فناوریهایی که پازل اقتصاد کشور را تکمیل می کنند/رقابت نانو با نفت

خبرگزاری مهر-گروه دانش و فناوری؛ میترا سعیدی کیا: چند سالی می‌شود که کلید واژه «اقتصاد دانش بنیان» به عنوان مهم‌ترین عامل تغییر و اتکا به دانش بومی در کشور ما شناخته می‌شود و مقام معظم رهبری نیز همواره به تحقق اقتصاد دانش بنیان و در ادامه این زنجیره، جهش تولید و شکوفایی دانش بنیان‌ها تاکید زیادی دارند. از این رو بی شک جاری شدن خون تازه در رگ‌های صنعت کشور در گروی رشد و توسعه شرکتهای دانش بنیان در حوزه‌های مختلف فناوری است.

ورود فناوری در حوزه‌های مختلف صنعت در کشور ما شاید آنچنان سبقه طولانی ندارد اما شتاب آن در برخی حوزه‌ها چشمگیر و تحول بخش بوده است. از همین رو این موضوع را در قالب گزارشی بررسی کردیم تا دریابیم فناوری‌های نوظهور امروزه چقدر توانایی ورود به اقتصاد کشور را دارند و اقتصاد چقدر و تا کجا می‌تواند متأثر از تکنولوژی باشد.

بر این سراغ مسئولان ستادهای مهم فناوری رفتیم تا به واکاوی جایگاه و نقش فناوری‌های نانو، بایو، سلول بنیادی، حمل و نقل پیشرفته، گیاهان دارویی و علوم شناختی در اقتصاد کشور بپردازیم.

تولید ثروت با فناوری نانو و تأثیر گذاری در اقتصاد کشور

دکتر علی محمد سلطانی، مدیر گروه سیاستگذاری و ارزیابی ستاد توسعه فناوری نانو در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اهداف شکل گیری ستاد توسعه فناوری نانو، تأثیر گذاری در اقتصاد کشور با تولید ثروت از فناوری نانو به همراه بهبود کیفیت زندگی مردم بوده است.

مدیر دبیرخانه ستاد توسعه فناوری نانو با اشاره به سند دوم توسعه فناوری نانو که برای افق ۱۴۰۴ در این ستاد تنظیم شده و به تأیید دولت رسیده، گفت: البته نسخه جدیدتر این سند برای افق ۱۴۱۰ تنظیم شده و به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب ارائه شده است؛ دستیابی کشور به جایگاه مناسب در علم و فناوری‌نانو در بین کشورهای جهان، توسعه فناوری‌های بدیع با اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بالا، ارتقا صنایع موجود با بهره‌گیری از فناوری‌نانو، صادرات پایدار به بازارهای منطقه‌ای و جهانی، ارتقای اثرگذاری فناوری‌نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی از اهداف این سند به شمار می‌رود.

وضعیت فناوری نانو در تولید مقالات، اختراعات و اقتصاد

۷۱۱ محصول نانو در بازار

به گفته سلطانی در حال حاضر سبد محصولات نانوی ساخت ایران شامل ۷۱۱ محصول از ۲۶۳ شرکت است و در سند فناوری نانو تاکید شده که با اجرای برنامه‌های ترویجی و آگاهی بخشی، علاقمندی صنایع به استفاده از فناوری نانو سالانه تا ۱۵ درصد افزایش یابد.

به گفته وی، برنامه‌های بلندمدتی در این سند تدوین شده که به افزایش تعداد محققان تراز اول جهان، جهت دهی دانشگاه‌ها به سمت پژوهش‌های مأموریت گرا و کارآفرینی در فناوری نانو، افزایش تعداد اشتغال تخصصی تا ۸۰ هزار نفر در سال ۱۴۱۰ تاکید دارد.

