وبینار «سلامت و ایمنی در سازه های پرتردد» برگزار شد

به گزارش خبرنگار مهر، در چهارمین سالگرد حادثه پلاسکو، وبینار «سلامت و ایمنی در سازه‌های پرتردد بر اساس حوادث واقعی ثبت شده در ایران»، توسط دپارتمان سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با همکاری سازمان اورژانس کشور، سازمان امداد و نجات هلال احمر و دانشکده بهداشت و ایمنی برگزار شد.

زهره قمیان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دبیر عملی این وبینار ملی در سخنرانی خود با موضوع «تأثیرات حوادث بزرگ آتش سوزی در ایران بر سلامت»، ضمن تحلیل حوادث آتش سوزی مسجد ارگ تهران، ساختمان پلاسکو و کلینیک سینامهر شمیران، گفت: تبعات منفی آتش سوزی بر سلامت انسان (مسمومیت با گازهای سمی، سوختگی، تروما و…)، سیستم درمان را پاسخگو می‌کند و لازم است برای پاسخ به این موارد، برنامه‌های پیشگیری، ارتقای ایمنی، توسعه ظرفیت‌های تخصصی متناسب با ماهیت این حوادث تدوین و مجدانه اجرا شوند.

دبیر علمی وبینار ادامه داد: برای پیشگیری از چنین حوادثی به ویژه در مراکز بهداشتی درمانی لازم است ضمن بررسی وضعیت موجود، برنامه‌های نظارت بر استانداردها و اصول ایمنی به ویژه در سازه‌های پرتردد به طور مداوم اجرا گردد و ضمن ارتقای آموزش‌های مهارتی و ایمنی شغلی، اجرای سختگیرانه الزامات ایمنی و استقرار و ارتقای سامانه‌های هشدار اولیه در سازه‌های پرتردد با نظارت سازمان‌های متولی صورت پذیرد. ارتقای آمادگی بخش درمان نیز مستلزم ارتقای آمادگی نیروی انسانی با انجام مانورهای مختلف بیمارستانی و پیش بیمارستانی بر اساس سناریوهای پایه در بحران (افزایش ظرفیت، تخلیه بیمارستانی و…) و تجهیز مناسب پرسنل به دانش و ابزارهای محافظتی می‌باشد تا مدیریت و پاسخ به این حوادث به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد. آنچه که لازم است نهادینه شود، توجه به درس آموخته‌ها و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه به صورت مداوم است.

پیرحسین کولیوند رئیس سازمان اورژانس کشور، ضمن تشریح مدیریت مصدومین در حادثه آتش سوزی ساختمان پلاسکو، گفت: سازمان اورژانس در پنج فاز اطلاع رسانی، آغاز عملیات، عملیات بعد از ریزش ساختمان، عملیات در روز دوم و اختتام عملیات در مدیریت حادثه پلاسکو اقدام کرد. تیم‌های امدادی اورژانس از ۳۰ دی ماه با حضور در صحنه حادثه اقدام به ارائه خدمات کرده و ۹ بهمن ماه عملیات امدادی خاتمه یافت. در این مدت ۱۸۰ مورد درمان در محل و انتقال ۵۵ مصدوم به مراکز درمانی انجام پذیرفت.

وی ادامه داد: از دیگر اقدامات این سازمان فعال سازی ICS شهر تهران، استفاده از ظرفیت بیمارستان‌های خصوصی و سازمانی، هماهنگی با ستاد هدایت دانشگاه‌ها و اداره پرستاری دانشگاه‌ها به منظور پوشش نیروی پرستاری، هماهنگی با سایر ارگان‌های همکار در خصوص اعزام آمبولانس در صورت نیاز و مدیریت متخصصین داوطلب و داوطلبان مردمی با توجه به ابعاد حادثه در مدت ۱۰ روز بود. همچنین با توجه به قرارگیری ساختمان اورژانس تهران در این منطقه و قدمت ساختمان، جابجایی این مرکز در دستور کار قرار گرفت.

