نوک پیکان روی نقطه قرمز

اما برای ما ایرانی‌ها که داریم به هفتاد سالگی انواع و اقسام روابط‌‌مان با آمریکایی‌‌ها در انواع و اقسام ادوار تاریخ معاصر ایران و با انواع و اقسام رئیس‌جمهورهای پی‌درپی دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا نزدیک می‌شویم، فقط یک صدای واحد وجود دارد: عزت. در تمام فرازونشیب‌های روابط فی‌مابین از کودتای ۳۲ تا کاپیتولاسیون، کشتار مسافران بی‌گناه ایرباس، فشار برای سلب حق هسته‌ای، تحریم‌ها‌ی اقتصادی و حتی دارویی علیه مردم، و ترور سرداری که تجسم امنیت‌بخشی به منطقه ما بود، هدف دولت‌های آمریکا ضربه زدن به عزت و غرور ملت ایران بوده است که البته ما هم در ادوار مختلف آن را بی‌پاسخ نگذاشته‌ایم.

از آخرین باری که کارتر، رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکایی‌ها به علت رسوایی در ماجرای آزادسازی جاسوسان آمریکایی نتوانست به دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش راه یابد، دقیقا ۴۰سال می‌گذرد و حالا ترامپ، رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه آمریکا هم با همان رسوایی از کاخ سفید بیرون رفته است با این تفاوت که مردم ایران، یک سال پس از ترور سردار سلیمانی به دستور مستقیم رئیس‌جمهوری آمریکا و پس از عبور دشوار از تحریم‌های بی‌رحمانه او، بیش از همیشه به عزت و غرور خود یعنی انتقام از رفتار خصمانه ترامپ چشم دارد. حالا تریبون صدای واحد ملت ایران، این مطالبه ملی را یادآور شده اما توئیتر در رفتاری پرتناقض، اقدام به حذف و مسدودسازی صفحه‌ای منتسب به دفتر رهبر انقلاب کرد که پوستری با مضمون حتمی بودن انتقام منتشر کرده بود.

جنایت جنگی بعد از حمله تروریستی

اواسط دی‌ماه سال گذشته، ترامپ پس از اقدام جنون‌بار در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی مهندس، مهره‌های کلیدی مبارزه با داعش در منطقه در توئیترش، صراحتا زبان به تهدید ملت ایران گشود و رسما با ادبیاتی روشن و مستقیم، تهدید کرد که ۵۲ نقطه ایران را مورد هدف قرار خواهد داد.

عدد «۵۲» به غرور شکسته آمریکایی‌ها در ماجرای لانه جاسوسی بازمی‌گشت که هنوز هم از یاد آن‌ها نرفته است اما مساله مهم‌تر حتی از خود تهدید این بود که ترامپ در توئیتش بر هدف قرار دادن مراکز مهم فرهنگی ایران تصریح می‌کرد.

او نوشته بود: «۵۲ نقطه در ایران (به نمایندگی از ۵۲ گروگان آمریکایی که سال‌ها پیش در اسارت ایران بودند) را که برخی از آنها از اهمیت بالایی برای ایران و فرهنگ ایرانی دارند هدف قرار می‌دهیم. این اهداف و خود ایران خیلی سریع و خیلی سخت مورد حمله قرار خواهند گرفت. آمریکا دیگر هیچ تهدیدی را تحمل نخواهد کرد.»

سناتور آمریکایی: جنایت را تمام کنید!

هدف قرار دادن مراکز فر هنگی نه تنها در صورت تحقق عملی بلکه در حد تهدید هم یک جنایت جنگی محسوب می‌شود.

به همین علت بود که صداهایی در درون حاکمیت آمریکا هم چنین شکلی از ابراز خشم و نفرت علیه ایران را اقدامی دیوانه‌بار دست‌‌کم برای حیثیت خود آمریکا دانستند.

نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با صدور بیانیه‌ای این صحبت ترامپ را تهدیدی برای منافع آمریکا دانست و گفت: «درگیری نظامی تحریک‌آمیز، تشدید کننده و نامتناسب دولت ترامپ، نیروهای نظامی، دیپلمات‌ها، شهروندان آمریکایی و متحدان ما را در خطر قرار می‌دهد.»

الیزابت وارن سناتور آمریکایی هم در واکنش به توییت ترامپ نوشت: «ترامپ با این توییت در واقع تهدید به جنایات جنگی را رقم زده است. ما در جنگ با ایران نیستیم. آمریکایی‌ها نمی‌خواهند جنگی با ایران داشته باشند. نباید جنگی را با ایران آغاز کنید. تهدیدات شما نیروهای نظامی و دیپلمات‌های ما را در خطر بزرگ‌تری قرار می‌‌‌دهد. تمامش کنید!»

انفعال توئیتر در برابر تهدید جنون‌آمیز

درحالی که تهدید جنایت‌آمیز ترامپ پس از دستور حمله تروریستی به سردار، نقل محافل حقوقی می‌شد و موج روی موج، واکنش‌های مخالفت‌آمیز را توئیتر حتی در میان دوستان ترامپ برمی‌انگیخت، توئیتر از هرگونه اقدام درارتباط با حساب کاربری رئیس‌جمهوری آمریکا و حتی این توئیت خاص اجتناب کرد.

در آن روزها البته توئیتر بر سر مسائل داخلی بسیاری با ترامپ سر جنگ و جدال داشت و داستان تا جایی پیش رفته بود که ترامپ لایحه‌ای را برای کنترل شبکه‌های اجتماعی به کنگره فرستاد.

