«دیزل ژنراتور یا مولد دیزل به ترکیبی از موتور دیزل، ژنراتور و انواع متعلقات فرعی از قبیل شاسی، اتاقک پوشاننده جهت محافظت و کاهش صدا، سیستم های کنترل، قطع کننده های اضطراری مدار، سیستم مولد گرما، سیستم استارت اتوماتیک و غیره که به منظور تولید برق استفاده می شود، می گویند.»

دیزل ژنراتور یا مولد دیزل به ترکیبی از موتور دیزل، ژنراتور و انواع متعلقات فرعی از قبیل شاسی، اتاقک پوشاننده جهت محافظت و کاهش صدا، سیستم های کنترل، قطع کننده های اضطراری مدار، سیستم مولد گرما، سیستم استارت اتوماتیک و غیره که به منظور تولید برق استفاده می شود، می گویند.

هدف از این ترکیب تولید الکتریسیته یا همان برق از سوخت دیزل (گازوئیل) است. به این معنی که این دستگاه نیروی مکانیکی حاصل از سوخت دیزل توسط موتور را به ژنراتور انتقال داده و در خروجی جریان برق را به ما می دهد. به همین دلیل به آن موتور برق نیز گفته می شود. و عبارت موتور برق دیزلی نیز یک اصطلاح رایج در این زمینه است. این دستگاه ها به طور قراردادی بر اساس توان تولید برق بر حسب کیلو ولت آمپر (kVA)و یا کیلو وات (kW) تقسیم بندی می شوند.

در واقع هم موتور باید توان تولید این نیرو را که بر حسب اسب بخار نیز عنوان می شود داشته باشد و هم ژنراتور باید بتواند با نیرو ی محرکه ای که موتور تولید می کند این خروجی را بدهد.

موتور برق ها  میتوانند از ۱ تا ۲۰ کیلوولت آمپر (KVA) برای منازل، فروشگاهها، ادارات کوچک و تا۲۰۰۰KVA یا همان ۲ MVA  قابل استفاده برای مجتمع های اداری بزرگ و کارخانه ها برق تولید کنند. ژنراتورها در توانهای مختلف را میتوان درون یک اتاقک ایزوله قابل حمل قرار داد. این اتاقک که نقش اصلی آن کاهش صدای ژنراتور میباشد را در اصطلاح کانوپی سایلنت یا به عبارت درست تر کانوپی سایلنسر می گویند.

ژنراتورهای چند مگاواتی برای نیروگاه های کوچک تولید برق استفاده می شوند و برای این منظور می توان از چندین دستگاه ژنراتور استفاده کرد. ژنراتورها در سایزهای بزرگتر به صورت مجزا به محل نصب حمل شده و در آنجا مونتاژ و تجهیزات فرعی به آنها اضافه میشود.

دیزل ژنراتورهای کوچک تا ۲۵۰ کیلو ولت آمپر نه تنها برای تولید برق اضطراری بلکه به جهت تامین برق مورد نیاز به صورت مستمر یا در زمان اوج مصرف و یا حتی در زمانی که کمبود ژنراتورهای بزرگتر حس میشود استفاده می شوند.

به وسیله نیروی محرکه برقی میتوان حرکت یکنواخت و قدرتمندتری علاوه بر استفاده مناسب تر از فضا داشت. محرکهای برقی قبل از جنگ جهانی اول در کشتی ها مورد استفاده قرار گرفتند و در طول جنگ جهانی دوم به تکامل رسیدند.

دستگاههای تولید برق بر اساس ظرفیت تولید نرمال تا ماکزیمم و بر اساس قدرت تولیدی و به کیلووات طبقه بندی و نامگذاری شده و با توجه به نوع مصرف آن برای تولید برق مستمر یا اضطراری انتخاب میشوند.

از موتور برق یا دیزل ژنراتور در کجا استفاده می شود؟

از مجموعه  دیزل ژنراتورها  در مکان هایی بدون اتصال به شبکه برق، مانند مواقعی که نیاز ضروری به فراهم کردن توان و انرژی است و نیز زمان هایی که شبکه وجود ندارد، استفاده می کنند. زمانی که شبکه قطع می شود، همچنین در مواقعی پیچیده تر مثل اوج مصرف، پشتیبانی شبکه و ارسال به شبکه های انرژی، می توان از دیزل ژنراتور انرژی فراهم کرد.