کولیوند با اشاره به فعال کردن ستاد پدافند غیرعامل بعد از این حادثه گفت: هدف ما از فعال کردن این ستاد ارتقای کاربری و خدمات مراکز درمانی و لزوم صدور گواهی پدافند غیرعامل برای سازه‌های درمانی مرتفع جدید بود. در حیطه وظایف سازمانی نیز در راستای آموزش و مهارت افزایی کارکنان به صورت مستمر در حوادثی مانند آتش سوزی، ریزش، انفجار و حوادث تروریستی و … دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی برگزار شد و مرکز MCMC و EOC بیش از پیش فعال شدند.

حمیدرضا اسکاش معاون برنامه ریزی و آموزش تخصصی سازمان امداد و نجات، با پرداختن به ابعاد مهم گزارش تحلیلی پساکنش پلاسکو، گفت: درس آموخته‌ها و توصیه‌هایی که توسط کارشناسان مستندسازی و ارائه می‌شود باید برای برنامه ریزی های آتی مورد توجه قرار گیرد. در حادثه پلاسکو بیش از ۲۰ درس آموخته و ۷۱ توصیه کاربردی ارائه شده است که به واسطه آن می‌توان علاوه بر ارتقا برنامه عملیاتی سازمان‌های امدادی، به بازنگری دستورالعمل‌ها و بهبود عملکرد و اقدامات دست یافت. برای ثبت تجارب و درس آموخته‌ها باید در صحنه حادثه حضور یافت تا بتوان با عمیق شدن در اتفاقات و تجربیات، موارد بی بدیل و کاربردی را استخراج و مستندسازی کرد. تهیه این سری گزارش‌ها باید در سازمان‌ها نهادینه گردد.

وی ادامه داد: در ساختمان‌های پرتردد متولی مشخصی برای ایمنی باید تعریف شود. همچنین در حوادث نیز افسر ایمنی سامانه فرماندهی حادثه باید فعال گردد. همچنین به مدیریت افکار عمومی و آموزش مردم نیز باید توجه شود تا بدین وسیله تاب آوری افراد در جامعه افرایش یابد.

مصطفی پویاکیان معاون پژوهشی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اقدامات مقطعی در حوزه ایمن سازی ساختمان‌های پرتردد گفت: حوادث به این دلیل روی می‌دهند که تغییرات ایمنی در گذر زمان مورد غفلت قرار می‌گیرد از سوی دیگر اتکا به اقدامات مقطعی با ایجاد حس ایمنی کاذب شرایط را برای وقوع حوادث بزرگ و خسارت بار آماده می‌سازد. استراتژی‌های ایمنی در ساختمان‌ها باید در دو حیطه کاهش احتمال حادثه و کاهش خسارات ناشی از آن باشد. برای کاهش خسارات حادثه و اطفا حریق، وجود مسیر نجات و فرار ساکنان دو عامل اصلی است که باید مد نظر قرار گیرد.

این پژوهشگر ایمنی ضمن تشریح استراتژی‌های ایمنی ساختمان ادامه داد: در استراتژی کنترل مجموع برنامه‌های پیشگیرانه ای برای جلوگیری از شکل گیری شرایط وقوع آتش سوزی و انفجار انجام می‌شود. این تفکر سبب می‌شود تا رویدادهای حریق و انفجار به کمترین حد خود کاهش پیدا کنند. این برنامه‌ها و اقدامات معمولاً توسط نهادها و دستگاه‌های کنشگر مانند مالک بهره بردار، دستگاه‌های صدور مجوز و نظارت و بازرسی و نهادهای پژوهشی مانند دانشگاه‌ها انجام می‌گیرد. استراتژی پاسخ به حادثه نیز مجموعه برنامه‌هایی است که برای برای جلوگیری از گسترش پیامدهای حریق یا انفجار رخ داده انجام می‌شود. این اقدامات عموماً توسط نهادها و دستگاه‌های واکنشگر همچون آتش نشانی، اورژانس، پلیس و…، انجام می‌گیرد.