از آن سو توئیتر هم که تا چند ماه بعد در جریان انتخابات آمریکا، هر روز ترامپ را غیرقابل کنترل‌تر می‌یافت و ناچار به انواع و اقسام تعلیق‌ها و حاشیه‌زنی‌ها به توئیت‌های او می‌شد. اما در آن دی‌ماه تلخ برای ایرانی‌ها، توئیتر حتی در مقابل این تهدید جنایت‌بار ترامپ هم سکوت کرد.

این انفعال توئیتر البته اعتراض‌های بسیاری هم چه در میان کاربران ایرانی و چه کاربران آمریکایی برانگیخت اما یک گوش مسؤولان این شبکه اجتماعی در بود و گوش دیگرشان دروازه.

خطر ترامپ تمام نشده

اما توئیتر حالا با انتشار یک پوستر با طرحی کاملا کنایی که اشاره به انتقام مشروع ملت ایران علیه شرارت‌های پی‌درپی ترامپ دارد و صدای واحد مردم ما را بازتاب می‌دهد یادش افتاده که نباید اجازه بدهد در بستر این شبکه اجتماعی، تهدید اتفاق بیفتد. روز جمعه توئیتر حساب منتسب به دفتر رهبری را موقتا مسدود کرد.

به قول عبید زاکانی:
مژدگانی که گربه تائب شد
زاهد و عابد و مسلمانا!

بی‌گمان خطر ترامپ حتی از سر ملت آمریکا هم کم نشده و او زبان تهدید را کنار نگذاشته و با عبارت «به زودی برمی‌گردم»، ارتش سلاح به دست خود را فراخوانده است. ملت ایران که از «عزت» خود به هیچ قیمت نخواهد گذشت اما روزی که توئیتر هم معنای عدالت را به دقت درک کند، دیر نیست.

وقتی قدرت یک پوستر جذاب از تهدید لفظی پوچ ترامپ بیشتر می‌شود
یک روز معمولی، درحال پایین آوردن چوب گلف

واقعیت این است که فارغ از معنای سیاسی، با پوستری جذاب و حرفه‌ای روبه‌رو هستیم و اگر بُعد واگویه آن از دل‌مشغولی میلیون‌ها ایرانی را یک سال پس از ترور حاج قاسم سلیمانی هم در نظر بگیریم، این طرح بدون شک تبدیل به اثری قدرتمند و دوست‌داشتنی خواهد شد.

نام اثر را به درستی گذاشته‌اند: «انتقام حتمی است» و ایده آن هم از جملات رهبری در بیانات بیست و ششم آبان گرفته شده است: «قاتل سلیمانی و آمر به قتل سلیمانی باید انتقامشان را پس بدهند.

گر‌چه به گفته‌ یک عزیز، کفش پای سلیمانی هم بر سرِ قاتل او شرف دارد و سرِ قاتل او هم برود، فدیه‌ کفش سلیمانی هم نمی‌شود؛ اما بالاخره غلطی کردند، بایستی انتقام پس بدهند؛ هم آمر، هم قاتل بدانند که در هر زمان ممکن باید انتقام‌شان را پس بدهند».

پوستر نمایی از بالا را نشان می‌دهد که ترامپ در اندازه نقطه‌ای کوچک و به تنهایی در وسط آن قرار گرفته است.

طرح از بالا به سوژه خود نگاه می‌کند تا تسلط خود را بر آن نشان دهد اما بزرگ کردن حجم سبز به نسبت نقطه قرمز هم در نمایش حقارت سوژه، تاثیر چشمگیری گذاشته است. بیانی کنایی که نه تنها به قدرت انتقام‌جویی ایران اشاره دارد بلکه وضعیت این روزهای ترامپ را هم نشان می‌دهد که قدرت به او پشت کرده و او را به زباله‌دانی زمین گلفش انداخته است.

سطح سبز وسیع پوستر، زمین گلف شخصی ترامپ را به یاد می‌آورد. زمینی که در روزهای انتشار خبر رفتن ترامپ از کاخ سفید، مدام در رسانه‌ها دیده می‌شود و دریاچه کوچک بدون اضلاعش، شکل کلی آن را در خاطر نگه می‌دارد. پوستر با لحاظ کردن این جزئیات به سوژه یادآور می‌شود که از مختصات دقیق او آگاه و او را دقیقا زیر نظر گرفته است.

واکنشی به همان عبارت ترامپ که به کنایه گفته بود «اقدامات ایران زیر چشم ناظران است». قرمز همیشه رنگ تهدید و خطر است. حالا این نقطه کوچک قرمز در آن وسعت سبز، درست در نوک پیکان سایه‌ای سیاه‌رنگ و مثلث‌شکل قرار گرفته است.

درک مصداق بیرونی این سایه پرتهدید، این روزها که پهپادهای ایرانی مدام روی خلیج فارس مانور می‌دهند نه برای ایرانی‌ها و نه آمریکایی‌ها، کار سختی نیست خصوصا که چهره پهپاد RQ۱۷۰ را بعد از ماجرای نشاندن این مدل جاسوس آمریکایی به عنوان مشهورترین شکل پهپاد تهاجمی نمی‌توان از خاطر برد. لحن پوستر چنان است که گویی ترامپ حتی موفق به پایین آوردن چوب گلفش هم نخواهد شد.

هیچ جای پوستر سوراخ‌های روی زمین با آن پرچم‌های سفید کوچک را نشان نمی‌دهد و این هم اشاره‌ای مجمل است به این که هدف او هیچ وقت محقق نخواهد شد و ترامپ زیر سایه تهدید به انتقام‌جویی ملت ایران، دیگر هرگز هیچ استراحتی را تجربه نخواهد کرد.

فاطمه ترکاشوند - فرهنگ و هنر / روزنامه جام جم