اهداف برنامه کلان فناوری نانو

وی با تاکید بر اینکه به نسبت انتظار از ماهیت و ظرفیت نانو در دوره‌های مختلف وضعیت خوبی در اقتصاد نانو داریم، گفت: در ستاد توسعه فناوری نانو نیز بر اساس حجم اقتصاد فناوری نانو می‌توانیم میزان نقش آفرینی نانو در اقتصاد کشور را مورد بررسی قرار دهیم، بر این اساس با پیمایش‌های اقتصادی که سالانه انجام می‌شود میزان فروش شرکتهای دانش بنیان در سال و صادرات آنها به عنوان میزان نقش آفرینی فناوری نانو در اقتصاد کشور برآورد می‌شود.

میزان فروش دانش بنیان‌های حوزه نانو

وی ادامه داد: در سند دوم فناوری نانو آمده است که حجم بازار محصولات نانوی داخلی و صادراتی این شرکتها باید حداقل ۴۰ درصد از تورم اعلام شده (توسط مرکز آمار ایران در سال) بیشتر باشد. طبق پایش انجام شده، در سال ۹۸ فروش شرکتهای دانش بنیان و واحدهای فناور حوزه نانو حدود ۴ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان بوده است که نسبت به بازار سال ۱۳۹۷ حدود ۷۵ درصد رشد داشته است.

طبق پایش انجام شده، در سال ۹۸ فروش شرکتهای دانش بنیان و واحدهای فناور حوزه نانو حدود ۴ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان بوده است که نسبت به بازار سال ۱۳۹۷ حدود ۷۵ درصد رشد داشته است سلطانی در خصوص صادرات این شرکتهای دانش بنیان فعال در عرصه نانو گفت: ۶ درصد حجم بازار نانو در سال ۹۸ صادرات بوده است. ما امیدواریم که این رشد بیش از این مقدار باشد و رشد حداقل ۴۰ درصد فراتر از تورم را در سال ۹۹ هدفگذاری کرده ایم.

مدیر گروه سیاستگذاری و ارزیابی ستاد توسعه فناوری نانو در خصوص شرکت‌های نانو از لحاظ فروش گفت: از بین ۲۱۱ شرکتی که در پایش سال ۹۸ مشارکت داشتند، ۲ شرکت بالای صد میلیارد تومان، ۶۱ شرکت بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان، ۴۶ شرکت ۱ تا ۱۰ میلیارد تومان و ۱۰۲ شرکت نیز کمتر از یک میلیارد تومان فروش داشتند. بر اساس سند تدوین شده در این حوزه، بناست که تا سال ۱۴۰۴ تعداد شرکتهای با حجم فروش معادل ۲ میلیون دلار به ۱۰۰ شرکت برسد.

وی با بیان اینکه آمار صادرات شرکتهای دانش بنیان هر ساله اندازه گیری می‌شود، گفت: بنابراین آمار سال ۹۹ را در سال آینده می‌توانیم اعلام کنیم. علاوه بر صادرات که عدد آن مشخص است، تولید تقریباً همه محصولات در داخل کشور باعث جایگزینی محصولات داخلی با واردات و اثرگذاری‌های اقتصادی اجتماعی شده است که محاسبه ارزش برخی از آنها انجام نشده است.

سلطانی با بیان اینکه در سال ۹۸ محصولات نانوی ایران به ۴۱ کشور دنیا صادر شده اند، گفت: بالاترین صادرات با مقدار ۱۰.۶ میلیون دلار در حوزه صنایع ساختمانی بوده است و بعد از آن صنایع اپتوالکترونیک و دارو و بهداشت به ترتیب بیشترین صادرات را داشته اند.

وی با بیان اینکه در ستاد برنامه‌هایی برای ایجاد بازارهای صادراتی در چند کشور مشخص و همچنین تولید محصولات ایرانی در خارج از کشور تهیه شده و در حال اجراست. البته موانع و چالش‌های زیادی که مربوط به فضای تجارت خارجی کشور است و مختص دانش بنیان‌ها نیست، وجود دارد. در سال جاری محدودیت‌های ناشی از همه گیری کرونا نیز به این مسائل افزوده شده است.

