوبی تعریف شود.

وی با مثال زدن تقسیم خراسان می‌گوید: سال ۱۳۴۰ که طرح تقسیم خراسان مطرح شد، عده‌ای گفتند می‌خواهند امام رضا(ع) را از ما بگیرند، این حرف‌ها را زدند و موجب شد تا سال ۱۳۸۳ خراسان تقسیم نشود و محرومیت در آن بماند. استان خراسان بزرگ در حالی ۳۰ درصد مرز، ۲۰ مساحت و ۱۲ درصد جمعیت را داشت که تنها ۵.۵ درصد بودجه در آن بود.

استاندار سیستان و بلوچستان ادامه داد: قبل از تقسیم ۶۲ درصد صنعت خراسان بزرگ در شهرستان مشهد متمرکز شده بود؛ بعد از تقسیم با وجود آنکه توسعه‌های غیرقابل قیاسی در مشهد رخ داد اما تمرکز صنعت در این شهرستان ۳۰ درصد شد؛ بعد از تقسیم فقط در شهرستان‌های خراسان رضوی از جمله خواف، سبزوار، نیشابور و تربت حیدریه هفت هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شد. همه این آمار و ارقام به ما می‌گوید تقسیم خوب است، اگر بد باشد، چرا برای تهران و قم و قزوین و مشهد و کرج بد نیست ولی برای سیستان و بلوچستان بد است؛ من این را قبول ندارم و حرف های مخالفان هیچ‌کدام منطقی نیست.

هر چه بود طرح دوباره فراموش شد و به جایی نرسید؛ اما حالا دو سال بعد طرح با شکل و شمایلی جدید و قانونی‌تر وارد شده است؛ هیات رئیسه مجلس طرح را اعلام وصل کرده و ۴۹ نماینده از حوزه‌های مختلف کشور از جمله نمایندگان سیستان و زاهدان حبیب‌الله دهمرده و حسینعلی شهریاری موافقان سرسخت قبلی طرح هم بر آن تایید کرده‌اند.

نمایندگان امضا کننده طرح، این بار هم تقسیم سیستان و بلوچستان را راه حلی برای عبور از محرومیت دانستند و تاکید کردند سیستان و بلوچستان استانی محروم با وسعت زیاد است که ۱۱ درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده و فاصله دوترین شهرهای آن چابهار تا هیرمند حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است، این فاصله‌ها و شاخص‌ها منطقی نیست و تقسیم استان حتماً باید اجرایی شود. این طرح باز هم با مخالفت جدی نمایندگان جنوب سیستان و بلوچستان رو به رو شده است.

به جای تقسیم به فکر تبعیض بودجه برای سیستان و بلوچستان باشیم

نماینده مردم چابهار در مجلس گفت: طرح تقسیم سیستان و بلوچستان نیاز به یک کار کارشناسی جدی‌تری دارد؛ هنوز زوایای مختلف طرح مشخص نیست و هزینه و فایده طرح باید دقیق بررسی کارشناسی شود. در شرایط فعلی وزارت کشور و دولت هم با طرح مخالف است و صریح عنوان کرده‌اند طرح بار مالی دارد؛ ما نیاز داریم کار کارشناسی لازم روی طرح انجام شود و جنبه‌های هویتی و فرهنگی لحاظ شود؛ از نظر ما این طرح الان قابلیت اجرایی ندارد و در آینده هم اگر نیاز طرح شدن چنین موضوعی است حتماً باید اجماع نخبگان، علما و مردم منطقه را داشته باشد؛ بدون نظر نخبگان و مردم منطقه چنین طرحی‌هایی قابل طرح و اجرا نیست.

معین‌الدین سعیدی ادامه داد: نسخه‌هایی که در مرکز کشور برای سیستان و بلوچستان بسته می‌شود متناسب با منطقه نیست و قابلیت طرح ندارد؛ از نظر ما اگر قبول داریم سیستان و بلوچستان محروم است باید به جای تقسیم، تعبیض مثبت بودجه‌ریزی برای آن اتفاق بیافتد. متاسفانه سیستان و بلوچستان همیشه در بودجه‌ها در رتبه اول بودجه‌های مصوب را دارد اما در تخصیص جزو آخرین‌هاست.

وی خاطرنشان کرد: کمبودهای عمقی چابهار با وجود اهمیت راهبردی آن در شاخص‌های توسعه انسانی با نظام بودجه‌ریزی حاضر به جایی نمی‌رسد، وقتی مشکل آب خوزستان مطرح می‌شود و یا مثلا خشکی دریاچه ارومیه به میان می‌آید تمام مدیران ارشد برای رفع آن پیش قدم می‌شوند غافل از اینکه در چابهار ما ۵۰ سال است مشکل و معضل آب داریم و اکثر روستاهای چابهار و در معنای کلی‌تر بلوچستان با وجود خشکسالی از شبکه آب درکنار سواحل عمان محروم هستند.

حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان در مجلس در این باره گفت: فعلاً ترجیح می‌دهم درباره این طرح اظهار نظر نکنم.

احمدعلی موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان هم ترجیح داد با وجود مواضع صریح سال ۹۷ در این دوره زمانی درباره طرح سکوت کند.