دنیس راس دستیار پیشین اوباما: هیچ کاهش تحریمی نباید بدون گرفتن امتیازات هسته‌ای صورت گیرد - Gooya News

معامله‌ای بر اساس «اندک در ازای اندک» احتمالا بهترین راه برای دستیابی به سازشی عملی در کوتاه‌مدت است

دنیس راس - انستیتو واشنگتن

رابطه آمریکا با ایران هرگز آسان نخواهد بود. حتی آمادگی رئیس‌جمهور منتخب جو بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران، موسوم به برجام، کمک چندانی نخواهد کرد. بایدن تصریح کرده که هدفش پایبندی ایران به برجام است. اما آیا خشم ناشی از کشتن محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای ایران و فرصت کوتاهی که پیش از انتخابات ماه ژوئن وجود دارد، به معنای کنار گذاشتن گزینه دیپلماسی در ماه‌های آینده (از طرف ایران) است؟ احتمالا نه، چون علی خامنه‌ای رهبر ایران می‌داند که ایران به کاهش تحریم‌ها نیاز دارد، اما سعی خواهد کرد که آمریکا را وادار کند که اول تحریم‌ها را کاهش دهد و بعد از ایران انتظاری در برابر آن داشته باشد.

ایرانی‌ها با رعایت حدود تعیین‌شده برای تعداد سانتریفیوژها، میزان غنی‌سازی مجاز، مقدار ذخیره‌سازی اورانیوم کم‌عیار، و پیاده‌کردن دو آبشار سانتریفیوژ پیشرفته نصب‌شده، در کنار دیگر مواردی از این دست، می‌توانند به تعهدات توافق سال ۲۰۱۵ پایبند بمانند. آمریکا به نوبه خود می‌تواند دوباره تحریم‌ها را به حالت تعلیق درآورد و نیاز شدید ایرانی‌ها به کاهش تحریم‌های اقتصای را برآورده سازد. اما بازهم چهار تا شش ماه طول خواهد کشید که ایران تعهدات توافق هسته‌ای را رعایت کند. آیا دولت جدید آمریکا، با ‌آن‌که ایران کماکان از محدوده‌های تعیین‌شدهٔ برجام تخطی می‌کند، از تحریم‌ها خواهد کاست؟ ایرانی‌ها نه‌تنها بر ادامه کارشان اصرار دارند، بلکه بابت هزینهٔ تحریم‌هایی که دولت دونالد ترامپ بر آن‌ها تحمیل کرده، غرامت می‌خواهند و، تاحدی موجه، ادعا می‌کنند که پس از آن‌که ترامپ پایبندی آمریکا به تعهداتش در برجام را متوقف کرد، آن‌ها یک سالِ تمام به مسئولیت‌هایشان تحت مفاد این توافق پایبند بوده‌اند.

مطالب بیشتر در سایت انستیتو واشنگتن

حتی اگر دولت جدید از پرداخت غرامت خودداری کند، ولی کاهش فوری تحریم‌ها را پیشنهاد دهد، و ایران هم برای پایبندی مجدد به برجام فقط برداشتن گام‌هایی را شروع کند، جمهوریخواهان‌ منتقد برجام در کنگره احتمالا به‌شدت اعتراض خواهند کرد. آن‌ها هر حرکتی که اهرم فشار آمریکا را تضعیف کند، در حالی که نه ایران را به پایبندی به برجام وادارد و نه رفتارهای بی‌ثبات‌کننده آن را در خاورمیانه تغییر دهد، یک اشتباه بنیادین تعبیر خواهند کرد. طرفه آن‌که این امر احتمالا هم برای رئیس‌جمهور منتخب، که می‌خواهد سیاست خارجی دوحزبی را احیاء کند، مسئله‌ساز خواهد شد و هم برای ایران که رهبرانش تضمین‌هایی می‌خواهند تا درصورت شکل‌گیری دولت متفاوتی در انتخابات سال ۲۰۲۴ آمریکا، هرگونه توافقی به‌راحتی ملغی نشود.