پیگیری ۵ موضوع در ستاد توسعه فناوری نانو

سلطانی با اشاره به پیگیری ۵ حوزه تمرکز محوری در فناوری نانو گفت: برای حوزه‌های انرژی، ساخت و ساز، آب و محیط زیست، سلامت و بهداشت، کشاورزی برنامه‌هایی در ستاد توسعه فناوری نانو داریم. راه‌اندازی و ارتقا زیرساخت‌های تجاری‌سازی شامل شتاب‌دهنده‌های توسعه فناوری، مراکز نوآوری، فب‌های نیمه‌صنعتی، حمایت از توسعه سبد محصولات نانو شرکت‌ها، حمایت از انتقال فناوری‌‎نانو از شرکتهای فناور به شرکت‌های صنعتی برای بهره‌مندی از فرصت‌ها و حل نیازها و چالش‌های عمومی، فناورانه و صنعتی و اصلاح مقررات لازم به منظور تسهیل فرآیندهای تولید، اخذ مجوز و ورود به بازار محصولات نانو دنبال می‌شود.

وی ادامه داد: در سال ۹۸ میزان بازار این ۵ حوزه حدود ۲.۹۰۰ میلیارد تومان بود که برای سال ۹۹ رشد ۴۵ درصدی فراتر از تورم برای آنها هدفگذاری شده است.‌

فاصله کم ایران در حوزه زیست فناوری با کشورهای پیشرفته

یکی دیگر از این فناوری‌های تأثیر گذار در اقتصاد کشور بایوتکنولوژی است که اخیراً در حوزه‌های مختلف همچون دارو، واکسن، صنایع غذایی دام، طیور و آبزیان به خوبی نمایان شده است. دکتر علیرضا خاکدامن، مدیر نظارت بر پروژه‌های تولیدی حوزه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این باره به خبرنگار مهر اظهار کرد: ما در بسیاری از حوزه‌ها از لحاظ تاریخی دچار عقب ماندگی هستیم. با این حال در حوزه‌های نوظهوری مثل بیوتکنولوژی و فناوری اطلاعات، فاصله تاریخی ما با کشورهای پیشرو بسیار کم است و پر کردن شکاف تکنولوژیک چندان دور از دسترس نیست. از طرف دیگر حوزه بیوتکنولوژی بسیار گسترده است و شامل کشاورزی، دارو، واکسن، تولید تجهیزات، مواد اولیه دارویی و … می‌شود. در حقیقت این حوزه بر روی سلامت و امنیت غذایی بشر بسیار تأثیر گذار است.

وی افزود: این حوزه در دهه ۸۰ الی ۹۰ میلادی شروع به اوج گرفتن کرد و اولین اقدامات ما در کشور هم با فاصله ۱۰ تا ۱۵ سال بعد از شروع این انقلاب آغاز شد. ما می‌توانیم در این حوزه حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشیم؛ در کل دنیا شیب رشد بازار مرتبط با بیوتکنولوژی بسیار زیاد است به طوریکه پیش بینی شده سال ۲۰۲۵، ارزش بازار زیست فناوری در دنیا برابر با ۱۱۰ میلیارد دلار است.

خاکدامن با بیان اینکه برآوردها نشان می‌دهد که تا ۵ سال دیگر هیچ محصول کشاورزی در دنیا تولید نمی‌شود مگر به واسطه زیست فناوری، گفت: هدف این است که ما بتوانیم به واسطه محصولات فناورانه حوزه بیوتکنولوژی ۳ درصد از بازار جهانی را به نام ایران ثبت کنیم. اکنون شرکتهای دانش بنیان ایرانی حوزه زیست فناوری نزدیک به هفت دهم درصد بازار دنیا را بدست آورده اند؛ همچنین ارزش پولی این بازار برابر با ۴-۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

به گفته وی، در حال حاضر بخش مهمی از بازار فعلی زیست فناوری کشور توسط شرکت‌های داخلی تأمین می‌شود و بخشی از این عدد نیز از صادرات به دست می‌آید. ۳ درصد از بازار جهانی برابر با ۳۱ میلیارد دلار است و این نشان می‌دهد که به راحتی می‌تواند با فروش نفت رقابت کند زیرا صادرات نفت در بهترین حالت در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۷ الی ۳۰ میلیارد دلار پیش بینی می‌شود.

