ترانه‌ای که از جدایی‌ها شکایت داشت، خود جدایی‌آفرین شد، تورج اتابکی - Gooya News

ترانه‌ای که از جدایی‌ها شکایت داشت، خود جدایی‌آفرین شد، تورج اتابکی - Gooya News
گویا

رادیو فردا - در میان نماد‌های طبیعی که در ادبیاتِ تُرکان آذربایجان نشسته، شاید هیچ‌یک به گسترد‌گی کاربرد رود ارس نباشد؛ رودی که ایران را از جمهوری آذربایحان جدا می‌کند. در تاریخ نوین جهان، گاه این خط‌کش استعمارگران است که بی‌اعتنا به بود و باش مردمان یک سرزمین، به راحتی رسمِ یک خط، به جدایی مردمانی رأی می‌دهد که برای قرن‌ها در پیوند با یکدیگر زیسته‌اند. نمونه‌های از این مرزهای سیاسی خط‌کشی‌شده را در نگاهی به جغرافیای آفریقا بیش از هرکجا می‌توان دید.

اما همیشه هم کار تعین مرز، کار خط‌کش‌ها نیست. گاه قلمروهای سیاسی با نشانه‌های طبیعی چون کوه و رود و کویر و دریاچه نیز معین می‌شوند. از جمله جنگ‌های ایران و روس در دو صد سال گذشته و قرارداد‌های بین دو کشور از پی شکست ایران، بخش بزرگی از مرز شمال غربی ایران را به رود ارس کشاند. همین تحمیل سیاسی سرزمینی، رود ارس را در فرهنگ شفاهی و کتبی بسیاری از مردم دو سوی این رود به گونه نمادین از شمار جدایی‌های تحمیلی کرده است. گاه حتی عاشق و معشوق با استفاده از استعاره ارس، از جدایی تحمیلی‌شان شکوه می‌کنند.

بسیاری از آذربایجانیان در بزم‌هاشان ترانه «آراز آراز» را که همان «ارس ارس» است، می‌خوانند. این ترانه را نخستین‌بار بختیار وهاب‌زاده شاعر جمهوری آذربایجان (۱۹۲۵ تا ۲۰۰۹)، سرود و بعدها بندهایی نیز به آن افزوده‌ شد.

در سروده وهاب‌زاده که به قولی به ادبیات هجران تعلق دارد، به رود ارس اشاره می‌رود که میان مردم آذربایجان جدایی انداخته است. برای وهاب‌زاده، اگر این شعر تنها اشاره‌ای بود به یکی از هزاران رویداد تاریخی تلخ که پیامدهای تلخ‌تری درپی‌داشت، بودند دیگرانی نیز که با اشاره به این شعر طرح پیوند‌‌های تازه و از پی آن قلمروهای سیاسی نوآباد را پیش کشیده‌اند.

منبع خبر: گویا

اخبار مرتبط: ترانه‌ای که از جدایی‌ها شکایت داشت، خود جدایی‌آفرین شد، تورج اتابکی - Gooya News