زهرا اسکندری دانشجوی دکترای سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تشریح استانداردهای اعتبار بخشی در مدیریت خطر و حوادث با تمرکز بر دستورالعمل‌های گازهای طبی گفت: فراموشی موضوع مهمی چون آموزش پرسنل مرتبط در مورد گازهای طبی، یک اشتباه ساده در نحوه استفاده، بی توجهی به خلوص و ناخالصی گازها، عدم استفاده از اتصالات مناسب، بی دقتی در رنگ آمیزی، انجام ندادن آزمون‌های دوره‌ای سیلندرها اهمیت ندادن به نکات ایمنی و کیفی اتاق مرکزی گازها، زندگی یک یا چند بیمار به خطر افتاده و اتفاقات ناگوار آشکار و پنهانی به وقوع می‌پیوندد. لذا ضرورت ایجاب می‌نماید که در به کارگیری ضوابط و دستورالعمل‌های استاندارد در این زمینه دقت خاص به عمل آید.

وی ادامه داد: به هیچ وجه در مکان‌هایی که گازهای طبی تولید، شارژ و یا استفاده می‌شوند نباید سیگار کشید. گرم کردن محوطه انبار باید با روش‌های غیر مستقیم ایجاد حرارت باشد و گرم کردن محوطه انبار با شعله یا آتش مستقیم باید ممنوع اعلام شود. سیلندرهای گاز اکسیژن نباید در مکان‌های نزدیک به مواد قابل اشتعال نظیر فرآورده‌های نفتی و یا در معرض مواد شیمیایی خورنده یا دودزا انبارش شوند. سیلندر گازهای طبی می‌بایست به صورت دورهایی طبق استاندارد توسط آزمایشگاه‌های تائید صلاحیت شده از سوی سازمان استاندارد مورد بازرسی و آزمون دوره‌ای قرار گیرند.

آرزو دهقانی دانشجوی دکترای سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با تشریح نقش پر اهمیت رسانه‌ها در پاسخ و مدیریت بحران‌ها گفت: حادثه پلاسکو بر اساس سطح بندی سازمان مدیریت بحران کشور یک حادثه محلی بود که با توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی در سطح ملی و حتی بین المللی در خصوص آن اطلاع رسانی شد. برای مدیریت فضای اطلاع رسانی بین المللی در خصوص حوادث داخلی باید برنامه ریزی مناسب در خصوص نشر اخبار حوزه بحران در حوزه بین المللی و ایجاد سامانه اطلاع رسانی واحد در حوزه حوادث و بلایا، برخط و ۳ زبانه) فارسی، انگلیسی، عربی (و همچنین بستر حضور خبرنگاران بین المللی در صحنه حادثه با رعایت اصول و قوانین محلی و کشوری فراهم شود.

این پژوهشگر ارتباطات خطر حوادث و بلایا در نظام سلامت، افزود: تعریف فرایند ارتباطات خطر قبل از بروز حوادث در سطح سازمانی و بین سازمانی باید انجام گیرد. همچنین هماهنگی و ارتباطات بین سازمانی برای مدیریت صحنه حادثه باید از قبل از وقوع بحران ایجاد شده و علاوه بر فرهنگ سازی اجتماعی، بستر اطلاع رسانی برای اطلاع یابی عمومی در خصوص سیاست‌ها در محل حادثه و محدودیت‌ها صورت پذیرد. از جمله درس آموخته‌های حوزه اطلاع رسانی بلایا در پساپلاسکو، لزوم ارائه آموزش‌های تخصصی به خبرنگاران حوزه بحران، برنامه ریزی جهت مدیریت افکار عمومی، آموزش مدیران سازمان‌ها در برقراری ارتباط با رسانه‌ها و مدیریت رسانه‌ای حوادث و بلایا، تقویت حوزه اطلاع رسانی در بحران روابط عمومی سازمان‌ها، مدیریت شبکه‌های اجتماعی با تمرکز بر هدایت شهروند خبرنگاران، برگزاری تمرین‌های مشترک بین سازمان‌ها با حضور رسانه‌ها بود.