نقت جای خود را به زیست فناوری می‌دهد

مدیر نظارت بر پروژه‌های تولیدی حوزه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری گفت: در دهه پیش رو بیوتکنولوژی نقش کنونی نفت در اقتصاد کشور را برعهده می‌گیرد چرا که دیگر می‌توان گفت به رشد و بلوغ لازم رسیده است.

وی با بیان اینکه در آسیا جز ۵ کشور در حوزه زیست فناوری هستیم، گفت: ژاپن، هند، چین و کره از کشورهایی به شمار می‌روند که از لحاظ فناوری و تولید محصولات بیوتک پیشرفته‌ترین ها در آسیا هستند و ما نیز به این زنجیره پیوسته ایم. می‌توانیم ادعا کنیم که در حال تبدیل علم از مقاله به محصول هستیم؛ از لحاظ توانمندی طیف محصولات حوزه بیوتکنولوژی جز ۱۵ کشور اول در دنیا هستیم.

وی تاکید کرد: در حال حاضر ۸۵۰ شرکت دانش بنیان در حوزه بیوتکنولوژی فعالیت می‌کنند و نزدیک به نیمی از درآمد صادراتی شرکتهای دانش بنیان مربوط به حوزه زیست فناوری است. به علاوه تقریباً ۷۰ درصد صادرات داروی کشور مربوط به داروهایی است که بر پایه زیست فناوری بوده و نوترکیب هستند. تولید واکسن‌ها و داروهای مورد نیاز کشور هم از جمله فعالیت‌هایی است توسط محققان شرکتهای دانش بنیان در پیش گرفته شده که تولید آن می‌تواند تا ۱.۵ میلیارد دلار دیگر صرفه جویی ارزی داشته باشد.

نزدیک به نیمی از درآمد صادراتی شرکتهای دانش بنیان مربوط به حوزه زیست فناوری است. به علاوه تقریباً ۷۰ درصد صادرات داروی کشور مربوط به داروهایی است که بر پایه زیست فناوری بوده و نوترکیب هستند خاکدامن با پیش بینی توسعه زیست فناوری در کشور گفت: امیدوار به این هستیم که تا ۱۰ سال آینده جز ۱۰ کشور اول در جهان در زمینه تولید محصولات زیست فناوری باشیم.

‏ کریدور بازار شرکتهای دانش بنیان سلول بنیادی شکل گرفت

«سلول بنیادی» از دیگر فناوری‌هایی است که اخیراً نمود دستاوردهای بیشمار محققان را در حوزه درمان و تجهیزات و… در این حوزه می‌بینیم، در این راستا دکتر امیرعلی حمیدیه، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های سلول بنیادی به خبرنگار مهر اظهار کرد: طبق سند ملی توسعه علوم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر بود که ما از بازار در سطح ملی-منطقه‌ای سهمی داشته باشیم.

دبیر ستاد توسعه سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری با بیان اینکه این اقدام از شش سال پیش آغاز شد، گفت: در حال حاضر ۱۵۰ شرکت دانش بنیان در سلول بنیادی و پزشکی بازساختی کار می‌کنند و محصولات این شرکت‌ها از خود سلول و فراورده‌های سلولی گرفته تا مهندسی بافت و ژن درمانی.

