توجهی به بنیاد حقوق بشر نشده است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین طالبی در نشست علمی مجازی «حکمت اسلامی و حقوق انسانی» از سلسله نشست‌های همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد تصریح کرد: بحث حقوق بشر در جهان امروز یک بحث چند جانبه و مربوط به حوزه‌های مختلف زندگی بشر است و همه دانشمندان در حوزه‌های مختلف علوم انسانی با این بحث به نحوی سروکار دارند.

وی افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که این حقوق بشر که سابقه طولانی هم دارد اهمیت بسزایی در زندگی و مباحث علمی دارد اما آنچه می‌خواهم بر آن تاکید کنم و امروزه به آن توجهی نشده این است که بنیاد حقوق بشر مشخص نیست.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: اعلامیه جهانی حقوق بشر داریم اما اینکه چرا این حقوق ۷۳ یا ۷۴ گانه ای داشته باشیم و دلیلش چیست، به همین دلیل است که حکمت اسلامی را موضوع این نشست قرار دادیم.

وی بیان داشت: بر اساس حکمت اسلامی این حقوق از بدو خلقت بشر در ذات انسانهاست و مربوط به این ملیت و آن ملیت نیست و جنس و… در آن نقشی ندارد.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی گفت: مسئله حق در همه زندگی بشر درآمیخته است و ما هر جا در حال هر فعالیتی باشیم، این حقوق را داریم و این حقوق را خدای متعال به انسان‌ها داده و عقل آن را اثبات می‌کند و مباحث مربوط به حق در شریعت الهی قرار دارد.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی اضافه کرد: قانون طبیعی یکی از موضوعات بسیار مهم و مغفول در حکمت اسلامی است که کمتر در این باره بحثی می‌شود. این موضوع که زیربنای توجیه و استدلال آوردن برای حقوق بشر است اصلاَ در فلسفه اسلامی به آن پرداخته نشده است.

وی گفت: وقتی در حوزه غربی مطالعه کردم، دیدم آن‌ها مطالعات خوبی داشته اند و قانون طبیعی یعنی مرجع و ملاک رجوع برای عقلا یا افراد یک جامعه یا خانواده که باید از آن پیروی کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه قانون اصلش کانون بوده و به معنای خط کش است افزود: بر همین اساس وقتی از کانون به صورت قانون در می‌آید یعنی خط کش در زندگی و هرکس می‌خواهد به سعادت برسد یا به هدف قانونگذار برسد باید از قانون قانونگذار تبعیت کند. عده‌ای زیادی از فیلسوفان غرب می‌گویند مراد از طبیعت یعنی عقل و یعنی یک خط کش عقلی وجود دارد به نام قانون طبیعی.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان اینکه غریزه در وجود انسان به ویژگی‌های گیاهی و حیوانی بشر گفته می‌شود اظهار کرد: گرسنگی در انسان حس غریزی است و داده‌های حسی در معده فعال می‌شود و از طریق عصب‌ها به مغز می‌رسد و مغز آن حالتی را احساس می‌کند که گرسنگی است که مغز فرمان می‌دهد برویم و غذایی درست کنیم و استفاده کنیم.

وی بیان داشت: هدف از خلقت بشر این است که دوست داریم به مقام بالا برسیم و بهترین باشیم و این ذات در همه هست که می‌خواهیم آرامش در زندگی ما سایه انداخته باشد و به مقامات بالایی برسیم.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: این هدف در صدور قانون طبیعی خیلی مهم است و باید وسایلش در وجود ما باشد که هست و ما وجود مادی و معنوی داریم و عقل می‌گوید نفس را بشناسم و برای اینکه برساند مالک خود را به آن اهداف بالا چه دستوری به او بدهد پس قبل از هرچیزی باید مراتب نفس را بشناسیم.

وی تصریح کرد: قبل از اسلام هم بحث مراتب نفس در کتاب ارسطو وجود دارد و مراتب سه گانه نفس را بیان کرده و وقتی فیلسوفان اسلامی دوره علمی و ایجاد ادبیات فلسفی برایشان فراهم شد، آنها همه مطالب ارسطو در این حوزه را قبول کردند و چیزهایی را به آن اضافه کردند که ارسطو نگفته بود.