سکوت در برابر سوالات مردم «سم» است/اعتراض مااز جنس اپوزیسیون نیست

خبرگزاری مهر - گروه هنر- محمد صابری، زهرا منصوری: حالا بیش از صدسال است که از انقلاب مشروطه می‌گذرد، انقلابی که لابه‌لای کتاب‌های درسی و تاریخی جا ماند، به یاد انقلاب‌گرانی که نخستین و مهمترین خواسته‌شان تاسیس عدالت‌خانه بود؛ همان خواسته کلیدی انقلاب‌گران ۵۷.

حالا چهل و دو سال از انقلاب اسلامی هم می‌گذرد اما کماکان گویی گمشده‌ای هست که نباید آرمان تحققش تام و تمامش فراموشمان شود.

حالا هر صفحه از هر کتاب و روزنامه را که باز می‌کنی، به هر شبکه اجتماعی که سر می‌زنی، هر شبکه‌ای از تلویزیون را که باز می‌کنی، هر کسی داد آن را سر می‌دهد اما هر چه بیشتر تقلا می‌کنیم کمتر نتیجه می‌گیریم‌.

نه اینکه بگوییم فریادها رنگ باخته‌اند، اتفاقاً مشت‌ها گره خورده‌ترند اما گویی فضای گفتگو و حوصله تفاهم بر سر این گمشده محبوب وجود ندارد و شکاف‌ها عمیق‌تر شده است.

فیلم سینمایی "مصلحت" به کارگردانی حسین دارابی روایتی برای یادآوری همین گمشده است. تلنگری جدی برای به چالش کشیدن همه مدعیان عدالت.

در آستانه رونمایی از این فیلم سینمایی در ویترین جشنواره فیلم فجر، با محمدرضا شفاه تهیه‌کننده و حسین دارابی کارگردان "مصلحت" به گفتگو نشستیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفتگوی صریح خبرگزاری مهر با عوامل یکی از فیلم‌های مهم جشنواره فجر امسال است.

* فیلم «مصلحت» بعد از «دیدن این فیلم جرم است» فیلمی ملتهب و در عین حال معترض نسبت به مسائل امروز محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد این سبک و سیاق فیلمسازی در باشگاه فیلم سوره تبدیل یک روال شده است؛ درباره این رویکرد کمی توضیح می‌دهید؟

محمدرضا شفاه: همه ماهایی که در سینما فعالیت داریم، حوزه علایقی هم داریم، طبعاً تلاش می‌کنیم از این مدیوم در جهت رقم زدن منظورهای خودمان استفاده کنیم. شخص محمدرضا شفاه سال‌های سال به عنوان کسی که هر جا توانسته فعالیت دانشجویی و اجتماعی داشته و همیشه مسائل امروز حوزه اجتماع، سیاست و حکومت داری برایش موضوع و مساله بوده است حتماً تلاش می‌کند در اتفاقات سینمایی این چنینی نقش آفرینی کند. بنابراین این علایق در ساخت این فیلم‌ها تأثیر داشته است.

من فکر نمی‌کنم بشود با ساخت یکی دو فیلم این جریانی را که سال‌های سال به آن پرداخته نشده، رونق داد، اما می‌شود امید داشت که دیگرانی هم به این مسائل بپردازند. ما در فیلم قبلی با نام «دیدن این فیلم جرم است» به واسطه همین نگاه و علاقه برای به چالش کشیدن موضوعاتی که مبتلا به آن در عالم سیاست و حکمرانی هستیم، به شدت تحت فشار قرار گرفتیم که خیلی از آنها عیان بود. ما قصد داشتیم بعد از جشنواره سی و هفتم و نوروز سال ۹۸ که رونقی در سینماها بود، «دیدن این فیلم جرم است» را اکران کنیم و حتماً در آن زمان اتفاق خوبی برای فیلم رقم می‌خورد اما من فکر می‌کنم کسانی که در صدور مجوز فیلم تعلل کردند دقیقاً می‌دانستند که دارند جلوی اتفاقاتی را می‌گیرند، شوربختانه موفق هم شدند. البته این موفقیت در حدی بود که نام «دیدن این فیلم جرم است» به عنوان یک فیلم پرفروش در جدول فیلم‌های سینمایی نبود اما در اینکه مردم فیلم را نبینند اقبالی نداشتند و از نگاه‌ها پنهان نماند.

شفاه: فکر می‌کنم «دیدن این فیلم جرم است» روز به روز جای خود را در بین مردم بیشتر باز می‌کند، از بازخوردهایی که می‌گیرم متوجه شدم که اقبال پرشوری از آن شده است و این موضوع ما را امیدوارتر می‌کند که با کار درست‌تر بتوانیم گام محکم‌تری برداریم. من دوست دارم حداقل یک فیلم دیگر در این زمینه با همین دغدغه‌ها بسازیم من فکر می‌کنم «دیدن این فیلم جرم است» روز به روز جای خود را در بین مردم بیشتر باز می‌کند، از بازخوردهایی که می‌گیرم متوجه شدم که اقبال پرشوری از آن شده است و این موضوع ما را امیدوارتر می‌کند که با کار درست‌تر بتوانیم گام محکم‌تری برداریم. من دوست دارم حداقل یک فیلم دیگر در این زمینه با همین دغدغه‌ها بسازیم؛ یعنی موضوع عدالت، حکم‌رانی، خود انتقادی، مسائلی که در چهل سال گذشته در کشور ما دیده شده و در چند سال گذشته بیشتر درباره آن موضوعات حرف زده‌اند و مطالبه‌گری‌هایی از سوی افراد مختلف اتفاق افتاده است. دوست دارم یک فیلم دیگر در این حوزه داشته باشیم. حتماً اگر بخواهد جریانی در سینما اتفاق بیفتد باید دیگران هم پای کار بیایند و ریسک هزینه‌های آن را هم بپذیرند.

* پیش‌بینی شما این است که فشار و هزینه‌هایی که سر فیلم اول داشتید این بار هم تکرار شود؟

شفاه: تقریباً حدس می‌زنم این اتفاق رخ بدهد.

* خاطرم هست در جشنواره سی و هفتم پیش از حضور فیلم «دیدن این فیلم جرم است» در جشنواره برخی از نهادها و ارگان‌های حاکمیتی به تماشای فیلم نشستند. این امر در «مصلحت» هم تکرار شد؟

شفاه: خودمان اکران‌هایی برای برخی از آن‌ها داشتیم که نکاتی را گفتند، سر «دیدن این فیلم جرم است» این موضوع شدیدتر بود اما ساخت همان فیلم فضا را برای «مصلحت» بازتر کرده است درواقع «دیدن این فیلم جرم است» جمله اول ما بود و «مصلحت» جمله دوم ما. همیشه هم جمله اول شوک‌آورتر است ضمن اینکه در «مصلحت» سعی کردیم حرفمان را با التهاب کمتر و در فضای آرام‌تری بزنیم در عین اینکه من فکر می‌کنم حرف «دیدن این فیلم جرم است» و «مصلحت» خیلی با هم فرق ندارند.

* البته حرف «مصلحت» تند و تیزتر است.

شفاه: بله همینطور است ولی سعی کردیم این کار را به گونه‌ای انجام دهیم که کمتر حساسیت ایجاد کند، به جای اینکه فضا را جنجالی کند، فضای آرام‌تری داشته باشیم تا حرف فیلم بیشتر شنیده شود.

محمدرضا شفاه