به گفته حمیدیه، در نتیجه این نشان می‌دهد که فناوری در صنعت واقعی به وجود آمده است.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی در خصوص رتبه ایران در زمینه تولید علم حوزه سلول بنیادی و بازار آن گفت: ایران رتبه سیزدهم را در کل دنیا در زمینه تولید علم سلول بنیادی به خود اختصاص داده است. شرکتهای دانش بنیان این حوزه وضعیت خوبی دارند اما از حدود ۵۰ شرکت، ۱۰ شرکت گردش مالی خوبی دارند.

وی با تاکید بر اینکه کریدور بازار شرکتهای دانش بنیان حوزه سلول بنیادی اخیراً شکل گرفته، گفت: امروزه خیلی از محصولات حوزه سلول بنیادی تولید داخل هستند. برای بدست آوردن بازار بین المللی هم نیاز است که بازار داخلی را بدست بیاوریم که این امر در حال وقوع است.

حمیدیه ادامه داد: سال ۹۸ در حوزه سلول بنیادی، سال صادرات بود و شرکتهای ما پایشان را بیرون از مرزها گذاشتند به طوریکه طبق براوردها، بیش از ۱۷ هزار میلیارد ریال فروش شرکتهای دانش بنیان حوزه سلول بنیادی در سال گذشته بوده است. جایگاه ایران از نظر سلول بنیادی در کشورهای اسلامی، خاورمیانه و شرق مدیترانه در صدر است.

حمل و نقل پیشرفته در آستانه ورود به تأثیر گذاری در اقتصاد کشور

همچنین حمل و نقل پیشرفته از جمله حوزه‌های فناوری است که توانسته در کشور ما به حدی برسد که در منطقه از نظر تولید علم و محصول رتبه دوم را به خود اختصاص دهد؛ در این راستا شهاب خدامرادی، مسئول حوزه هوشمند سازی ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص توسعه بازار حمل و نقل به واسطه شرکتهای دانش بنیان گفت: خوشبختانه با توجه به بازار بسیار گسترده و زیرساخت‌هایی که حمل و نقل کشور دارد، محصولات و شرکت‌های متعددی در زمینه هوشمندسازی حمل و نقل فعالیت می‌کنند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت با بیش از ۵۰ نوع محصول دانش بنیان در حوزه هوشمند سازی حمل و نقل فعالیت می‌کنند، بیان کرد: با توجه به اینکه درصد قابل توجهی از خدمات حوزه حمل و نقل هوشمند به صورت نرم افزاری ارائه می‌شوند، لذا به راحتی قابل تجاری سازی و صادرات هستند. به همین جهت هوشمندسازی حمل و نقل در اقتصاد کشور تأثیر قابل توجهی دارد.

خدامرادی افزود: برنامه‌های متعددی در حوزه‌های بالادستی مانند تدوین اسناد راهبردی و همچنین حوزه‌های زیرساختی و کاربردی با تعریف پروژه‌های عملیاتی در دستور کار قرار دارند که بتوان سریع‌تر تأثیر هوشمندسازی حمل و نقل را در اقتصاد کشور مشاهده کرد.

وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه آیا سهم فناوری در تولید ناخالص داخلی و مقایسه با کشورهای پیشرفته در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است گفت: به طور کلی، درصد قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی کشورها به حوزه حمل و نقل اختصاص دارد. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

وی خاطر نشان کرد: کشور ما در این حوزه همپای کشورهای پیشرفته در حال حرکت است که مصادیق آن را در فناوری‌هایی از قبیل تاکسی‌های اینترنتی و نشان یاب ها مشاهده می‌کنیم.

خدامرادی افزود: با توجه به جدید بودن جنس فعالیت‌های حوزه حمل و نقل هوشمند، عدم هماهنگی‌های بین سازمانی و رگولاتوری های مربوطه از جمله نواقص در این حوزه محسوب می‌شوند که با پیگیری‌های ستاد و با هماهنگی با سازمان‌های مرتبط در حال مرتفع شدن هستند.

