«ملوک کَرت هرات» منتشر شد/گسترده‌ترین پژوهش درباره ملوک کرت

به گزارش خبرنگار مهر، مؤسسه پژوهشی بایسنغر کتاب «ملوک کَرت هرات» نوشته علی‌محمد زهما به کوشش رضا جاویدان را در هرات منتشر کرد. این کتاب گسترده‌ترین تحقیق در خصوص ملوک کرت در افغانستان است که با استفاده از منابع مختلف در پنج بخش عمده: ۱- جغرافیای تاریخی هرات، ۲- قلمرو جغرافیایی آل کرت، ۳- قلمرو سیاسی آل کرت، ۴- علما و فضلا (۱۸ دانشمند) ۵- شعرا (۶ شاعر) به بحث و بررسی درباره وضعیت سیاسی، تاریخی، ادبی و جغرافیایی حکومت آل کرت پرداخته است.

این کتاب که بار نخست به صورت مقاله‌های پی‌درپی در سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ خورشیدی در مجلۀ عرفان (نشریه وزارت معارف) منتشر شده بود، در چاپ جدید تغییراتی چند به خود دید. منابع و ارجاعات کتاب که در چاپ مجله از میان رفته بود، شناسایی و وارد متن شده است. افزون بر این، نقل قول‌ها نیز با منابع اصلی مطابقت داده شد و فهرست منابع و نمایه‌های مختلف برای آن تهیه شده است.

پروفسور علی‌محمد زهما (۱۳۰۷-۱۳۹۷ خورشیدی) مترجم، پژوهشگر، شاعر و استاد دانشگاه کابل از نویسندگانی است که در حوزه‌های مختلف ادبی، تاریخی و سیاسی در قالب کتب و مقالات آثار ارزشمندی به قلم او منتشر شده است. ترجمه «مقالات اجتماعی و فلسفی» (۱۳۳۹- کابل)، «تاریخ ادبیات افغانستان؛ از ظهور دین اسلام تا حملۀ مغول» (۱۳۴۰- کابل)، ترجمۀ «تاریخ سیاسی و اجتماعی آسیای مرکزی تا قرن دوازده» اثر بارتولد (۱۳۴۴- کابل)، ترجمۀ «تاریخ روابط سیاسی افغانستان از زمان عبدالرحمن تا استقلال» نوشتۀ لودویک آدمک (۱۳۴۹- کابل)، «طنین (گزیده اشعار)» (۲۰۰۵- ویانا) شماری از آثار اوست. آثار فراوانی از این نویسنده نیز تاکنون چاپ‌ناشده مانده که از آن جمله به فهرست مشرّح تاریخ سیاسی افغانستان باید اشاره کنیم. در نظر است در آینده این کتاب همراه با مجموعه مقالات پروفسور زهما توسط مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر منتشر شود.

ملوکان کَرت سلسله‌ای از امرا بوده که در میانه سال‌های ۶۴۳ تا ۷۸۳ ق. در خراسان با پایتخت هرات حکومت کردند. دربار اینان محل تجمع علما و دانشمندان فراوان بود. قدیمی‌ترین تاریخ بازماندۀ هرات نوشتۀ سیفی هروی در دوره این ملوک نوشته شد و عمدتاً به شرح کارنامه‌های شماری از ملوک کرت پرداخته است. بنیان‌گذار این سلسله، ملک شمس‌الدین محمد بن ابوبکر کرت بود و جز او ۶ حاکم دیگر این خاندان نیز در هرات حکومت کردند. این سلسله که به ادب، هنر و به ویژه معماری توجهی داشت و آثاری از آن‌ها در هرات بر جای ماند، سرانجام با هجوم امیر تیمور گورکان برچیده شد و جای خود را به تیموریان داد. «ملوک کرت هرات» در ۱۶۷ صفحه و قطع رقعی منتشر شده است.