تایید کارایی واکسن «اسپوتنیک وی» توسط مراجع علمی مستقل؛ خیال همه تخت!

چهارمین واکسن کووید19 که نتایج آزمایش‌های بالینی فاز سوم آن توسط مراجع علمی مستقل مورد بازبینی قرار گرفته و تایید شده، رسما به جهانیان معرفی شد.   به گزارش «تابناک»، «اسپوتنیک» (به معنی "همسفر" در زبان روسی) نام نخستین ماهواره فضایی جهان است که در سال ۱۳۳۶ خورشیدی توسط اتحاد جماهیر شوروی در مدار قرار گرفت؛ نامی که تا ساعاتی پیش برخی گمان می‌کردند که دولت روسیه از خاطرات مثبت گره خورده به آن برای پیشبرد اهداف سیاسی بهره برده و واکسنی را تبلیغ می‌کند که واقعی نیست، ولی هم نام با واقعیتی رشک برانگیز برای بشریت است. باوری که حالا فروریخته و جایش را افتخار دیگری گرفته که نامش «اسپوتنیک» است.   درباره واکسنی سخن می‌گوییم که روس ها برای مقابله با کووید19 ساخته و از مدتی پیش تولید و مصرف آن را در دستور کار قرار داده بودند. یکی از واکسن های ساخته شده توسط این کشور که حالا به چندین کشور دیگر صادر شده و مقابله با کرونا به مدد آن در دستور کار ایشان قرار گرفته اما همواره با این اتهام مواجه بود که تاییدیه هیچ مرجع علمی در جهان را ندارد و ابهامات پیرامون آن و حتی اثرگذاری اش بسیار زیاد است. ابهاماتی که حالا همه رفع شده اند.     ساعاتی پیش مراجع علمی مستقل این واکسن را تایید کرده و اعلام کردند که نتایج مرحله سوم آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که میزان کارایی آن حدود ۹۲ درصد است؛ عددی شگفت آور که کارایی این واکسن را در حد واکسن های بهره مند از تکنولوژی های نوین مانند آر‌ان‌اِی پیام رسان و حتی برتر از آنها نشان می‌دهد در حالی که اسپوتنیک وی واکسنی است که می شود در یخچال معمولی و برای مدت زمانی بسیار زیادتر از آن واکسن های بهره مند از جلوه های تکنولوژی نگهداری اش کرد و در این زمینه برتری فاحشی بر آن واکسن ها دارد.   این را نتایج بررسی های علمی دانشمندان مستقل نشان می دهد که در مجله علمی و معتبر «لنست» به چاپ رسیده (اینجا و اینجا) و نکته قابل درباره آن، تطبیق بسیار نزدیک نتایجش با مستنداتی است که پیشتر روس ها درباره این واکسن منتشر کرده بودند. واکسنی که اگرچه اکنون چهارمین واکسن کووید19 در جهان معرفی می شود که نتایج آزمایشش در فاز سوم انسانی موفقیت آمیز بود و تایید شده، اما خیلی پیشتر از سه واکسن دیگر (واکسن مشترک «فایزر» و «بیو.ان.تک»، واکسن «مدرنا» و واکسن «آسترازنکا») در ماه اوت سال 2020 میلادی توسط روس ها تایید شده و مورد استفاده قرار گرفته است و به مانند ماهواره اسپوتنیک، پرچمدار این عرصه است.

نکته جالب توجه در مقاله ای که امروز منتشر شده، تایید تلویحی تصمیم دولت روسیه برای استفاده از این واکسن قبل از تایید نهایی در مراجع جهانی است. اتفاقی که احتمالا برای سازمان غذا و داروی کشورمان هم خوشایند باشد چراکه این مرجع وطنی بعد از صدور مجوز اضطراری مصرف اسپوتنیک وی در کشورمان، بابت این تصمیم مورد انتقادات زیادی قرار گرفت و با این سوال بی پاسخ مواجه بود که چگونه چنین واکسنی را که تایید هیچ مرجع جهانی را ندارد، تایید کرده اند؟!
بر اساس مقاله منتشر شده در لنست، ایان جونز، پروفسور دانشگاه ردینگ در انگلیس، و پولی روی پروفسور دانشکده ویروس شناسی لندن که در بازبینی نتایج تحقیقات مشارکت داشته‌اند، تاکید کرده‌اند که «واکسن اسپوتنیک وی به دلیل عدم شفافیت، سرعت نامتعارف تولید و تجویز و عدم رعایت استاندارد‌های علمی مورد انتقاد قرار گرفته است. ولی نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که این واکسن براساس استاندارد‌های علمی تولید شده و می‌تواند در مقابله با شیوع ویروس کرونا موثر باشد.»

همچنین دنیس لوگونف، از مدیران موسسه علمی «گاملیا» که مدیریت این تحقیقات را برعهده داشته است، در مجله «لنست» نوشت: «حدود ۲۰ هزار داوطلب در آزمایش‌ها شرکت کرده‌اند. میزان کارایی واکسن که در دو دوز و به فاصله ۲۱ روز تزریق شده است روی افرادی که علائم ابتلا به کووید- ۱۹ را داشتند ۹۱.۶ درصد بوده است.»   واکسنی که در فاصله ماه‌های سپتامبر تا نوامبر سال میلادی گذشته به کادر درمانی روسیه تزریق شد و از دسامبر به بعد تزریق گسترده‌تر آن آغاز شد و از  ژانویه واکسیناسیون عمومی در روسیه به مدد آن شروع گردیده است. اتفاقی که زیر سایه تردیدها درباره تایید نتایج آزمایش این واکسن قرار داشت و حالا به نظر می رسد که می بایست مورد تقدیر قرار گیرد.

رویکردی که بایستی چشم انتظار اتخاذ آن در کشورمان هم باشیم؛ رفع تردیدها درباره واکسنی که خرید آن در دستور کار قرار دارد و به زودی محموله ای از آن به ایران منتقل خواهد شد تا واکسیناسیون گروه های اولویت دار به مددش آغاز شود اما تا به امروز خیال برخی درباره اش راحت نبود. تا امروز که نتایج مراجع مستقل علمی در جهان درباره این واکسن و کارایی اش منتشر نشده بود، نه از این به بعد که خیال همه درباره این واکسن تخت شده است!   با تایید مراجع جهانی، حالا دیگر تاکید روس‌ها بر «اولین» بودن واکسن اسپوتنیک در عرصه مقابله با کووید19، نه یک ادعا که واقعیتی انکار ناپذیر است؛ درست مثل ماهواره اسپوتنیک که نمادش در لوگوی این واکسن (حرف P) یادآوری شده است.