وی گفت: در ستاد نیز برنامه‌هایی با همکاری مرکز تعاملات بین المللی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای شرکت‌های فعال در حوزه حمل و نقل هوشمند جهت آموزش شرکت‌ها برای صادرات برگزار شده است.

وی خاطر نشان کرد: جایگاه ایران در حمل و نقل هوشمند از نظر تولید علم و بهره وری فناوری جایگاه ۳۰ در جهان را دارد و در منطقه رتبه دوم را به خود اختصاص داده است

خدامرادی افزود: دبی قطعاً از نظر تولید علم به ما نمی‌رسد و امارات متحده عربی و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که از نظر تولید علم و محصول در حمل و نقل هوشمند از ما جلوتر هستند.

وی خاطر نشان کرد: سند هوشمندسازی حمل و نقل هوشمند در حوزه جاده‌ای را در ستاد تدوین کرده ایم.

نقش انکار ناپذیر گیاهان دارویی در اشتغال و ارزش افزوده

گیاهان دارویی از جمله حوزه‌هایی است که سابقه استفاده و بهره وری دیرینه ای در کشور ما دارد اما اخیراً به واسطه علم و دانش و ترکیب آن با نوآوری و فناوری مؤثر تر واقع شده اند به طوریکه شرکتهای دانش بنیان زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند و محصولات بر پایه دانش خود را به بازار عرصه کرده اند.

دکتر محمد حسن عصاره دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری در این باره به خبرنگار مهر گفت: حوزه صنایع گیاهان دارویی و فرآورده‌های طبیعی نقش انکارناپذیری در ایجاد اشتغال، افزایش ارزش افزوده و توسعه اقتصادی کشور دارد و یکی از ارکان توسعه پایدار در این صنعت، تکمیل زنجیره تولید برای پیشگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده بر مواد اولیه گیاهی است.

حوزه صنایع گیاهان دارویی و فرآورده‌های طبیعی نقش انکارناپذیری در ایجاد اشتغال، افزایش ارزش افزوده و توسعه اقتصادی کشور دارد و یکی از ارکان توسعه پایدار در این صنعت، تکمیل زنجیره تولید برای پیشگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده بر مواد اولیه گیاهی است وی خاطر نشان کرد: با توجه به امر حفظ و تکثیر گیاهان ارزشمند بومی و تحقیقات در خصوص ایجاد ارزش افزوده در فرآوری آنها، بکارگیری نیروی انسانی جوان متخصص فارغ التحصیل، بهره مندی از تجربه ارزشمند شرکت‌های تولیدی موفق و دانش بنیان در این حوزه در قالب مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها، کمک و تقویت مراکز رشد، پارک علم و فناوری و بهره‌گیری از زیرساخت‌های آزمایشگاهی متمرکز در شبکه ملی آزمایشگاهی گیاهان دارویی، افزایش زیرساخت‌های تجاری‌سازی مانند برگزاری نمایشگاه‌ها ملی و بین المللی، تقویت و توسعه شبکه‌های فروش، توجه به بازار بین المللی در حوزه‌های مختلف صنعت گیاهان دارویی و فرآورده‌های طبیعی منجر به رشد تجاری سازی در این حوزه شده است.

دبیر ستاد توسعه علوم، فناوری گیاهان دارویی گفت: با تلاش‌های این ستاد و همراهی بدنه تحقیقاتی کشور، فناوری‌های تولیدی از خام فروشی به سمت فرآوری و تولید محصولات دارای ارزش افزوده تغییر جهت داده است. داروهای گیاهی، مواد اولیه داروهای گیاهی، فرآورده‌های عصاره و اسانس، داروهای دامی گیاهی، بذور گیاهان دارویی، محصولات آرایشی طبیعی، غذا داروها، نهاده‌های کشاورزی و فرآورده‌های طب سنتی و.. نمونه‌هایی از این دستاوردها به شمار می‌روند.