دیزل ژنراتور ها ابعاد مختلفی دارند که توسط توان ظاهری آن ها مشخص می شود. توان ظاهری در مهندسی برق با واحد ولت آمپر (VA) بیان می شود. دیزل ژنراتور های کوچک که تا حدود ۲۰۰ کیلو ولت آمپر را تولید می کنند در مصارف اضطراری کاربرد بسیاری دارند. همچنین دیزل ژنراتورهایی با قابلیت تولید برق در مقیاس مگا ولت آمپر نیز وجود دارند که از برخی از آنها در شبکه های قدرت کوچک استفاده می شود.

قیمت تبدیل انرژی مصرف سوخت، مهمترین بخش نیروگاههای دیزلی است و قیمت تمام شده برای مصارف خاص متفاوت هستند اما یک نیروگاه دیزل جدید بین ۰٫۲۸ تا ۰٫۴ لیتر از سوخت هر کیلووات ساعت را در ترمینال های ژنراتور مصرف خواهد کرد.

موتور دیزل:

کشتی ها و بسیاری از وسائل نقلیه بزرگ زمینی مانند ماشین های سنگین و نظامی و قطارها نیز از موتور دیزل نه فقط برای تامین برق توسط ژنراتور به حرکت درآمده توسط آنها روشنایی خود را بلکه نیروی محرکه مورد نیاز خود استفاده می کنند.

موتورهای دیزل به دلیل استهلاک کمتر و توان بیشتر در نیروگاه های تولید پراکنده برق توسط ژنراتورها نیز مورد استفاده هستند . عملکرد مطمئن و قابل اتکا بودن این موتورها باعث می شود از آنها در کارکردهای حساس از جمله خودروهای نظامی نیز استفاده شود.

همان طور که همگی دیده ایم در خودروهای سنگین و وسایل نقلیه عمومی سنگین نیز به دلیل همین قابلیت ها موتورهای دیزل مورد اقبال بوده اند اما آن چه باید مورد توجه قرارگیرد استفاده از قطعات یدکی اصلی و با کیفیت در این موتورهای دیزل است. چراکه لوازم یدکی موتور دیزل اگر از کیفیت و استاندارد بالا برخوردار نباشد می تواند خسارات سنگینی وارد کند و آسیب های جدی به آن بزند. تحمل قطعات دوار، عملکرد مناسب سیستم های خنک کننده موتور دیزل و کارکرد روان و حفظ شرایط پایدار جهت روشن ماندن طولانی مدت این موتورها که از دلایل استفاده از آنها در موارد مذکور است نیازمند دقت و توجه به استفاده از قطعات با کیفیت است.

ژنراتور:

آلترناتور یا همان ژنراتور که انرژی مکانیکی دریافت شده از موتور دیزل را به جریان برق تبدیل می کند در قدرت های مختلف با کیفیت سیم پیچی در روتور و استاتور خود و البته خلوص و کیفیت مس به کار رقته در سیم پیچی و همچنین کنترل کننده هایی مانند ولتاژ رگلاتور اتوماتیک AVR خروجی با فرکانس نسبتا ثابت و تلرانس بسیار کم خطاهای احتمالی اختراع بسیار با اهمیتی در دنیای امروز به حساب می آید. ژنراتورها نیروی محرکه ی خود را به جز موتور دیزل می توانند از توربین های بادی و آبی و سایر محرک های ممکن دریافت کنند که البته تکنولوژی ساخت و مشخصات فنی متفاوتی را در هریک از حالت های مذکور خواهند داشت. ژنراتور بسته به نیاز پروژه و البته شرایط نیروی محرک می تواند با دورهای مختلف و حتی دور متغیر تولید شود که البته ژنراتورهای مورد استفاده در دیزل ژنراتورها با توجه به فرکانس 50 هرتز برق در کشور با دور 1500 در دقیقه وارد و یا مونتاژ می شوند.