وی افزود: با توجه به گزارش‌های سازمان غذا و دارو در حال حاضر صدور مجوز تولید داروها و فرآورده‌های گیاهی از سوی سازمان غذا و دارو به بیش از ۲۰ درصد کل مجوز تولید داروها و فرآورده‌های کشور رسیده است. در حال حاضر بیش از ۳۸۰۰ فرآورده گیاهی و بیش از ۸۰۰ فرآورده سنتی از سازمان غذا و دارو مجوز تولید گرفته اند این در حالیست که در سال ۱۳۸۷ تنها کمتر از ۴۰۰ محصول در این حوزه در فهرست اقلام دارو و فرآورده طبیعی در وزارت بهداشت بوده اند.

عصاره افزود: وجود قابلیت‌های اقتصادی بسیار در گیاهان دارویی سبب اطلاق عنوان طلای سبز در دنیا به این گیاهان شده است. کاربرد وسیع این گیاهان در صنایع مختلف دارویی، غذایی، آرایشی – بهداشتی و سایر حوزه‌ها به عنوان شاخه محصولات طبیعی، به این گیاهان قابلیت بسیار بالا در ایجاد اقتصادی پویا و در آمد حاصل از تولید ناخالص ملی بخشیده است. سهم ۵۷۰ میلیون دلاری ایران در مقابل تجارت جهانی ۱۲۴ میلیارد دلاری محصولات مشتق شده از گیاهی دارویی نشان دهنده قابلیت رشد این صنعت در کشورمان است.

دبیر ستاد گیاهان دارویی گفت: با توجه به برآوردهای صورت گرفته میزان صادرات گروه گیاهان دارویی در سال ۱۳۹۸ مبلغ ۵۷۰ میلیون دلار تخمین زده شده است و حجم صادرات گروه داروها و فرآورده‌های گیاهی چیزی حدود ۱۰۰ میلیون دلار به صورت سالیانه برآورد می‌شود که مسلماً پیشرفت چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته داشته است.

علوم شناختی و ضرورت ورود فعال‌تر برای جبران عقب ماندگی

تأثیرات جهانی بخش‌های مختلف علوم شناختی در اقتصاد، امروزه از مشخصه‌های بارز کشورهای توسعه یافته است علوم شناختی در دنیای امروز به ویژه در حوزه هوش مصنوعی کاربردهای زیادی دارد و پیشرفت در آن مستقیماً به پیشرفت اقتصادی منجر خواهد شد.

در کشور ما اگرچه به این حوزه در مقایسه با سایر حوزه‌های فناوری دیرتر ورود شد اما هم اکنون اهمیت داشتن آن بر هیچکس پوشیده نیست و تسریع هر چه بیشتر فعالیت‌ها در این فناوری بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر می‌رسد تا فاصله خود را با کشورهای پیشرفته کمتر و عقب افتادگی در این زمینه را جبران کنیم.

دکتر علی نصرت عضو ارشد ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در این زمینه به خبرنگار مهر گفته است: به حداکثر رساندن توسعه خدمت جهت افزایش رفاه آحاد جامعه از اولویت‌های اصلی ستاد به شمار می‌رود. ممکن است در برخی مواقع فناوری‌ها به عنوان مثال در بهبود کیفیت آموزش تأثیر بگذارند و اقتصاد را مستقیماً تحت تأثیر قرار ندهد اما تأثیر جدی آن در آینده کشور چشمگیر خواهد بود.

نصرت افزود: سیاست محوری ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در سال ۱۳۹۹ جذب همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های فعال موجود در کشور از طریق ارائه کمک‌های فنی، علمی، مالی و غیره به آن‌ها برای ورود به حوزه علوم شناختی است. چرا که این شرکت‌ها می‌توانند با تکیه بر حمایت‌ها در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی فعالیت و زمینه را برای شکوفایی اقتصاد دانش‌بنیان فراهم کنند. در این مسیر حمایت از دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی برتر جهت توسعه علوم و فناوری‌های شناختی ادامه می‌یابد.